Η θεωρία της Κατερίνας Γώγου για την Κυριαρχία και το Κράτος βρίσκεται στα ποιήματά της. Προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ της αρχής της ηδονής και της αρχής της πραγματικότητας, ανάμεσα στη ψυχική αγωνία και τις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες. Σε αυτό το σύντομο σημείωμα θα αναφερθούμε σε ορισμένες διαστάσεις αυτής της οδυνηρής αντίφασης, από την οποία η Κ., όσο και όλη η υπόλοιπη κοινωνία, δεν κατάφερε έως σήμερα λυτρωθεί.
Σύμφωνα με τον Alain Badiou, τέχνη, επιστήμη, πολιτική, έρωτας, είναι τα τέσσερα πεδία στα οποία ανοίγονται υποκειμενικές διαδικασίες αλήθειας, εκκινώντας από τη μη συνεκτικότητα της κυρίαρχης γλώσσας του κόσμου.
Η θεωρία αυτή του Badiou δεν είναι παρά φιλοσοφική μετεγγραφή της θεωρίας του Lacan για το σύνθωμα: όταν καταρρέει το συμβολικό σύμβαν, κυρίως σε ψυχωτικά υποκείμενα, δηλαδή “μάρτυρες του ασυνειδήτου”, τα υποκείμενα αυτά μπορούν να επινοήσουν νέους τρόπους δημιουργικής συνάρθρωσης συμβολικού, φαντασιακού, πραγματικού, πολύ συχνά μέσα από την τέχνη, την επιστήμη, την πολιτική, τον έρωτα. Ο Joyce, o Rousseau, o Wittgenstein, η Γώγου.
Στο μυαλό είναι ο Στόχος, το νου σου ε;
Ίσως δεν υπάρχει πιο εφαρμοσμένη “σχιζοανάλυση” Κράτους, με τον τρόπο των Deleuze-Guattari στο Καπιταλισμός και Σχιζοφρένεια, από την περίπτωση της Κατερίνας Γώγου. Στο έργο αυτό, οι δύο Γάλλοι φιλόσοφοι και αντικαπιταλιστές, συλλαμβάνουν ως βάση του Κράτους τον εμφύλιο, που έχει υλικές και ψυχικές προϋποθέσεις. Η επιθυμητική οικονομία, δηλαδή η υλική παραγωγή, διανομή, κατανάλωση επιθυμητών αντικειμένων, σε ένα ορισμένο επίπεδο της ανάπτυξής της, ανάπτυξη τόσο της προσφοράς αγαθών όσο και της ζήτησης, αντιμετωπίζει το ζήτημα του εμφυλίου, στις υλικές και ψυχο-νοητικές του διαστάσεις.
”Το ασυνείδητο είναι πολιτικό”, χωρίς να είναι μόνο πολιτικό, κοινωνικό και ιστορικό, γιατί το ασυνείδητο είναι και ένα νευροβιολογικό εργοστάσιο.
Η Κατερίνα Γώγου, μάρτυρας του ασυνειδήτου, είχε κάτι να πει για τις δυνάμεις που φυλακίζουν το ασυνείδητο, την Κυριαρχία και το Κράτος. Μαρτυρώντας από τη σκοπιά της καταπίεσης, συλλαμβάνει τις αντικειμενικές και υποκειμενικές προϋποθέσεις της αιχμαλώτισης.
Η ελληνική λέξη Κράτος έλκει την καταγωγή της από την ινδοευρωπαϊκή ρίζα kret-, που σημαίνει την ισχύ, τη δύναμη, την εξουσία, αλλά και τη νόηση, τη διάνοια.
Σε ένα ποίημα (όχι μόνο σε ένα) η Κατερίνα Γώγου περιγράφει αυτή τη διπλή βάση του Κράτους. Υλική και ψυχο-νοητική. Η φτώχεια και το άγχος για τα λεφτά έρχεται και συναντάει τις παρανοϊκές, καταδιωκτικές τάσεις κάθε Ego αλλά και μεταξύ των ανθρώπων: ”Οι φίλοι μου με φοβούνται” γιατί τα νύχια μου μακρύνανε, φωνές με καταδίδουν ή με εγκαλούν με το κύριο όνομά μου να καταδώσω. Ο εμφύλιος, και το Κράτος ως η αναπαραγωγή της επικράτησης στον εμφύλιο πόλεμο.
Το Κράτος ριζώνει στις υλικές και ενσώματες, αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες, παίρνοντας μια ορισμένη, παρανοειδή ψυχο-νοητική μορφή. ”Στο μυαλό είναι ο στόχος”, αλλά όχι, πρωταρχικά, με την έννοια της ιδεολογικής προπαγάνδας. Πολύ περισσότερο, ο στόχος βρίσκεται στο τσάκισμα της ψυχικής βάσης της νόησης, ώστε να είναι αδύνατη η αντίδραση στις ασφυκτικές υλικές συνθήκες.
«Καμμιά φορά ανοίγει η πόρτα σιγά σιγά και μπαίνεις.
Φοράς κάτασπρο κουστούμι και λινά παπούτσια.
Σκύβεις βάζεις στοργικά στη χούφτα μου 72 φράγκα και φεύγεις.
Έχω μείνει στη θέση που με άφησες για να με ξαναβρείς.
Όμως πρέπει να έχει περάσει πολύς καιρός γιατί τα νύχια μου μακρύνανε και
οι φίλοι μου με φοβούνται. Κάθε μέρα μαγειρεύω πατάτες
έχω χάσει την φαντασία μου και κάθε
φορά που ακούω «Κατερίνα» τρομάζω. Νομίζω ότι πρέπει να καταδώσω κάποιον.
Έχω φυλάξει κάτι αποκόμματα με κάποιον που λέγανε
πως είσαι εσύ. Ξέρω πως λένε ψέματα οι εφημερίδες,
γιατί γράψανε ότι σου ρίξανε στα πόδια.
Ξέρω πως ποτέ δε σημαδεύουνε στα πόδια.
Στο μυαλό είναι ο Στόχος
το νου σου ε;»
Πηγή: https://bestimmung.blogspot.com
Cover artwork: The Octopus, drawing by Nicci Yin. Created as part of the presentation “The Octopus: Cognitive Capitalism and the University” with Natalia Cecire and Miriam Neptune at The Scholar & Feminist 2015: Action on Education.
