Συνέντευξη του Κώστα στον Σοφοκλή Αρχοντάκη
για το #IforINTERVIEW
Η συνέντευξη που ακολουθεί είναι με έναν επαγγελματία ηλεκτρολόγο που μας εξήγησε μερικά από τα επικίνδυνα, άδικα και τραγελαφικά κομμάτια της εργασίας του. Για την δική του προστασία και πιθανώς δυσχέρεια πρόσληψης στο μέλλον, δεν αναφέρονται οι εργοδότες του.
Καλησπέρα Κώστα. Πως ξεκίνησε το ταξίδι σου στον ηλεκτρικό αυτόν κόσμο;
Σπούδασα Ηλεκτρολόγος στο ΤΕΙ Κοζάνης μεγάλος. Επειδή δεν είμαι από εύπορη οικογένεια δυσκολεύτηκα και έφευγα από την πόλη που έμενα, μόνο για να πάω στις εξεταστικές και να δώσω εξετάσεις.
Όσο ήμουν ακόμα εκεί και πηγαινοερχόμουν, ταυτόχρονα με την σχολή, δούλευα σαν πωλητής σε εταιρεία κινητής, σε έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, με πίεση κυρίως προς την επίτευξη στόχων στα συμβόλαια. Εκεί έπαιρναν άτομα για 2-3 μήνες και άλλαζαν συχνά άτομα. Κρατούσαμε ρεπό για να τα πάρουμε για άδειες και απέλυε κόσμο μέσω email πριν πάρουμε αυτές τις άδειες.
Στην πρακτική μου δούλεψα σε δημόσια επιχείρηση, όπου δεν κάναμε και τίποτα. Ήταν ως επί το πλείστον δημοσιοϋπαλληλίκι. Τα προβλήματα όμως άρχισαν όταν πήρα το πτυχίο μου και άρχισα να ψάχνω για δουλειά.
Είχα βάλει σκοπό να βρω δουλειά στο αντικείμενό μου. Είχα φτύσει αίμα να τελειώσω την σχολή, δεν ήθελα να κάνω άσχετα πράγματα. Ήθελα να εξειδικευτώ και να μάθω την δουλειά μου, χωρίς να θέλω να μειώσω οποιαδήποτε εργασία βιοπορισμού.
Πολύ λογικό για έναν άνθρωπο που μόλις αποφοίτησε από την σχολή του. Η εμπειρία σου πάνω στο αντικείμενο τι γεύση έχει;
Καλησπέρα, καλωσήρθατε.
Αυτά που έχω ζήσει είναι για γέλια. Κωμικοτραγικά. Ειδικά με τον ένα που έκανε δουλειές με εκκλησίες. Ξεκινάμε, έκανα δοκιμαστικό, άρχισα δουλειά. Συμφώνησα να ξεκινήσω για μια περίοδο μαύρα, γιατί και εγώ δεν ένιωθα άνετα με τις γνώσεις μου. Στην δουλειά μαθαίνεις το αντικείμενο παρά στην σχολή. Πηγαίναμε όλο το συνεργείο από τις 7-8 και ξεκινούσαμε 10 χωρίς κανέναν λόγο. Ωράριο ΔΕΝ ΥΠΗΡΧΕ. Πέρναγε το 8ωρο και μας έδινε δουλειές μην τυχόν και φύγουμε στις 18:00. Βίτσιο. Μας έλεγε μάλιστα «Μην γκρινιάζετε και εγώ τρέχω, όχι μόνο εσείς». Εσύ είσαι ο ιδιοκτήτης ρε φίλε, το αφεντικό, είναι λογικό να τρέχεις.
Αν είναι να μοιραστούμε την δουλειά να μοιραστούμε και τα κέρδη! Η δουλειά ήταν Δευτέρα-Σάββατο και έβγαλα ανασφάλιστος 300 ευρώ για δύο εβδομάδες με εξαντλητικό ωράριο για 10-12 ώρες ακόμα και αν δεν δουλεύαμε το πρωί που μας συγκέντρωνε χωρίς λόγο.
Κάποια στιγμή με παίρνει τηλέφωνο για δουλειά ένας δικός μου. Ήμουν σε φάση να μαθαίνω ακόμα. Πατέρας και γιος, με τον πατέρα να έχει βγει στην σύνταξη και ο γιος να έχει αναλάβει. Αλλά ο πατέρας να επιβλέπει. Παλιάς σχολής και να μας ρίχνει μπινελίκι όπως ο Τσάκωνας με τον Κωστή. Ειδικά σε περιπτώσεις όπως η δική μου που μάθαινα, δεν ήθελες αυτό το πράγμα, να έχεις τον άλλο να σε κράζει. Σε αγχώνει.
Μια φορά ήταν 8 το πρωί που είχαμε κάνει σημάδια για το που να τρυπήσουμε να περάσω καλώδια. Μου βάζει μια δουλειά και ξεκινάω να την κάνω, μου βάζει τις φωνές μέσα στο αυτί μου και γυρνάω και του λέω «Μπορείτε σας παρακαλώ να μην φωνάζετε μέσα στο αυτό μου πρωί-πρωί;»
Εκεί αρχίζει και μου ρίχνει ένα μπινελίκι, ένα καντήλι, μπροστά σε όλα τα άλλα τα συνεργεία. Εγώ να είμαι πάνω στην σκάλα και αυτός που την κράταγε να με βρίζει! Λέω μέσα μου «Αν δεν ήσουν στην ηλικία του πατέρα μου θα σου πέταγα την βαριοπούλα στο κεφάλι».
Θυμάμαι ότι δούλεψα, σταμάτησα όταν δεν είχε δουλειά και περίμενα να ανοίξουν κάποιες δουλειές για να συνεχίσω. Όταν άνοιξε η δουλειά σε μια μεγάλη βιομηχανία (σ.σ. αναφέρθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες στην πόλη), είχαν πάρει μια μεγάλη εργολαβία. Είχα κάνει ένα σεμινάριο ασφαλείας για τον συγκεκριμένο χώρο εργασίας. Γυρνάω στην δουλειά και ο γιος του και αφεντικό μου παίρνει τον δικό μου, όχι εμένα, για να μου πει ότι θα σταματήσω για 10 ημέρες και μόλις γυρίσω να συνεχίσω στην βιομηχανία.
Εγώ ήθελα να πάρω άδεια να δω έναν φίλο στην Α πόλη, τον παίρνω τηλέφωνο και του δίνω τις μέρες που θα ήθελα να πάω να δω τον φίλο μου. Συμφωνεί και μου λέει απλά θα πας να κάνεις και ένα σεμινάριο. Ρωτάω τι σεμινάριο; Ασφάλεια εργασίας. Έχω κάνει ήδη το σεμινάριο Ασφάλειας Εργασίας στην εταιρεία, απαντάω. Εντάξει, μπορεί να το ξανακάνεις μου λέει. Ωραία αρκεί να μην συμπέσει στις ημέρες που σου είπα πως θα φύγω.
Μετά από δύο εβδομάδες μου λέει να πάω στο σεμινάριο ασφαλείας τις ημέρες που θα έλειπα. «Κύριε Τάσο είναι οι μέρες που θα λείπω, σας το είχα πει» αποκρίνομαι. «Θα είσαι Αθήνα; Καλά εντάξει.». Περνάει ο καιρός και δεν με παίρνει κανείς τηλέφωνο. Παίρνω εγώ ρωτάω «Κύριε Τάσο πότε θα ξεκινήσουμε;». «Εσένα τι σε νοιάζει, είσαι εκτός ομάδας!» η απάντηση. Κάπως έτσι την έχασα αυτή την δουλειά. Μπορεί απλά να έψαχνε μια αφορμή να με απολύσει.
Η συνέχεια μετά την πρώτη κρυάδα
Μετά από περιηγήσεις σε άλλα συνεργεία, κάποια χωρίς πολλά μεροκάματα που παραιτήθηκα, ένας από αυτούς που ήταν ευχαριστημένος αλλά δεν είχε δουλειά με έστειλε σε έναν συνάδελφό του. Όπου ήθελε να πάμε εκτός έδρας, να μας πληρώσει μόνο το εισιτήριο, χωρίς να πληρωνόμαστε τα Σάββατα, αμισθί. Δεν συνεργαστήκαμε φυσικά.
Από τα χειρότερα που έχω ακούσει ήταν όταν μου ζήτησαν να επιστρέψω μια χιλιοχρησιμοποιημένη φόρμα εργασίας, από αυτές που κοστίζουν 50 ευρώ η δεκάδα. Εγώ φορώντας αυτή την φόρμα, είχα μπει σε φρεάτια, έχω δουλέψει, έχω ιδρώσει… Ένιωσα ντροπή για αυτόν. Πως θα την δώσει σε άλλον άνθρωπο; Αυτή η φόρμα σου έλειψε ρε φίλε; Την έπλυνα και του την πήγα. Και την πήρε! Μου έκανε τεράστια εντύπωση.
Δεν ήταν δύσκολο να βρω δουλειά. Στην αρχή είναι δύσκολα που θέλουν νέο άνθρωπο με μεγάλη εμπειρία (σ.σ. Το γνωστό ανέκδοτο). Εμείς είχαμε συγκριτικό μειονέκτημα σε σχέση με τα παιδιά που είχαν βγει από τα τεχνικά λύκεια. Εγώ που είμαι 29 μπορεί να είχα την ίδια εμπειρία με ένα παιδί από τεχνικό Λύκειο, που είχε βγει στην δουλειά από μικρός, γιατί η σχολή του πλήρωνε τις πρακτικές. Άσε που πληρώνονταν με τον μισθό του κάτω των 25. Ήταν πιο εύπλαστος, ήταν πιο εύκολο να φέρεις αυτό το παιδί στα μέτρα σου για την δουλειά. Δεν αμφισβητεί και κάνει ό,τι του πεις. Άσε που μαθαίνει πιο εύκολα.
Από ένα σημείο και μετά εκεί που πρέπει να χτίσεις την αυτοπεποίθησή σου σαν γνώστης της δουλειάς, έχεις μειονέκτημα. Ταυτόχρονα έχεις το μειονέκτημα πως οι ηλεκτρολόγοι ακόμα και σε μια μεγάλη πόλη σαν την δική μου λειτουργούν σαν κάστα. Όλοι τους ξέρουν όλους. Εδώ αν κάποιος δώσει γραμμή να μην σε πάρουν στην δουλειά, μπορείς πολύ εύκολα να βγεις εκτός κυκλώματος. Ειδικά αν ζητάς δικαιώματα. Ναι μεν είναι ανταγωνιστές, αλλά όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Το άλλο ζήτημα είναι ότι θέλεις πολλές άκρες για να αποκτήσεις προϋπηρεσία. Εγώ σχεδόν σε όλες τις δουλειές, πήγαινα πόρτα-πόρτα και άφηνα βιογραφικό.
Πως δουλεύουν τα συνεργεία. Μόνο μεγάλες δουλειές ή και επισκέψεις σε κατοικίες ιδιωτών;
Οι περισσότεροι εργολάβοι έκαναν και επίσκεψη στο σπίτι, δεν λένε όχι εύκολα. Αλλά στο μερεμέτι δεν ξέρεις πόσο θα τραβήξει. Οπότε κυνηγάς περισσότερο την ανακαίνιση και τις εξωτερικές δουλειές στον ελεύθερο χρόνο σου για να βγάλεις ένα χαρτζηλίκι. Σίγουρα οι δουλειές έχουν πέσει στο θέμα της ανοικοδόμησης και δεν υπάρχει πρόσφορο έδαφος στην επαγγελματική σου εξέλιξη. Ενώ σε άλλες δουλειές, όπως του επιστάτη, παίζουν και καρφωτές για πράγματα που σου αναθέτουν που δεν θα είχες λόγο να τα ξέρεις ως ηλεκτρολόγος, όπως τα υδραυλικά.
Περιπτώσεις πρόχειρης δουλειάς για να μειωθεί το κόστος;
Σε κυνηγάει ο χρόνος. Έχεις πίεση που κατεβαίνει πυραμιδικά: Ο πελάτης πιέζει τον εργολάβο, ο εργολάβος πιέζει τον υπεργολάβο, ο υπεργολάβος πιέζει τον αρχιτεχνίτη και ο αρχιτεχνίτης εμάς, με αποτέλεσμα όλοι να κυνηγάμε ένα ρολόι. Αυτό αφαιρεί επαγγελματισμό, δίνει νεύρα, κούραση και κακή δουλειά. Εγώ δεν ξέρω αν μπορώ να γίνω πιο γρήγορος σαν τεχνίτης. Αλλά είμαι πιο προσεκτικός, θα κάνω καλή δουλειά.
Τα περισσότερα στάνταρντς ασφαλείας τηρούνταν, ώστε να είναι καλυμμένοι οι ίδιοι. Τα περιστατικά κακής ασφάλειας ήταν στους εργολάβους του ΔΕΔΗΕ. Δεν είναι πάντα αυτό που λένε στις τηλεοράσεις με τους ανάλγητους τεχνικούς που κόβουν το ρεύμα. Δεν μου άρεσε η δουλειά αυτή ηθικά. Αλλά μπορώ να σου πω δεκάδες περιστατικά δικά μου και συναδέλφων όπου όταν βλέπαμε ανάγκη προσπαθούσαμε να δώσουμε λύσεις.
Κεφάλαιο ΔΕΔΗΕ
Υπήρχαν περιπτώσεις που χτύπησε το ρεύμα συνάδελφο, έκαψε το χέρι του και δεν ξέρω αν περάστηκε καν ως εργατικό ατύχημα, για να μην φαίνεται άσχημο σαν στατιστικό. Τα παιδιά πήγαιναν μόνοι τους και έριχναν την ευθύνη του ατυχήματος σε εμάς τους ίδιους για το αν πήραμε όλα τα μέτρα ασφαλείας. Όμως κάποιες φορές είναι πέρα από τα μέτρα ασφαλείας. Μας έστελναν μόνους μας, μέσα στα ρολόγια. Αν σε χτυπήσει το ρεύμα δεν πρέπει να είναι ένας δεύτερος να φωνάξει ασθενοφόρο; Μπαίνεις σε υπόγεια που μπορεί να έχουν και νερό, ανεβαίνεις σε σκάλες…
Θα πήγαινε το παλικάρι άκλαυτο. Στον ΔΕΔΗΕ έδιναν την δουλειά στους εργολάβους και αυτοί μας έστελναν στις δύσκολες περιοχές, όπου είχαν υψηλή επικινδυνότητα. Τις χειρότερες περιοχές τις έδιναν σε εμάς και εμείς τα αποφεύγαμε γιατί είχαν σημειωθεί πολλά περιστατικά επιθέσεων σε βάρος μας.
Modus Operandi: Υπάλληλοι με δικαιώματα και υπάλληλοι…light
Τι γινόταν:
Μας έδιναν μια περιοχή και από πίσω ακολουθούσε ένας μόνιμος. Εμείς πληρωνόμασταν με το κομμάτι και έπρεπε να κάνουμε γρήγορα να βγάλουμε ένα μεροκάματο. Αυτοί μας ακολουθούσαν να δουν αν μας ξέφυγε κάτι και αν μας ξέφευγε…πρόστιμο! Αν παραλείψεις ρευματοκλοπή πλήρωνες πρόστιμο 200 ευρώ. Αυτοί προσπαθούσαν να ρίξουν πρόστιμα για γελοίους λόγους για να δείξουν ότι κάνουν έργο και να δικαιολογήσουν τον μισθό τους ως…ελεγκτές των εργαζομένων!
Οι ανώτεροί τους επιδίωκαν τα πρόστιμα για να ανέβουν στην ιεραρχία. Δηλαδή κινδύνευες από το να φας ξύλο που σε έστελναν σαν το πρόβατο στην σφαγή στα χειρότερα μέρη ή να φας πρόστιμο αν έκανες τα στραβά μάτια. Όταν οι ίδιοι πήγαιναν με μια κλούβα ΜΑΤ να τους προστατεύουν σε κάποιες περιοχές! Θα πάω εγώ με το μηχανάκι; Είστε τρελοί;
Η ανθρώπινη ζωή κοστίζει 5 ευρώ
Κυρίως για ρευματοκλοπές και διακοπές μας έστελναν. Μας έλεγαν δε «Θα πάρετε 5 ευρώ αν κόψετε παράνομη ρευματοκλοπή από κολώνα». Να ανέβω σε κολώνα που έχει μονίμως ρεύμα, για να κόψω ρευματοκλοπή για 5 ευρώ; Πάτε καλά; Ταυτόχρονα ο εργολάβος σε κάθε ρευματοκλοπή που κόβονταν από εμάς θα έβγαζε και αυτός χρήματα. Κόψε το ρεύμα εσύ! Εγώ για 5 ευρώ να ανέβω σε κολώνα να κόψω ρεύμα; Εσύ θα το έκανες;
Ούτε σε σηματοδότη με ρεύμα δεν θα ανέβαινα για 5 ευρώ!
Α γεια σου!
Κανόνες δύο ταχυτήτων
Λίγο πριν σταματήσω είχα βρει ένα ρολόι που έκλεβε σε ένα σπίτι που είχα στην αρμοδιότητά μου. Με βρίσκει το παιδί την άλλη μέρα και μου λέει τα θέματά του. Του είπα αυτολεξεί, πως αν μου το έλεγε εχτές θα έσκιζα το χαρτί, θα το διόρθωνα (σ.σ. Σταματώντας την ρευματοκλοπή) και θα τον κάλυπτα. Αλλά τώρα τα έχω δώσει, δεν μπορώ να κάνω κάτι. Παρασκευή με βρήκε το παιδί και το Σάββατο με παίρνει τηλέφωνο ένας προϊστάμενος από τον ΔΕΔΗΕ να με ρωτήσει αν έχω δώσει το χαρτί. Μόλις του είπα ότι το έχω δώσει πάνω μου είπε πως θα μιλήσει με τον διευθυντή και το έκλεισε.
Λέω από μέσα μου «Τι γίνεται; Μας κυνηγούν εμάς για το 200άρι της ρευματοκλοπής και τολμάει να με παίρνει ο προϊστάμενος να το καλύψω, ενώ μόλις ακούει ότι το χαρτί παραδόθηκε, θα το κανονίσει με τον διευθυντή»; Το λέω σε έναν συνάδελφό μου και μου απαντάει με άνεση «Ρε τα μισά από αυτά που πιάνεις και τα βρίσκεις, τα έχουν κάνει υπάλληλοι του ΔΕΔΗΕ και τους έχουν πελάτες». Εκεί πλέον που τα είχα δει όλα, λέω φεύγω. Να με ακολουθούν κάθε μέρα για να μου ρίξουν πρόστιμο και όταν κάνω την δουλειά μου να κάνουν τα πάντα για να το ανατρέψουν;
Να καλύψω εγώ ρευματοκλοπή που πληρώνομαι βασικό για να πληρωθεί άλλος; Έχεις μετά απαίτηση από μένα να πάω στην χειρότερη γκετοποιημένη περιοχή της πόλης που δεν μπαίνει ούτε η ΟΠΚΕ; Η σωματική μου ακεραιότητα αξίζει παραπάνω από 5 ευρώ.
Γιατί να χαριστώ όμως σε αυτόν που έχει και δεν θέλει; Γιατί εγώ δεν έχω αναγκαστεί ποτέ να κλέψω; Προτιμώ να μην φάω και να το πάω τίμια. Είχανε μαγαζιά, φούρνους, καφετέριες γεμάτες με το Cayenne απ’ έξω και έκλεβαν! Αυτοί ήταν και οι πιο επιθετικοί. Είμαι ρουφιάνος που δεν άφηνα τον πλούσιο να κλέψει; Και μετά τους είχες να λένε «Καλά τους έκαναν και τους έσπασαν στο ξύλο». Δεν ήμασταν τώρα εμείς άνθρωποι να την έχουμε δει τίποτα μπάτσοι. Αν ερχόταν ο άλλος να μου μιλήσει και δεν ήταν κανένας τραμπούκος, θα βρίσκαμε άκρη.
Είχα περίπτωση ρευματοκλοπής που ο άνθρωπος ισχυρίστηκε πως ήταν από τον παλιό ένοικο. Του εξήγησα ότι επειδή το είδα και πίσω μου θα περάσει ο μόνιμος πρέπει να το γράψω. Αλλά του έδωσα όλα τα στοιχεία που χρειάζονταν για να πάει στα γραφεία του ΔΕΔΗΕ, να ελέγξουν από πότε γίνονταν η ρευματοκλοπή και εφόσον τα πράγματα ήταν όπως έλεγε, δεν θα είχε κανένα πρόβλημα. Το κατανόησε, δεν μου πούλησε μαγκιά, του είπα να είναι ειλικρινής, του έδωσα τα στοιχεία μου για να μπορώ να υποστηρίξω την θέση του εφόσον είχε δίκιο και πήγε και το βρήκε το δίκιο του. Ούτε πρόστιμο είχε, ούτε τίποτα.
Πολλά παιδιά που δουλεύουν για το τίποτα, όλοι μας με δικές μας βενζίνες στα μηχανάκια μας, χωρίς ένα ευρώ για τα αναλώσιμα και να κινδυνεύουμε να φάμε ξύλο, ενώ είχαμε και τον κάθε ένα να μας διαπομπεύει, την ώρα που ήμασταν σε φάση μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα. Που ρισκάραμε να φάμε το πρόστιμο για να βοηθήσουμε έναν άνθρωπο (σ.σ.Φανερή η απόγνωση στην φωνή του.)!
Εγώ ήμουν στο πόστο του Ελέγχου αρχικά, το οποίο καταργήθηκε (σ.σ. Για τους μη μόνιμους) λόγω έλλειψης προσωπικού στις Διακοπές. Μου έδωσαν αυτοκίνητο. Ένα πράγμα με ξηλωμένο τιμόνι, δεν είχε αερόσακο, φλας, συμπλέκτη, ούτε καν κοντέρ. Όχημα της εργολαβίας. Με αυτό να με στείλουν στα χωριά! Για να κάνω διαδρομές σε επαρχιακό δίκτυο. Ε και τότε παραιτήθηκα.
Πικρή επίγευση
This photo came across the Communicators listserv on 8/9/10. It was posted with the above file name (presumably names of the two men in the photo) by Karen Combs, Jackson Energy Cooperative, McKee, KY.
Αυτό που μου στοίχισε είναι που ακόμα και αριστερά sites έλεγαν για τους εργολαβικούς υπαλλήλους του ΔΕΔΗΕ, πως θέλαμε ξύλο. Που κάναμε μια άχαρη δουλειά, που δεν την ήθελαν οι μόνιμοι και δεν είχαμε άλλη δουλειά να κάνουμε. Τα περισσότερα παιδιά εκεί μέσα, μπορεί να κάναμε το κορόιδο αν βλέπαμε πως ο άλλος έχει ανάγκη. Του λέγαμε «το είδα, κάνω ότι δεν το είδα» με το ρίσκο δικό μας.
Εναλλακτικά, το κόβαμε χωρίς καταγγελία για να μην φάμε το πρόστιμο και λέγαμε, αν θες να το ξανασυνδέσεις κάντο με δική σου ευθύνη. Γιατί ο άλλος πίσω μου με κυνηγάει και δεν μου περισσεύουν 200€. Την ίδια ώρα μας στοχοποιούσαν και έγραφαν «Όπου τους βρείτε πλακώστε τους».
Εν τω μεταξύ από όσους έκλεβαν ρεύμα, πολύ λίγοι το έκαναν από πραγματική ανάγκη. Για αυτούς σκιζόμασταν να βρούμε λύση. Οι περισσότεροι το έκαναν επειδή έκαιγαν πάρα πολύ ρεύμα για την επιχείρηση ή το σπίτι τους και ήθελαν να πληρώνουν τα ελάχιστα ή καθόλου χρήματα.
Τώρα με τι ασχολείσαι;
Για την ώρα ξεκουράζομαι, μαζεύω δυνάμεις και ετοιμάζομαι να ξαναμπώ στην αγορά εργασίας.
Η εικόνα που σχηματίσαμε
Ο Κώστας είναι άλλος ένας άνθρωπος που προσπάθησε να εργαστεί με αξιοπρεπείς συνθήκες, καταλαβαίνοντας ότι αυτό δεν είναι πάντα εφικτό. Έκανε τις υποχωρήσεις του, έβαλε τις κόκκινες γραμμές του και ανά περιπτώσεις τις πλήρωσε. Του ευχόμαστε τα καλύτερα και τον ευχαριστούμε για την μαρτυρία από την εργασιακή του εμπειρία.
