fbpx

Όσα μάθαμε ψάχνοντας για εργασία

Έκτακτες εργασιακές ρυθμίσεις | Μέρος Β’

στo Εργαλειοθήκη

Θέλω να λαμβάνω τα νέα άρθρα του IforINTERVIEW με e-mail.

Στείλε μας την ιστορία σου

Γράφουν οι δικηγορίνες Ελένη Χαφνάβη και Έλλη Μιχελάκη

Για το #IfI

ΜΕΡΟΣ Β’

Ιδιόμορφη, εκ περιτροπής εργασία

Θεσπίστηκαν “ειδικά κι έκτακτα” μέτρα οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, προς “όφελος” όλων των επιχειρήσεων, δηλαδή τόσο των λεγόμενων πληττόμενων λόγω των αρνητικών συνεπειών του φαινόμενου του κορωναϊού-COVID19 επιχειρήσεων, όσο και των υγειών επιχειρήσεων.

Συγκεκριμένα, δόθηκε η δυνατότητα σε όλους τους εργοδότες να εφαρμόσουν μονομερώς – και χωρίς προηγούμενη διαβούλευση με τους εργαζόμενους – ένα σύστημα “ιδιόμορφης εκ περιτροπής εργασίας”, ως εξής:

Κάθε εργοδότης μπορεί να επιλέξει να απασχολεί τον εργαζόμενο κατ’ ελάχιστον δύο εβδομάδες το μήνα, είτε συνεχόμενα είτε διακεκομμένα και για χρονικό διάστημα έως έξι μηνών. Για να μπορέσει ο εργοδότης να κάνει χρήση της παραπάνω “διευκόλυνσης” θα πρέπει επί της αρχής να εντάξει τουλάχιστον το 50% του προσωπικού του στο ανωτέρω τμήμα οργάνωσης της εργασίας. Τέλος, ως “προϋπόθεση” για την εφαρμογή του συστήματος αυτού εργασίας, αποτελεί η “υποχρεωτική διατήρηση του ίδιου αριθμού εργαζομένων κατά την έναρξη της εφαρμογής του”.

Και ναι μεν, το άρθρο αυτό ρητώς απαγορεύει τις απολύσεις, ωστόσο αφήνει το περιθώριο σε κάθε εργοδότη, δίχως καμία προηγούμενη διαβούλευση, να μειώσει τις ώρες εργασίας των εργαζομένων του στο μισό με αντίστοιχη μείωση των αποδοχών τους ή να μετατρέψει τις συμβάσεις των εργαζόμενων από πλήρους απασχόλησης σε μερικής απασχόλησης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στις αποχοδές και στην ασφαλιστική κάλυψη των αντίστοιχων εργαζομένων.

Ο νομοθέτης – επικαλούμενος τις έκτακτες υγειονομικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν – παρακάμπτει τα έως τώρα προβλεπόμενα για την “συμβατική” εκ περιτροπής εργασία, την προηγούμενη ενημέρωση-διαβούλευση με τους νόμιμους εκπροσώπους των εργαζομένων και την συμφωνία των μερών.

Το βασικότερο όμως και πιο επικίνδυνο όλων είναι ότι, παρέχεται η ευχέρεια στον εργοδότη – πλέον με τις ευλογίες του νομοθέτη – να επιβάλλει στον εργαζόμενο την ελαστική ή “ευέλικτη” σχέση εργασίας, παρεκκλίνοντας από το τυπικό μοντέλο της σύμβασης εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου με σταθερή και πλήρη απασχόληση με τις ανάλογες αποδοχές.

Δώρο Πάσχα

Οι εργοδότες-επιχειρήσεις των οποίων απαγορεύτηκε η επιχειρηματική τους δραστηριότητα, με εντολή δημόσιας αρχής, αλλά κι εκείνοι που εντάσσονται στους πληττόμενους κλάδους, δύναται να καταβάλουν το επίδομα εορτών Πάσχα σε χρόνο μεταγενέστερο και σε κάθε περίπτωση, όχι πέραν της 30ης Ιουνίου 2020, χωρίς βέβαια να αποκλείεται η καταβολή Δώρου Πάσχα νωρίτερα, για όσους εργοδότες έχουν τη δυνατότητα.

Οι εργαζόμενοι στις παραπάνω επιχειρήσεις, των οποίων η εργασιακή σχέση έχει τεθεί σε αναστολή και η διάρκεια της εργασιακής σχέσης, έως την αναστολή της, δεν καλύπτει ολόκληρη τη χρονική περίοδο από την 1η Ιανουαρίου έως τις 30 Απριλίου του τρέχοντος έτους, θα λάβουν το επίδομα εορτών Πάσχα μειωμένο.

Σε αυτή την περίπτωση, το ποσό εκ του επιδόματος εορτών Πάσχα που αντιστοιχεί στο χρονικό διάστημα αναστολής της εργασιακής σχέσης, καταβάλλεται από τον κρατικό προϋπολογισμό και υπολογίζεται βάσει του καταβαλλόμενου μισθού ή ημερομισθίου, την προηγούμενη της ημερομηνίας αναστολής της εργασιακής σχέσης.

Επιπλέον, όσοι εργαζόμενοι ανήκουν στο ιατρικό, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό, στο ΕΚΑΒ, στον ΕΟΔΥ και ΓΓΠΠ, θα λάβουν το δώρο Πάσχα μέχρι την Μ. Τετάρτη, μολονότι αυτό έχει καταργηθεί στο δημόσιο.

Άδεια ειδικού σκοπού και λοιπές διευκολύνσεις για του εργαζόμενους γονείς

Αρχικά, η άδεια αφορά στους εργαζόμενους γονείς των οποίων τα παιδιά είναι εγγεγραμμένα σε βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς ή φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης (δηλαδή έως και το γυμνάσιο – όχι στο λύκειο) ή φοιτούν σε ειδικά σχολεία ανεξαρτήτως της ηλικίας των παιδιών, καθώς και στους εργαζόμενους γονείς ατόμων με αναπηρία – ανεξαρτήτως της ηλικίας τους – που φιλοξενούνται σε ειδικές δομές φροντίδας.

Οι εργαζόμενοι, λοιπόν, γονείς, για όσο διάστημα οι παραπάνω σχολικές μονάδες παραμείνουν κλειστές, δικαιούνται άδειας ειδικού σκοπού κατ’ ελάχιστον 4 εργάσιμων ημερών, υπό την προϋπόθεση ότι κάνουν χρήση 1 ημέρας από την κανονική τους άδεια για κάθε 3 ημέρες της άδεις ειδικού σκοπού.

Δηλαδή, εάν ο εργαζόμενος επιλέξει να κάνει χρήση αυτής της άδειας, θα πρέπει να πάρει κατ’ ελάχιστον τρεις ημέρες άδειας, τις οποίες υποχρεωτικά ακολουθεί μία 4η ημέρα, η οποία αφαιρείται από την κανονική άδεια. Όσο αφορά στις αποδοχές, για τον ιδιωτικό τομέα, προβλέπεται ότι από τις ημέρες άδειας ειδικού σκοπού, τα 2/3 θα καλυφθούν από τον εργοδότη και το 1/3 από τον τακτικό προϋπολογισμό. Αυτό σημαίνει ότι, το κράτος θα αναλάβει να καλύψει το 1/3 των αποδοχών που αντιστοιχούν στην άδεια ειδικού σκοπού (όχι τις συμπληρωματικές ημέρες κανονικής άδειας).

Το υπόλοιπο ποσό των αποδοχών (2/3 των αποδοχών της άδειας ειδικού σκοπού και αποδοχές κανονικής άδειας), θα βαρύνει τον εργοδότη, ενώ για τον δημόσιο τομέα, από τις ημέρες αυτής της άδειας, οι τρεις θεωρούνται από την υπηρεσία τους ως δικαιολογημένη απουσία και η μία ημέρα αποτελεί κανονική άδεια, χωρίς να επιφέρει αλλαγές στις αποδοχές τους.

Πρέπει να επισημανθεί ότι, αν ο εργαζόμενος ζητήσει να λάβει λιγότερες από 4 ημέρες άδειας, τότε αυτές στο σύνολό τους, θα θεωρηθούν κανονική άδεια και θα αφαιρεθούν από το σύνολο των ημερών κανονικής άδειας.

Η άδεια ειδικού σκοπού, ήρθε να περιορίσει τις παράνομες πρακτικές των εργοδοτών, οι οποίοι πανικόβλητοι με τις εξελίξεις, έσπευσαν – χωρίς τη συναίνεση του εργαζόμενου – να χορηγήσουν εξαναγκαστικά τις κανονικές άδειες (άδειες αναψυχής) ή άδειες άνευ αποδοχών.

Ωστόσο, καμία άδεια δεν είναι δυνατόν να χορηγηθεί υποχρεωτικά από τον εργοδότη και από καμία διάταξη νόμου δεν προβλέπεται η υποχρέωση του εργαζόμενου να αποδεχτεί αναγκαστικά άδεια, μετά ή άνευ αποδοχών.

Ειδικά, η μονομερής χορήγηση άδειας άνευ αποδοχών, ισοδυναμεί με άρνηση αποδοχής των υπηρεσιών του μισθωτού (άτυπη καταγγελία σύμβασης εργασίας), με αποτέλεσμα την υπερημερία του εργοδότη. Στην περίπτωση αυτή, δημιουργείται λόγος δικαστικής προσφυγής του εργαζόμενου στο αρμόδιο δικαστήριο.

Οφείλουμε λοιπόν, να αναγνωρίσουμε ότι, με τη σχετική ρύθμιση, το φαινόμενο αυτό περιορίστηκε, τουλάχιστον για τους δικαιούχους της άδειας ειδικού σκοπού. Όμως, η σύνδεση της άδειας ειδικού σκοπού με την κανονική άδεια των εργαζομένων και η υποχρεωτική αφαίρεση ημερών από την τελευταία, αναπόφευκτα, μετά τη λήξη ισχύος του μέτρου θα έχει ως αποτέλεσμα, οι εργαζόμενοι να έχουν – σχεδόν, αν όχι – μηδενικό υπόλοιπο ημερών κανονικής άδειας.

Με τον τρόπο αυτό, προβλέπεται ότι – τουλάχιστον για φέτος – θα ακυρωθεί στην πράξη η άσκηση ενός δικαιώματος πλήρως κατοχυρωμένου, όπως είναι η λήψη της κανονικής άδειας του εργαζόμενου, σκοπός της οποίας είναι η παροχή δυνατότητας ανάπαυσης και αναψυχής, καθώς και ανανέωση των παραγωγικών του δυνάμεων.

Επιπλέον, προβλέπεται ότι, αντί της χρήσης της ειδικής άδειας, οι εργαζόμενοι μπορούν, κατόπιν αίτησής τους, να εργαστούν με μειωμένο ωράριο εργασίας, μέχρι και 25% ημερησίως, χωρίς ανάλογη μείωση των αποδοχών τους. Σε περίπτωση χρήσης της διευκόλυνσης αυτής, ο εργαζόμενος υποχρεούται, μετά την άρση προσωρινής αναστολής λειτουργίας των σταθμών ή σχολικών μονάδων, να απασχοληθεί τις αντίστοιχες ώρες μείωσης του ωραρίου εργασίας, πέραν του ωραρίου του, χωρίς αμοιβή υπερωριακής απασχόλησης.

Η ως άνω, επικίνδυνη – κατά την άποψή μας – ρύθμιση, ανατρέπει τα ως τώρα δεδομένα – θεσμοθετημένα και νομικά κατοχυρωμένα – για την καθ’ υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου απασχόλησης και την αντίστοιχη πρόσθετη αμοιβή που δικαιούται ο εργαζόμενος.

Όποιες κι αν είναι οι “έκτακτες συνθήκες” που μπορούν να επιβάλλουν την υπέρβαση του νόμιμου ωραρίου, είναι αδιανόητο, μετά το πέρας της κρίσης που διανύουμε, οι εργαζόμενοι να κληθούν να εργαστούν παραπάνω από τις επιτρεπόμενες ώρες ημερησίως – με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προσωπική, οικογενειακή και κοινωνική τους ζωή – και να μην έχουν το δικαίωμα να αμειφθούν αντίστοιχα.

Έκτακτη διαδικασία για επιχειρήσεις/εργοδότες, που έχουν εξαντλήσει τα ανώτατα επιτρεπτά όρια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων τους

Θεσμοθετημένα, η υπερωριακή απασχόληση δεν μπορεί να υπερβαίνει τα ανώτατα όρια που προβλέπονται από τις σχετικές – προ κορωναϊού – διατάξεις του Εργατικού Δικαίου (δηλαδή έως και 2 ώρες ημερησίως και έως 120 ώρες ετησίως).

Σε περιπτώσεις όμως έκτακτης ανάγκης, με αποφάσεις του Υπουργού Εργασίας, που εκδίδονται πάντοτε μετά από γνώμη του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας, μπορεί κατά περίπτωση να χορηγείται άδεια υπερωριακής απασχόλησης στους μισθωτούς όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, καθώς και στους απασχολούμενος στον δημόσιο τομέα, επιπλέον των για κάθε κατηγορία επιτρεπόμενων ανώτατων ορίων υπερωριακής απασχόλησης – ημερήσιων και ετήσιων.

Στις περιπτώσεις αυτές, απαιτείται σχετική αίτηση των εργοδοτών στην Διεύθυνση Ορών Εργασίας του Υπουργείου Εργασίας, στην οποία να αιτιολογείται με σαφήνεια, η αναγκαιότητα υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων. Η άδεια αυτή χορηγείται για ορισμένη χρονική περίοδο, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης.

Δυστυχώς όμως, η πανδημία του κορωναϊού, δεν εντάχτηκε στις περιπτώσεις “έκτακτης ανάγκης”, όπως τις προέβλεπε έως τώρα η σχετική νομοθεσία. Αντιθέτως, θεσπίστηκε μία νέα “‘έκτακτη ρύθμιση”, οι οποία επιτρέπει σε επιχειρήσεις-εργοδότες να υπερβούν τα ετήσια όρια υπερωριών, χωρίς να είναι υποχρεωμένοι να δικαιολογήσουν τις έκτακτες συνθήκες που το επιβάλλουν, χωρίς γνωμοδότηση του Ανώτατου Συμβουλίου Εργασίας και χωρίς έγκριση από τον Υπουργό Εργασίας.

Άραγε, οι εργοδότες αυτοί που θα αναγκάσουν τους εργαζόμενους τους σε παρατεταμένη υπερωριακή απασχόληση για τους επόμενους μήνες, θα θυμηθούν ότι η κατ’ υπέρβαση των 120 ωρών της νόμιμης υπερωρίας αμείβεται με προσαύξηση 80% στο καταβαλλόμενο ημερομίσθιο;

Έκτακτη και προσωρινή παρέκκλιση από την απαγόρευση λειτουργίας κατά τις Κυριακές κι αργίες για συγκεκριμένες επιχειρήσεις

Αρχικά, θεσπίστηκε να επιτρέπεται η λειτουργεία των επιχειρήσεων που έχουν ως αντικείμενο την παραγωγή, τη μεταφορά και τον εφοδιασμό τροφίμων, καυσίμων, φαρμάκων και παραϊατρικού υλικού προς καταστήματα/επιχειρήσεις πώλησης σχετικών ειδών.

Η απασχόληση κατά τις Κυριακές και αργίες, καταρχήν, απαγορεύεται από τον νόμο. Επιτρέπεται μόνο υπό προϋποθέσεις και για συγκεκριμένες κατηγορίες επιχειρήσεων. Το συγκεκριμένο “έκτακτο μέτρο” της απασχόλησης των μισθωτών σε συγκεκριμένες επιχειρήσεις κατά τις Κυριακές και τις αργίες, ευτυχώς, κατακρίθηκε από την πρώτη στιγμή.

Οι εργαζόμενοι αυτών των επιχειρήσεων αντέδρασαν εξαρχής.

Άλλωστε, είναι προφανές ότι ήδη, δεδομένων των συνθηκών, εργάζονται όλες τις εργάσιμες ημέρες σε εξοντωτικούς ρυθμούς. Η απασχόλησή τους κατά τις Κυριακές και τις αργίες θα οδηγούσε με βεβαιότητα στην εξόντωσή τους. Αλλά και το καταναλωτικό κοινό, ίσως θέλοντας να δείξει την αλληλεγγύη του στον αγώνα των εργαζόμενων, επέλεξε να “μην ψωνίσει”. Τελικώς, δεδομένης και της “μειωμένης κίνησης”, η κυβέρνηση αναγκάστηκε να πάρει πίσω το μέτρο.

Φαίνεται, λοιπό ότι, το επόμενο διάστημα, σε μια ακόμα προσπάθεια μείωσης του εργατικού κόστους, ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και διάσωσης της αγοράς, οι εργαζόμενοι θα κληθούν να “σηκώσουν” το βάρος της ανεπάρκειας του μισθού, της μειωμένης ασφαλιστικής κάλυψης και τελικώς της αναξιοπρεπούς διαβίωσης.

Εν κατακλείδι, διαφαίνεται ότι, η “πανδημία του κορωναϊού” είναι μία μάχη ατομική και συλλογική ταυτόχρονα, που τώρα ξεκινάει. Μάχη, για να προστατεύσουμε την υγεία και την ασφάλεια, τόσο τη δική μας όσο και του συνόλου.

Μάχη του ελεύθερου επαγγελματία που εν όσω πλήττεται οικονομικά από τη μείωση της δραστηριότητάς του, οφείλει να παραμείνει αξιοπρεπής. Μάχη των εργαζομένων που το επόμενο διάστημα θα αντιμετωπίσουν μια γενικευμένη εργασιακή επισφάλεια και θα πρέπει να είναι έτοιμοι συλλογικά και με αίσθημα κοινωνικής αλληλεγγύης, να ασκήσουν πιέσεις και να αντιδράσουν στην ενδεχόμενη αυθαιρεσία του εργοδότη τους.

Ευχόμαστε, το αποτέλεσμα όλων των μαχών που αναμένεται να δώσουμε ως κοινωνία, να είναι το ίδιο θετικό, όπως με την κατάργηση του μέτρου που όριζε συγκεκριμένες επιχειρήσεις ανοιχτές κατά τις Κυριακές και να αναλογιστούμε πως όταν μια κοινωνία αντιμετωπίζει συλλογικά τα ζητήματα που προκύπτουν, έχει περισσότερες πιθανότητες να βγει κερδισμένη.

Στις κρίσιμες αυτές μέρες, τα θεμελιώδη δικαιώματα στην υγεία, τη ζωή και την αξιοπρεπή διαβίωση βρίσκονται σε κίνδυνο πλέον, για όλους και μας υπενθυμίζεται πως και το προηγούμενο διάστημα, η διασφάλισή τους δεν ήταν δεδομένη για κάποιους.

Μια μορφή κοινωνικής απομόνωσης αντιμετωπίζαμε ούτως ή άλλως, με τον τρόπο που είχαμε επιλέξει να οργανώνουμε τη ζωή μας. Τώρα, ευκολότερα από ποτέ, ο καθένας μέσα στο “κελί” που έφτιαξε την προηγούμενη περίοδο “ευημερίας”, έχει την ευκαιρία (ναι, έτσι πρέπει να το δούμε) να κάνει σκέψεις, που από ¨κεκτημένη ταχύτητα”, χάνονταν στη βουή της καθημερινότητάς μας.

Ας χαρούμε, λοιπόν, αυτό το δύσκολο διάστημα και ας το αξιοποιήσουμε τελικά, διερωτώμενοι σε τι είδους κοινωνία επιλέγουμε να ζήσουμε, εμείς και αυτοί που αγαπάμε: σε αυταρχικά και βίαια κράτη με αυτοσκοπό το ιδιωτικό κέρδος ή σε πιο ανθρώπινες συνθήκες, όπου οι ανθρώπινες ανάγκες και το συλλογικό κέρδος θα έρχονται πρώτα;

Διαβάστε το Α’ μέρος, εδώ.

Δικηγορικό γραφείο Βιβής Δερμιτζάκη και συνεργατών

Γράφουν οι συνεργάτιδες Ελένη Χαφνάβη και Έλλη Μιχελάκη

Για το #IfI

© I for Interview team

Σε περίπτωση που επιλέξατε να αναδημοσιεύσετε κάποιο κείμενό μας στο δικό σας site, σας ευχαριστούμε ιδιαίτερα εκ των προτέρων για την προτίμηση! Ωστόσο,  να σας υπενθυμίσουμε το πόσο ευχάριστο και δίκαιο είναι να ακολουθούνται οι δεοντολογικοί κανόνες που ορίζουν τη σωστή και λειτουργική αναφορά στην αρχική  πηγή ( δλδ. αναγραφή πλήρους ονόματος του site μας και ενεργό link που ανακατευθύνει στο πρωτότυπο άρθρο). Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζετε τον κόπο και τη δουλειά μας και σας ευχαριστούμε διπλά!

Leave a Reply

Your email address will not be published.

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Φρέσκα άρθρα στο Εργαλειοθήκη

Στην Κορυφή