Σε μία εποχή όπου η ανεργία στην Ελλάδα πριν από 3 μήνες άγγιζε ποσοστά άνω του 23% επίσημα (τείνει να αγγίζει πραγματικά το 35%) και οι αγγελίες για θέσεις εργασίας είναι μάλλον προστατευόμενο είδος, φαντάζει συνετό για την πλειοψηφία να μπαίνει “λίγο νερό στο κρασί μας”. Και βάζοντας νερό εδώ και κάμποσα χρόνια σε αυτό το ρημάδι το ποτήρι μας, φτάσαμε να θεωρούμε σύνηθες το 10ωρο, να μην κατακρίνουμε τις απειλές για απόλυση με κάθε αφορμή και να αυτολογοκρίνουμε τον εργασιακό μας χαρακτήρα πιο αυστηρά από ποτέ. Μάθαμε να μπαίνουμε στο χώρο εργασίας μας υπάκουα και κακόκεφα και να αποχωρούμε από αυτόν σαν υπόδουλα βαμπίρ που υπηρέτησαν για άλλη μία μέρα τον σκοτεινό αφέντη.
Υπερωριάκηδες #1
Ό,τι και αν επαγγέλλεσαι, όπου και αν εργάζεσαι, έχεις σίγουρα γνωρίσει αυτόν/η που αφιερώνει όλη την ημέρα και το ενδιαφέρον του/της στην εργασία χωρίς να του έχει κολλήσει κανείς ένα πιστόλι στον κρόταφο. Σαφώς και δεν αναφέρομαι στους εργαζόμενους που συμβιβάστηκαν ή αποδέχθηκαν λόγω ανάγκης τα επιβαλλόμενα ωράρια που ισχύουν για όλους τους απασχολούμενους μιας επιχείρισης · αυτοί στωικά υπομένουν και καταριούνται σιωπηλά το δυστοπικό παρόν που βιώνουν. Μα ούτε και θα ήθελα να αναφερθούμε στο είδος των υπαλλήλων/εργατών/υφισταμένων/προϊσταμένων/διευθυντάδων που εφορμούν οικειοθελώς σε 12ωρα+ σκληρής εργασίας προσπαθώντας να εξασφαλίσουν προαγωγή, αύξηση μισθού, την προτίμηση του “αφεντικού” ή τον εκτοπισμό ενός ανταγωνιστικού συναδέλφου. Στη γενίκευση τους όλοι αυτοί, που είναι πάντα παρόντες στη θέση τους, θα μπορούσαν να ονοματιστούν “Υπερωριάκηδες” . Εμείς θα τους χωρίσουμε όμως σε υποκατηγορίες και εδώ θα εστιάσουμε στη μειοψηφία, στους “Υπερωριάκηδες #1” , οι οποίοι απόλυτα αυτόβουλα επιλέγουν να ζουν για να δουλεύουν. Θα ακολουθήσει φυσικά και η εκτενής μας κατάθεση απόψεων για τους “Υπερωριάκηδες #2” σε ένα άλλο άρθρο, προσεχώς, για να αποδοθούν τα δέοντα στη κάθε κατηγορία.
Κι αν οι περισσότεροι εργαζόμενοι έχουν σηκώσει πλέον στην Ελλάδα ένα βράχο και τον κουβαλάν καθημερινά μέχρι την κορυφή του βουνού, οι “Υπερωριάκηδες” δεν περίμεναν την κρίση για να ξεπουλήσουν την ψυχή και τη ζωή τους στο βωμό της εργασίας ή της πιθανόν “μέτριας” καριέρας τους.
Δεν ξέρω αν έτυχε να γνωρίσεις και εσύ ανθρώπους από αυτήν την περίεργη στόφα. Είναι συνήθως αισθητά ενοχλητικοί και πανταχού παρόντες. Είναι αυτοί που έρχονται πρώτοι και φεύγουν τελευταίοι ανεξαρτήτως εποχής, φόρτου εργασίας ή μισθολογικών αποδοχών.
Φαντάσου , για να σε βοηθήσω δίνοντας μορφή στον Υπερωριάκια, έναν άνθρωπο που είτε 30 είτε 50 χρονών, θυμίζει γερασμένο κουφάρι. Το συμφωνημένο του/της ωράριο απαιτεί προσέλευση στις 09:00 αλλά εκείνος/η καταφθάνει χαρούμενος/η στις 07:30. Ανοίγει τον υπολογιστή, κατευθύνεται στο εταιρικό κουζινάκι να ψήσει ελληνικό καφέ και συνδέεται online με πρωινή ραδιοφωνική εκπομπή-τσοπάνη (βλέπε Τράγκα και άλλα επίκαιρα) ή βυθίζεται στον εθιστικό κόσμο του online window shopping.
Στην αρχή νόμιζες ότι έρχεται τόσο νωρίς γιατι απλά θέλει να δείξει ύψιστα καλή διαγωγή, θέλει να γλύψει μέχρι και τη μασχάλη του μεγάλου αφεντικού. Με το πέρασμα των χρόνων κατάλαβες ότι ο λόγος δε μπορεί να είναι τόσο απλός. Κάτι που παρατήρησες στο άδειο βλέμμα του, κάτι που εντόπισες στην αηδιαστική συνέπειά του, σε έβαλαν σε σκέψεις ότι οι αιτίες της δουλοπρέπειάς του είναι πιθανόν πιο …μίζερες. Γιατί πέρα από το πρωινό του εγερτήριο, σύντομα καθιέρωσε και την απογευματινή παράταση εργασίας. Όταν όλοι οι άλλοι έχουν ήδη σχολάσει, τότε και μόνο τότε αυτός/η, ξεκινά την “προετοιμασία” αναχώρησης άκρως νωχελικά.
Κατά καιρούς, πολλοί του είπαν ευγενικά ότι η συμπεριφορά του, αν μη τι άλλο παρά ομαδική είναι. Αναπόφευκτα, στο λαιμό του “Υπερωριάκια #1” γαντζώνονται άθελά τους και όλοι οι υπόλοιποι υπάλληλοι που σε κάθε διεκδίκησή τους βρίσκουν πάντα μπροστά τους συγκριτικό μέτρο και αδιέξοδο την “σκληρή δουλειά” του συναδέλφου.
Βλέπεις, στο πρωτόγονο ελληνικό εργασιακό σύστημα που ανήκουμε, η απόδοση μετράται ακόμα από την παρουσία, από το “φαίνεσθαι” και όχι από την επίτευξη εργασιών.
Έτσι, όταν εσύ ξεπατώνεσαι στη δουλειά επί ημερών για να τελειώσεις πχ. εκείνο το γαμημένο ¨κάτι” που είναι τόσο “επείγον” ακόμα και τότε, πάλι μειονεκτείς στο “φαίνεσθαι” συγκριτικά με τον αιώνια καθισμένο στη θέση του “Υπερωριάκια #1”. Αν είσαι τυχερός και βρεις εργοδότη που αντιλαμβάνεται πως η υπέρβαση ωραρίου δεν είναι παρά μία αδυναμία διαχείρισης του διαθέσιμου χρόνου σου, τότε έχεις ένα λόγο λιγότερο να ασχολείσαι με τον “Υπερωριάκια #1” , μα δεν παύει να είναι πάντα εκεί απέναντι σου και να ενοχλεί με τον “υπερβάλλοντα ζήλο” που υποκρίνεται επιτυχώς να έχει.
Οι αποκρίσεις που δίνει κατά καιρούς στην προσπάθεια πολλών να εξηγήσουν το “βίτσιο” του, εμπεριέχουν πολλές και διαφορετικές δικαιολογίες:
– Έτσι αποφεύγω την κίνηση. Αν φύγω από το σπίτι στην ώρα μου, θα κάνω 1 ώρα δρόμο, ενώ έτσι, πρωί-πρωί, έρχομαι πάντα σφαίρα.
– Δε μπορώ να κοιμηθώ πολλές ώρες μωρέ! Ό,τι και να γίνει ξυπνάω από τις 05:30! Ε και αφού είμαι ξύπνιος λέω, ε δε πάω δουλειά να ξεμπερδεύω!
– Στο σπίτι δεν έχω καλό ίντερνετ και έτσι έρχομαι γραφείο να δω τις ειδήσεις με την ησυχία μου.
– Πνίγομαι στη δουλειά μονίμως γι αυτό έρχομαι νωρίς, φεύγω αργά, για να είμαι σίγουρος ότι δεν αφήνω εκκρεμότητες.
– (alert δουλοπρέπειας) Τόσα που έχει κάνει η εταιρία για εμάς, αυτό είναι το λιγότερο που μπορείς να κάνεις.
– (alert ρουφιανιάς) Εντάξει μωρέ, και τι να κάνω , να έρχομαι ένα τέταρτο αργότερα αγουροξυπνημένος ή να φεύγω σαν κυνηγημένος μόλις πάει 6 όπως κάνουν κάποιοι άλλοι εδώ μέσα; Δεν είναι σωστό αυτό! Τι είμαστε, τίποτα Δημόσιοι Υπάλληλοι;
Έχοντας κάποια στιγμή εξαντλήσει όλα τα σενάρια αθώωσης του και πάλι δεν έχει πείσει τους ενόρκους για τον αληθινό λόγο για τον οποίο μπαστακώνεται στη θέση εργασίας του τόσες ώρες, χωρίς να του το έχει ζητήσει ουσιαστικά κανείς, ούτε καν η ίδια η συνείδησή του.
Μία μέρα άνευ λόγου και αιτίας, συνήθως βάσει κάποιας αυθόρμητης κουβέντας που του ξέφυγε, συνειδητοποιείς ότι η αλήθεια του είναι πιο πικρή και από το χαμόγελό του.
Δεν είναι ότι θέλει να βρίσκεται στη δουλειά, είναι ότι δε θέλει να βρίσκεται στο σπίτι του.
Ο “Υπερωριάκιας #1” -και εδώ ίσως αισθανθείς ένα ρίγος στη ραχοκοκαλιά- μισεί τη ζωή του. Για την ακρίβεια, δεν έχει άλλη ζωή πέρα από την εργασιακή. Αν του στερήσεις με απλά λόγια τη θέση εργασίας του, τότε θα έχει λόγο να βγει έξω να πιει μέχρι λιποθυμίας ή ακόμα και να σκεφτεί σοβαρά το ενδεχόμενο να μεταβεί εις τόπο χλοερόν.
Λόγω ανυπόφορου οικογενειακού περιβάλλοντος, εξαιτίας ενός αποτυχημένου γάμου ή ανεπιθύμητου πλέον συντρόφου, λόγω αβάσταχτης μοναξιάς ή αβάσταχτης πεθεράς/ου στο ίδιο σπίτι ή τέλος, απλά επειδή έκαναν αυτοσκοπό την εργασία στη ζωή τους, οι άνθρωποι αυτοί δε θέλουν να σχολάσουν ποτέ. Όταν εσύ παρακαλάς να τελειώσει το ωράριο εργασίας σου για να πας σπίτι, τότε ξεκινούν για αυτούς οι χειρότερες ώρες της ημέρας. Οι αργίες και οι διακοπές, αν και δεν το παραδέχονται εύκολα, είναι πιο δυσβάσταχτες για αυτούς και από τη χειρότερη δική σου υπερωρία .
Η πρώτη μου αντίδραση σε αυτήν την συνειδητοποίηση -η οποία μάλιστα σφραγίσθηκε στο παρελθόν και από μία επιβεβαιωτική εξομολόγηση συναδέλφου τύπου “Υπερωριάκια #1”- ήταν να νιώσω μία συμπάθεια -επιτέλους- για αυτόν τον τύπο εργαζομένου. Η προσωπική δυστυχία που βιώνει ένας τέτοιος άνθρωπος σχεδόν άγγιξε την ευαίσθητη χορδή του “καλού συναδέλφου” και παρασύρθηκα να προτείνω εναλλακτικές λύσεις για το πρόβλημά του, όπως επένδυση του περισσευούμενου χρόνου σε χόμπι, συζήτηση με ψυχοθεραπευτή ή απάλειψη της δυστυχίας μέσω ουσιαστικών αλλαγών στη ζωή του. Μετά από λίγα μόλις λεπτά σκέφθηκα όμως ότι, πρώτον δεν είναι δικαίωμα μου να συμμετάσχω σε αυτήν την ιστορία και δεύτερον, πως αυτός ο εργαζόμενος τόσα χρόνια εκθέτει όλους τους άλλους γύρω του και ξεπουλά την συναδελφικότητα, προκειμένου να καταπολεμήσει την κενή μέρα του. Και αυτό είναι τόσο εγωιστικό που δεν αφήνει χώρο για τη δική μου υποστήριξη.
Η προσωπική μου τοποθέτηση ορίζει πως η αδυναμία των ανθρώπων να βελτιώσουν την προσωπική τους ζωή πριν πεθάνουν, δεν θα έπρεπε να εισβάλλει στον εργασιακό χώρο του καθένα μας και να επιβαρύνει το ήδη δύσκολο έργο που επιτελούμε καθημερινώς. Η προσπάθεια μας να επιβιώσουμε επαγγελματικά δεν πρέπει να αμαυρώνεται από το προσωπικό “δράμα” του κάθε συναδέλφου χωρίς να αναλογίζονται οι συνέπειες. Η φιλία στους εργασιακούς χώρους είναι ένας ανθός που δεν ευδοκιμεί εύκολα και κυρίως δεν μπορεί να χτιστεί πάνω στην αδιαφορία του ενός για το κοινό καλό των συναδέλφων ή υπαλλήλων. Η συμπαράσταση στον συνάνθρωπο εργαζόμενο είναι μία σωστή προσέγγιση, στα πλαίσια της ανθρωπιάς και της αλληλεγγύης, με σαφή προϋπόθεση ότι πρώτος ο εργαζόμενος είναι αλληλέγγυος και ηθικός προς τους συναδέλφους του.
Για τους “Υπερωριάκηδες #1”, τους παρτάκηδες, τους αδιάφορους και τους “δήθεν”, δεν πρέπει να υπάρχει περίσσευμα συμπόνιας πλέον από κανέναν μας.
ΥΓ. Αν θες και part II, θα το βρεις εδώ!
Μα πόσο μέσα πέφτεις βρε Αμάντα;!
Σου βγαζω το καπέλο!
Ειδικά σε γραφεία μεγάλων εταιριών (τραπεζών, ναυτιλιακων, μεταφορικών κ.λπ.) που έχουν πολλούς υπαλλήλους, το φαινόμενο αποκτά πλέον διαστάσεις άκρω ανησυχητικές!
Έχω περίπτωση που φέρνει μαζί του σαπούνια και ενίοτε κάνει ουσιαστηκά το μπάνιο του στους νηπτήρες των τουαλετών όταν θεωρήσει ότι όλοι οι υπόλοιποι εχουν πια φυγει απ’ τον χώρο.
Αγαπητέ cosmoskgr, αν φτάσαν και στο ενδοεταιρικο ντουζ τότε πραγματικά νομίζω ότι κάτι πάει πολύ στραβά στη ζωή τους και αυτό πραγματικά με θλίβει!
[…] τους Υπερωριάκηδες #1, όπως το υποσχεθήκαμε, σας σκιαγραφούμε τους […]