– Που βλέπεις τον εαυτό σου σε 5 χρόνια;
– Στη βεράντα σου, να πίνω cocktail και εσένα θαμμένο κάτω από τις τριανταφυλλιές.
Πολλές φορές μια ερώτηση σε συνέντευξη μπορεί να μας ξενίσει, να μας δημιουργήσει την ανάγκη να απαντήσουμε με χιούμορ ή ειρωνεία, όμως καλό είναι να δούμε ποιες ερωτήσεις κρύβονται σε δεύτερο επίπεδο και γιατί μας τις κάνουν.
Έτσι θα δώσουμε όχι μόνο την απάντηση που περιμένουν να ακούσουν, αλλά θα κατανοήσουμε σε βάθος από ποια ανάγκη προήλθαν.
Το άρθρο διαβάζεται σε 8 λεπτά, αλλά να μην σε νοιάζει, για το μέλλον σου πρόκειται.
Στην κατασκοπία των HR Managers ο Σοφοκλής Αρχοντάκης
#IFI
Κάθε ερώτηση που κάνει ένας υπεύθυνος προσωπικού, ο διευθυντής ή ο ιδιοκτήτης μιας επιχείρησης έχει 3 απόλυτα βασικές ανάγκες να εξυπηρετήσει.
Να επιβεβαιώσει πως ο εργαζόμενος είναι κατάλληλος για την δουλειά, ότι μπορεί να ανταπεξέλθει σε συνθήκες πίεσης και ότι δεν θα φύγει σύντομα από την επιχείρηση και να βρεθεί πάλι στην θέση να παίρνει συνεντεύξεις από κατάλληλους και μη εργαζόμενους.
Αυτό που πρέπει να θυμάστε είναι πως ο εργοδότης ψάχνει για…γάμο.
Αλλά αυτό που θέλει είναι να έχει έναν εργαζόμενο που να είναι ευτυχισμένος με αυτά που έχει να προσφέρει (τα οποία ενίοτε φαντάζουν γενναιόδωρα μόνο στον εργοδότη), να μην θεωρεί την επιχείρηση σκαλοπάτι, αλλά να θέλει να ανέλθει ιεραρχικά εντός αυτής και να μην αντιδρά με εκνευρισμό σε άτυχες στιγμές ή αποτυχίες διαταράσσοντας τον εργασιακό χώρο. Ενθουσιώδη στην νίκη και ψύχραιμο στην ήττα.
Σημαντικό για εσένα είναι να απολέσεις κάθε σιγουριά ή ιδέα να πας αδιάβαστος και να έχεις κάνει μια καλή προετοιμασία για την συνέντευξη, ερευνώντας την εταιρεία, το αντικείμενο και τους βασικότερους ανταγωνιστές, ειδικά αν πρόκειται για εξειδικευμένη εργασία.
Πριν διαβάσεις το σκονάκι και απλά πεις αυτά που θέλει να ακούσει αυτός που σου παίρνει την συνέντευξη, να γνωρίζεις πως κανείς δεν έχει απολυθεί, επειδή έκανε ακριβώς αυτά που περίμεναν από αυτόν.
Αντίθετα υπάρχουν χιλιάδες περιπτώσεις εργαζομένων που δημιούργησαν μεγαλύτερες προσδοκίες και απολύθηκαν επειδή ακριβώς δεν μπόρεσαν να τις κοιτάξουν στα μάτια.
Η ειλικρίνεια είναι σημαντική. Αυτή η έρευνα γράφτηκε μονάχα για τις λεπτομέρειες και να σου διασφαλίσει πως θα πάρεις αυτό που σου αξίζει.
Ας αρχίσουμε όμως με κάποιες βασικές ερωτήσεις και σε δεύτερο χρόνο θα προχωρήσουμε σε πιο εξειδικευμένες ερωτήσεις και απαντήσεις.
Η ερώτηση
Πείτε μας λίγα πράγματα για τον εαυτό σας.
Από που προέρχεται
Η πραγματική ερώτηση είναι «Ποιος νομίζεις ΕΣΥ ότι είσαι» και «Τι θεωρείς σχετικό να μας πεις, τι θα αφήσεις έξω και με ποια σειρά».
Τι περιμένει να ακούσει
Αυτό που θέλει να μάθει είναι η εικόνα που έχεις για τον εαυτό σου, πως ιεραρχείς τα πιο σημαντικά πράγματα στην ζωή σου, τι θα συμπεριλάβεις και κυρίως τι ΔΕΝ θα αναφέρεις.
Γενικά, είναι μια πονηρή ερώτηση στην οποία πρέπει να κάνεις σενάριο, να την προβάρεις με έναν φίλο που θα μπορεί να πιαστεί από μια απάντηση και θα σου κάνει σχετική ερώτηση.
Αν δεν είσαι προετοιμασμένος, είτε θα κολλήσεις (που θα μετρήσει εναντίον σου), είτε θα ζητήσεις διευκρινήσεις (που θα μετρήσει εναντίον σου). Την ίδια στιγμή εκεί που προσπαθείς να αποκρύψεις τα μειονεκτήματά σου, ίσως να αποκαλύψεις κάποια από αυτά.
Η ερώτηση είναι ύπουλη γιατί αναγκάζει τον εγκέφαλό σου, να επιλέξει τι να πει και ταυτόχρονα τι να ΜΗΝ πει, την στιγμή που η απάντηση πρέπει να δείχνει σβελτάδα, άρα και προετοιμασία, άρα και ετοιμότητα.
Γιατί για αυτόν που σου παίρνει συνέντευξη δεν υπάρχει χειρότερο από έναν απροετοίμαστο συνεντευξιαζόμενο. Αν βραχυκυκλώσεις μπορεί να τα ομολογήσεις όλα και καταλήξεις να κλαις με λυγμούς στον ώμο του HR Manager για την τελευταία δουλειά που σου φώναξε το αφεντικό επειδή έκανες γκάφα.
Δεν το θες. Πες ελάχιστα προσωπικά, μίλα για την δουλειά σου (αναλογία 10%-90%) και κάντο με ροή. Πρόβα, πρόβα, πρόβα. Την ίδια στιγμή αυτή η ερώτηση είναι σχεδιασμένη να σε λύσει και να σπάσει τον πάγο.
Η ερώτηση
Γιατί μας έστειλες βιογραφικό;
Από που προέρχεται
Η πραγματική ερώτηση είναι…δύο «Έχεις όλα όσα χρειάζονται για να σε προσλάβουμε; Ξέρεις το αντικείμενο της εταιρείας μας;».
Τι περιμένει να ακούσει
Άλλη μια ανοιχτή ερώτηση που σου δίνει την ευκαιρία να πεις γιατί είσαι το κατάλληλο πρόσωπο για την δουλειά. Αν είναι μια εργασία επιβίωσης για εσένα που δεν σου αρέσει, αυτή η ερώτηση θα είναι καθοριστική.
Η απάντηση είναι μια: «Όταν είδα την αγγελία φαντάστηκα πως περιγράφετε εμένα! Είναι το αντικείμενο που έχω σπουδάσει/ξέρω να κάνω καλύτερα και αγαπάω, έχω εμπειρία, ικανότητες και είναι η δουλειά που μου ταιριάζει. Είναι η δουλειά που θα ήθελα να κάνω και στο μέλλον. Μπορώ να κάνω την δουλειά πολύ καλά, θεωρώ την εταιρεία σας πολύ καλή στο αντικείμενό της και είμαι σίγουρος πως ο χρόνος θα περνάει παραπάνω από ευχάριστα.»
Τι μπορεί να πει κανείς μετά από τέτοια απάντηση;
Απαντήσεις όπως «θέλω να επιβιώσω», «βαρέθηκα στο σπίτι με δύο παιδιά και προτιμάω να τα σκάω σε baby sitters» και «η δουλειά που μου άρεσε ήταν δύο ώρες μακριά», είναι είτε αυτονόητες, είτε δεν αφορούν κανέναν (όπως η τελευταία).
Η ερώτηση
Ποια είναι τα πλεονεκτήματά σου;
Από που προέρχεται
H πραγματική ερώτηση είναι τρεις «Έχεις αυτογνωσία; Ξέρεις τι χρειαζόμαστε εμείς; Μπορείς να ανταποκριθείς;»
Τι περιμένει να ακούσει
Αν αυτά που θέλουν -βλέπε περιγραφή εργασίας- αποτελούν τα δυνατά σου προσόντα, προσλαμβάνεσαι! Άσε λίγο στην άκρη τα «καλός», «μέτριος» και τις βαθμολογίες για τα καλλιστεία. Μείνε στις ικανότητές σου, ειδικά αν είναι αυτές που χρειάζονται.
Αν κάποια από αυτά που χρειάζονται δεν τα κατέχεις (κατέ’εις ή δεν κατέ’εις;) και δεν θέλεις να φανείς άσχετος, δείξε ότι έχεις μια απλή γνώση περί αυτών και πως είσαι καλός μαθητής.
Πολλά πράγματα τα μαθαίνουμε άλλωστε στην εργασία μας. Αν αναφέρεις μικρές εργασιακές νίκες του παρελθόντος, δηλαδή να είχες προβλέψει κάτι πριν γίνει μόδα και να το χρησιμοποίησες στην δουλειά σου, είναι από τα καλά. Οι ουλές των πολεμιστών και οι ιστορίες των κλεφτών πουλάνε!
Η ερώτηση
Ποια είναι τα μειονεκτήματά σου;
Από που προέρχεται
Η ουσιαστική ερώτηση είναι η εξής «Έχω καταλάβει αυτά τα πράγματα για εσένα. Θα προσπαθήσεις να αποφύγεις μια απλή και τίμια ερώτηση όπως όλοι ή θα με κοιτάξεις στα μάτια;»
Τι περιμένει να ακούσει
Είναι έτοιμος πως θα προσπαθήσεις να αποφύγεις μια ευθεία απάντηση και ξέρει πως θα αναγκαστεί να κάνει άλλη ερώτηση.Το πιο πιθανό είναι ότι έχοντας το βιογραφικό σου έχει μια υποψία για πιθανά μειονεκτήματα και ψάχνει να τα επιβεβαιώσει.Μην του δώσεις καινούριες αμφιβολίες, αλλά «δώσε» τα φανερά σου μειονεκτήματα.
Αν πας να αποφύγεις την ερώτηση ή απαντήσεις «είμαι το πιο χαρισματικό πλάζμα του κόσμου όλου και καβαλάω μονόκερους στα ουράνια τόξα» μάλλον το έχεις χάσει το παιχνίδι λόγω ανειλικρίνειας και σίγουρα έχεις εκνευρίσει το πρόσωπο που σου παίρνει συνέντευξη.Το να λες τα μειονεκτήματά σου (αυτά που έχει ήδη δει, όχι τύπου «ξέρετε είμαι απόλυτα ανορθόγραφος») δείχνει αυτογνωσία, ειλικρίνεια και αυτοπεποίθηση.
Στο κάτω-κάτω κάποιος έχει δει το βιογραφικό σου και από την στιγμή που σε κάλεσε, τα ορατά σου μειονεκτήματα δεν αποτελούν πρόβλημα. Απλά πες με παραδείγματα πως υπερνικάς τα μειονεκτήματα και πως η δίψα για μάθηση ή ένα συμπαγές σύστημα είναι δυνατότερη από ένα απλό ακαλλιέργητο ταλέντο.
Αν πρέπει να δώσεις μια χτυπητή αδυναμία σου, επέλεξε αυτή η οποία είναι η λιγότερο σημαντική στην περιγραφή εργασίας.
Η ερώτηση
Τι θα κερδίσουμε προσλαμβάνοντάς σε;
Από που προέρχεται
Η ερώτηση είναι απλή «Τι πουλάτε;».
Το πρόσωπο που σου παίρνει την συνέντευξη θα αξιολογήσει τον τρόπο σκέψης σου, ακόμα και αν μια ιδέα έχει περάσει από το μυαλό τους.
Τι περιμένει να ακούσει
Ο «ανακριτής» σου περιμένει να αφουγκραστεί τον τρόπο σκέψης σου, τις ιδέες σου, το όραμά σου για τον κλάδο και το τι θέλεις να προσθέσεις. Εκεί ενέχει ο φόβος να σου κλέψει ο HR Manager την πιο εκπληκτική ιδέα που υπήρξε ποτέ.
Κάποιοι μάλιστα το κάνουν, γιατί οι δωρεάν ιδέες είναι οι καλύτερες από μόνες τους. Η ιδέα έχει από μόνη της τον φόβο να την υλοποιήσει κάποιος καλύτερα ή να την κλέψει από εσένα. Εκεί μπορείς είτε να δώσεις κάτι μικρό που δεν έχει κόστος για εσένα, είτε να ρωτήσεις «ποιο είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζετε» και να προτείνεις μια λύση. Το πρόσωπο που σου παίρνει την συνέντευξη θα αξιολογήσει τον τρόπο σκέψης σου, ακόμα και αν μια ιδέα έχει περάσει από το μυαλό τους.
Όλοι θέλουν κάποιον που να λύνει προβλήματα, έτσι δεν είναι;
Η ερώτηση
Πως φαντάζεσαι τον εαυτό σου σε 5 χρόνια;
Από που προέρχεται
«Ψάχνεις για δουλειά ή θέλεις ΑΥΤΗ την δουλειά;» είπε μια φωνούλα στο βάθος του κεφαλιού μου.
«Πόσο γρήγορα θα βαρεθείς;» συμπλήρωσε. «Σε καλύπτει η εταιρεία μας ή θα μας παρατήσεις σε ένα χρόνο και εγώ θα βρεθώ πάλι στην δεινή θέση να μιλάω με τον κάθε ντούφη και να κρατιέμαι να μην κάνω facepalm αγανάκτησης μπροστά του»;
Τι περιμένει να ακούσει
Μια πολύ τίμια απάντηση είναι πως «Δεν γνωρίζω». Όμως αυτός που σου παίρνει συνέντευξη έχει γνώση της δυσκολίας της ερώτησης.
Αν έχεις ένα ξεκάθαρα πλάνο, ανέφερέ το. Εκτός αν αυτό το πλάνο περιλαμβάνει το να φύγεις σε ένα χρόνο, παίρνοντας όσα περισσότερα μπορείς από εκεί μέσα (και τους πελάτες). Μπορείς να αρχίσεις «Ελπίζω να βρίσκομαι στην θέση για την οποία μιλάμε και αν το αξίζω σε 5 χρόνια να βρίσκομαι υψηλότερα», δείχνοντας πως σε ενδιαφέρει αυτή η εργασία και πως οι φιλοδοξίες σου περνούν από εκεί.
Σε περιπτώσεις που είσαι over-qualified, αλλά αυτή είναι η δουλειά που αγαπάς, ίσως να δυσκολευτείς να πείσεις πως δεν το κάνεις για επιβίωση. Γενικά πρέπει να ισορροπήσεις τον ρεαλισμό σου με τα όνειρά σου σε αυτή την απάντηση.
Η ερώτηση
Πες μου ένα παράδειγμα συνεργασίας σου σε ομάδα.
Από που προέρχεται
Αυτό που κρύβεται πίσω από αυτή την παρότρυνση, είναι το αν γνωρίζεις πως περιμένουν από εσένα ομαδική δουλειά και αν μπορείς να εργαστείς σε ομάδα.
Τι περιμένει να ακούσει
Ένα αληθινό παράδειγμα εργασίας σου σε ομάδα όπου δεν πρέπει να διστάσεις να απονείμεις τα εύσημα στους συνεργάτες σου εφόσον είχαν καθοριστικό ρόλο. Δεν είναι η ώρα να κάνεις ένα fake βιωματικό αλλά κάργα αυτοαναφορικό στάτους τύπου Facebook. Δεν είναι άλλωστε αυτή η ευκαιρία να δείξεις τα ταλέντα σου.
Είναι η ώρα να δείξεις ότι μπορείς να συνεργαστείς, να δώσεις και να πάρεις γνώσεις, να πεις και να ακούσεις. Μην δώσεις σημασία σε αυτό που διάβασες αν έστειλες βιογραφικό για βοσκός. Για τα υπόλοιπα θα σου χρειαστεί.
Η ερώτηση
Πως αντιδράς υπό πίεση;
Από που προέρχεται
Αυτός που σου παίρνει την συνέντευξη θέλει να δει πως όταν ζορίσουν τα πράγματα, που θα ζορίσουν, αν θα γίνεις ένας Τζόκερ που θα γελάει υστερικά, θα ουρλιάζει στους συναδέλφους του και θα πάρει ένα γκάνι να εκτελεί κόσμο ή αν θα προσπαθήσεις ήρεμα να βρεις λύσεις ή να μετριάσεις την ζημιά.
Η στραβή άλλωστε θα γίνει, το damage control είναι που έχει την αξία.
Τι περιμένει να ακούσει
Κάποιες δουλειές εμπεριέχουν άγχος απλά που αναπνέεις. Θέλει να δει αν αναγνωρίζεις το άγχος της δουλειάς σου και αν μπορείς να το κουμαντάρεις. Αν πεις δεν αγχώνομαι είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς είτε σημαίνει πως είσαι κάποιος ψυχοπαθής που δεν τον νοιάζει κανένα αποτέλεσμα ή πως είσαι πολύ καλός στην δουλειά σου.
Αν είσαι το δεύτερο, εξήγησε θέσεις και περιπτώσεις που έχεις βρεθείς υπό έντονο εργασιακό στρες και πως κατάφερες να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου. Αυτό που θέλει να δει είναι πως δεν θα καταρρεύσεις και θα κλαις στο ντους με τα ρούχα της δουλειάς σε εμβρυακή στάση.
Γενικά οι τρόποι με τους οποίους μετριάζεις το στρες είναι οι ανάλυση των παραγόντων που στο προκαλούν, η άσκηση, οι προτεραιότητες και η διαβάθμιση των δυσκολιών, οι αναπνοές, τα μικρά διαλείμματα για να βρεθείς εκτός του στρεσογόνου παράγοντα και η νοητική μετατροπή του άγχους ως κίνητρο.
Αυτό που λέμε δημιουργικό άγχος.
Αν πάρεις κάποια από αυτά τα επιχειρήματα και δείξεις ότι ξέρεις πως να το χειριστείς, αυτός που παίρνει την συνέντευξη θα πιστέψει ακόμα και το «δεν αγχώνομαι ιδιαίτερα». Γιατί μπορεί αυτό να ισχύει.
Η ερώτηση
Με πόσα χρήματα θα ήσουν ευχαριστημένος;
Από που προέρχεται
Ε, από όπου μπορεί να κόψει κανείς καλό είναι. Σωστά;
Τι περιμένει να ακούσει
Προσπάθησε να το αναβάλεις μέχρι την τελευταία στιγμή. Η καλύτερη στρατηγική που μπορείς να ακολουθήσεις είναι να περιμένεις μέχρι την στιγμή που θα βεβαιωθείς πως σε θέλουν. Γενικά παρότι και οι ίδιοι μιλούν για λεφτά μόνο αν τους αρέσει ο υποψήφιος, δεν είναι ασφαλής δείκτης ότι σε θέλουν. Μπορεί απλά να είσαι επαρκής για τα λίγα χρήματα που δίνουν.
Ο φόβος σου να ζητήσεις λιγότερα ή υπερβολικά πολλά χρήματα είναι σωστός, γιατί στο 85% των εργασιών δεν γίνεται πρόταση πρόσληψης αν διαπραγματευτείς τα χρήματα και ειδικά αν αναφέρονται στην αγγελία. Αυτό όμως ισχύει για σετ δουλειές περισσότερο και όχι για τις πιο δημιουργικές εργασίες, όπου η ικανότητα μετράει. Οπότε αν έχεις ένα καλό προαίσθημα ότι σε θέλουν, το βιογραφικό σου είναι βράχος και μπορείς να τους αποφέρεις περισσότερα χρήματα από κάποιον άλλο, κάντο!
Σκέψου πως 20ευρω-20ευρω και 50ευρω-50ευρω, στο τέλος της καριέρας σου τα χρήματα που ΔΕΝ πήρες, επειδή ΔΕΝ διαπραγματεύτηκες, θα ανέρχονται σε κάποιες χιλιάδες ευρώ. Αν είσαι καιρό στην ίδια βιομηχανία, ξέρεις τους μισθούς που παίζουν, θυμάσαι τον παλιό σου μισθό, οπότε έχεις μια καλή βάση. Ειδικά αν σου έχουν αναφέρει τα χρήματα που προτίθενται να δώσουν. Όμως να θυμάσαι πως αυτά τα χρήματα είναι σε άμεση σύνδεση με τις εργατοώρες που θα ξοδέψεις για την επιχείρηση. Αντίστοιχα να αξιολογήσεις και τα κουπόνια για σούπερ μάρκετ ή τις υπόλοιπες μη χρηματικές απολαβές.
Για παράδειγμα 1 κουπόνι των 50 ευρώ για σούπερ μάρκετ, κοστίζει στην επιχείρηση 35 ή 40 ευρώ, γιατί δεν είσαι ο μόνος υπάλληλος που το κάνουν αυτό…
Γενικά βρες από το φιλικό ή επαγγελματικό σου περιβάλλον κάποιον συνάδελφο σε παρόμοια επιχείρηση και ρώτησέ τον για τα χρήματα που δίνουν. Ο ανταγωνισμός είναι η πιο ασφαλής βάση διαπραγμάτευσης.
Επίλογος πρώτου μέρους
Για να ανακεφαλαιώσουμε το πρώτο μέρος με τις πιο σημαντικές ή εκ πρώτης όψης παράξενες ερωτήσεις, τα άτομα που σου παίρνουν συνέντευξη χρησιμοποιούν ερωτήσεις από τις οποίες θα βγάλουν τα συμπεράσματά τους, είτε απαντήσεις με ειλικρίνεια, είτε αρχίσεις να πουλάς δράκους και φίδια.
Όμως καλό είναι αν συνηθίζεις να πουλάς δράκους και φίδια, να θυμάσαι το χρώμα των δράκων, το μέγεθος, πόσα δόντια είχαν, το ΑΦΜ και το που πήγε ο δράκος Δρακοδημοτικό, γιατί αλλιώς θα χάσεις πολύτιμους πόντους εμπιστοσύνης.
Γνώμη μας (όχι με την χρήση της φράσης όταν λέμε κάτι εξωφρενικό) να είσαι ειλικρινής και η ειλικρίνεια θα γυρίσει σε εσένα. Καλή αρχή!
Υ.Γ. Αν η συνέντευξη πήγε καλά και σε βοηθήσαμε, στείλε ένα μήνυμα να χαρούμε και εμείς λίγο για την δουλειά μας!
Υ.Γ. 2. Αυτό το άρθρο είναι καθαρά συμβουλευτικό και δε μπορούμε να φέρουμε ουδεμία ευθύνη για την έκβαση της συνέντευξης. Έίναι όπως με τα φάρμαμα. Αν νιώθετε άρρωστοι, να συμβουλευτείτε πρώτα τον γιατρό σας πριν πάρετε βότανα ή ομοιοπαθητικά φάρμακα και μπλα μπλα μπλα…
Γράφει ο Σοφοκλής Αρχοντάκης
Για το #IFI
