Ελεύθερη απόδοση αποσπάσματος του κειμένου στα Ελληνικά: Αμάντα Πατσοπούλου
Αγγλικο κείμενο: An introduction to Wobbly: an app for 21st century workers’ power.
Το Wobbly είναι μία πλατφόρμα οργάνωσης των εργαζομένων που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε από μία μικρή ομάδα εθελοντών developers. Πρόκειται για ένα εργαλείο συντονισμού και επικοινωνίας βασισμένο πάνω στη δομή και τις διαδικασίες του οργανισμού IWW [ Industrial Workers of the World (IWW), τα μέλη της οργάνωσης συχνά αναφέρονται και ως “Wobblies”]. Σχεδιάζοντας το Wobbly δημιουργήσαμε έναν χώρο για να αναπτυχθούν ενεργητικά και δυναμικά τα συνδικάτα.
Πριν από τρεις μήνες περιφερόμουν στα προάστια του Εδιμβούργου διανέμοντας φυλλάδια με τις προσφορές ενός οδοντριατρείου. Μας πήγαιναν με ένα φορτηγό στη μέση του πουθενά, μας πετούσαν στο δρόμο με ένα χάρτη και ένα σκασμό φυλλάδια. Μοιράζοντας τα φυλλάδια, σε κάποια φάση σταμάτησα και αναρωτήθηκα τι μπορώ να κάνω ώστε να σταματήσει όλο αυτό, να μη συμβεί και σε κάποιον άλλον. Σκέφτηκα πως δεν υπήρχε τρόπος να δημιουργηθεί εύκολα καποια σχετική συλλογικότητα αλλά όλοι μας έχουμε κινητά τηλέφωνα πλέον και αυτό ίσως είναι η βάση για να γίνει επιτέλους κάτι.
Δανείστηκα ένα βιβλίο εκμάθησης Java, ξεκίνησα να παρακολουθώ σχετικά συνέδρια και να ασχολούμαι με τον Lean Agile προγραμματισμό με σκοπό να γνωρίσω ανοιχτόμυαλους developers και παράλληλα να μάθω τον κλάδο.
Εκείνη τη περίοδο εργαζόμουν παράλληλα και σαν διανομέας για το deliveroo, το οποίο ήταν σίγουρα κάτι καλύτερο από τη διανομή φυλλαδίων στη μέση του πουθενά αλλά δεν έπαυε σαν επάγγελμα να χαρακτηρίζεται από το ίδιο προβληματικό σημείο: οι εργαζόμενοι του αντικειμένου είναι διχασμένοι και συνήθως κυνηγούν ατομικά συμφέροντα. Σύντομα συμπέρανα ότι αυτό είναι ένα ευρύ φαινόμενο που εμφανίζεται στα περισσότερα επαγγέλματα στην Αγγλία. Ειδικά για το Deliveroo, η αμφισβήτηση προς τον εργοδότη και την τακτική διαχείρισης προσωπικου μέσω αλγορίθμου δεν ήταν αποδεκτή. Έκτοτε ξεκίνησα να δουλεύω πάνω στη δημιουργία εφαρμογής για συνδικάτα.
(Στ.Μ: Algorithmic management = αυτοματοποιημένη ανάθεση βαρδιών στους εργαζόμενους μέσω αλγορίθμου. Η αλγοριθμική διαχείριση επεκτείνεται όλο και σε περισσότερούς τομείς των καπιταλιστικών οικονομιών: οδηγοί φορτηγών της Hermes, βραδινές βάρδιες σε supermarket και αποθηκάριοι της Amazon έχουν βιώσει την αλγορυθμική μεταχείριση η οποία κοστίζει αισθητά λιγότερο στους εργοδότες από οτι κοστίζει η πρόσληψη υπαλλήλων ως επιβλέποντες. Παρά τις δεδομένες απώλειες αποδοτικότητας και την αυξημένη πιθανότητα για εργασιακή εναντίωση στο εργοδοτικό καθεστώς, οι πλατφόρμες με υπηρεσίες φαγητού εξακολουθούν να έχουν σημαντικά μετρήσιμη υπεραξία με την χρήση αυτού του συστήματος)
Το πρόβλημα
Όσο εργαζόμουν στο Deliveroo, ανακάλυψα ότι η εταιρεία χώριζε την πόλη σε ζώνες και οι διανομείς υπέβαλαν αίτηση για να πάρουν τις βάρδιες τους ανά ζώνη πόλης 1 ή και 2 εβδομάδες νωρίτερα (μέσω ένος ελεεινού προγράμματος, του Staffomatic). Ιδανικά θα έπρεπε να εργάζεσαι στη ζώνη πόλης που διαμένεις ώστε φεύγοντας από το σπίτι σου με το μηχανάκι να μπορείς άμεσα να ξεκινήσεις να εργάζεσαι και να κάνεις τις διανομές. Επιπλέον, κινούμενος στη σωστή ζώνη, εφόσον είναι λογικό να ξέρεις καλύτερα τη γειτονιά σου και να μη χρειάζεται να κοιτάς συνεχώς το χάρτη στο κινητό σου, δεν καθυστερείς τις παραδόσεις και δε ρισκάρεις τόσο να σου συμβεί ένα τροχαίο ατύχημα. Τέλος, όταν πια τελείωσει η βάρδια σου, είσαι πολύ κοντά χιλιομετρικά για να επιστρέψεις σπίτι.
Ανά πάσα στιγμή ο αλγόριθμος του Deliveroo μπορεί να αποφασίσει να μετακινήσει τους διανομείς από τη μία ζώνη σε άλλη, πχ. για να αποσυμφορέσει μία ζώνη με έντονη ζήτηση υπηρεσιών χωρίς φυσικά να αφήνει κανένα περιθωρίο στο διανομέα να διαφωνήσει. Οι ειδοποιήσεις που φτάνουν στον εργαζόμενο είναι έτσι διατυπωμένες ώστε να μοιάζει ότι ο διανομέας έχει δικαίωμα επιλογής, παρόλα αυτά η μοναδική επιλογή που δίνεται μέσα στην εφαρμογή είναι να πατήσεις το “ΟΚ”. Άλλωστε, δε μπορείς να συνεχίσεις να δέχεσαι νέες παραγγελίες για διανομές αν δεν αποδεχθείς την αλλαγή ζώνης-περιοχής όπως σε διέταξαν να κάνεις.
Μία απλή λύση θα ήταν να δοθεί η δυνατότητα στους εργαζόμενους να μπορούν να επιλέξουν αυτόβουλα τη μετακίνησή τους σε άλλη ζώνη, όταν η παρούσα είναι υπερπλήρης, αλλά το deliveroo δε διατίθεται να πληρώσει τους developers της εφαρμογής του για να προσθέσουν αυτή τη λειτουργία και εικάζω πως οι εντολές για υποχρεωτική αλλαγή ζώνης δίνονται πρώτιστα στους διανομείς με υψηλό σκορ διανομών (στατιστικά αποτελέσματα διαθέσιμα μόνο για τη διεύθυνση).
Το παραπάνω εργασιακό καθεστώς αναφέρεται ως ένα παράδειγμα όπου η βελτίωση των εργασιακών συνθηκών θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα μέσα από τη δύναμη της συλλογικότητας. Η συλλογική δράση ενδυναμώνεται πάντα με τη σωστή οργάνωση των εργαζομένων, κάτι που θα ήταν καλό να μπορούσε να ενισχυθεί με τη βοήθεια των σύγχρονων ψηφιακών εργαλείων.
Εντόπισα πως τα διάφορα χρήσιμα ψηφιακά εργαλεία δεν ήταν διαθέσιμα για αυτόν τον σκοπό μέχρι στιγμής. Οι συνδικαλιστές αναγκάζονται να επικοινωνούν με τρόπους που δεν είναι κατάλληλοι για μαζική οργάνωση όπως πχ. με αμέτρητα e-mails ή μεσω συζητήσεων στο WhatsApp ή σε group του Facebook. Γενικότερα η χρήση τέτοιων εταιρικών εργαλείων είναι σαν να πας να γράψεις ένα βιβλίο με ξυλομπογιές. Αν και εφικτός τρόπος να συγγράψεις, σίγουρα δε θα τον προτιμούσες αν είχες εναλλακτική.
Όσο για την προφύλαξη των συζητήσεων, ανακαλύφθηκε από πολλούς διοργανωτές ότι οι συζητήσεις στο whatsApp εύκολα επιδέχονται διεισδύσεις καθώς είναι δύσκολο να διαχειριστείς ένα γκρουπ που ξεπέρασε τα 100 μέλη. Επίσης, εργαλεία σαν τον WhatsApp δεν έχουν προβλέψει να διευκολύνουν τον συντονισμό πολλών και διαφορετικών ομάδων που ταυτόχρονα βρίσκονται σε διαφορετικές τοποθεσίες.
Αυτήν ακριβώς την ανάγκη για οργάνωση έρχεται να εκπληρώσει το Wobbly.
Το όραμα της εφαρμογής Wobbly
Το Wobbly χτίζει μία οργάνωση ομοσπονδιακού χαρακτήρα εξαρχής και αυτό το διαφοροποιεί από τις υπάρχουσες εφαρμογές chat. Κάθε χρήστης μπαίνοντας στο app μπορεί να αναζητήσει το χώρο εργασίας του και να συνεχίσει με την είσοδό του στην εφαρμογή, είτε εγγραφόμενος σε ένα υπάρχον συνδικάτο είτε δημιουργώντας ένα τοπικό δίκτυο, αυτό που ονομάζουμε παρακλάδι στον παραδοσιακό τρόπο οργάνωσης των εργαζομένων. Τα τοπικά δίκτυα παίρνουν την ονομασία τους από τον χώρο εργασίας και εμπεριέχουν γεωγραφικό εντοπισμό για την ευκολία ανεύρεσής τους.
Τα τοπικά δίκτυα λειτουργούν και ως βασική μονάδα του συνολικού συστήματος καθώς αναπαριστούν διάφορες ομάδες εργατών που συχνά συναντιούνται δια ζώσης σε συνελεύσεις ή θα είχαν τη δυνατότητα να το κάνουν. Για παράδειγμα, όλοι οι εργαζόμενοι των McDonald’s στην οδό Princes Street στο Εδιμβούργο είναι καταχωρημένοι σε ένα τοπικό δίκτυο και μάλιστα, εξαιτίας του σχετικά μικρού πλήθους των μελών, μπορούν να εξακριβώσουν οι ίδιοι την ταυτότητα και εγκυρότητα του κάθε μέλους. Άλλωστε τα μέλη ενός τοπικού δικτύου θα πρέπει ορθολογικά να γνωρίζονται μεταξύ τους ανεξαρτήτως της εφαρμογής εφόσον εργάζονται στην ίδια τοποθεσία/χώρο εργασίας.
Σε κάθε τοπικο δίκτυο συναντάμε 3 πράγματα:
- Κρυπτογραφημένη επικοινωνία που επιτρέπει στους εργαζόμενους να μιλήσουν μεταξύ τους
- Διάφορους τρόπους για συγκεντρωση οικονομικής ενίσχυσης (είτε μέσω μιας υπηρεσίας ενσωματωμένης στο app είτε με την παροχή οδηγιών και κατευθύνσεων για τα μέλη)
- Έναν τρόπο για άμεση επικοινωνία ανάμεσα στα διάφορα τοπικά δίκτυα, αυτό που ονομάσαμε Group-to-Group επικοινωνία.
Αν λοιπόν οι εργαζόμενοι των McDonald’s στην οδό Princes θέλουν να επικοινωνήσουν με τους εργαζόμενους στα McDonald’s της οδού London, τότε το πρώτο τοπικό δίκτυο στέλνει ένα αίτημα επικοινωνίας και κατόπιν αποδοχής από το δεύτερο, τότε ανοίγει ένα κανάλι επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο τοπικά δίκτυα (nodes).
Για το συντονισμό ευρύτερων δράσεων από πολλά τοπικά δίκτυα ταυτόχρονα πχ. μια κοινή απεργία ή διοργάνωση ενός event, τότε υπάρχει η δυνατότητα δημιουργίας ενός Υπερδικτύου (supernode). Έτσι, για το πρώτερο παράδειγμα των δύο τοπικλων McDonald’s, μπορεί να δημιουργηθεί ένα υπερδίκτυο με την ονομασία McDonald’s Εδιμβούργου μετά από σχετική ψηφοφορία των μελών των τοπικών δικτύων. Στη συνέχεια, ορίζοντας εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους ή μεσω άλλου δημοκρατικού συστήματος για να επιτυγχάνεται η επικοινωνία, το υπερδίκτυο μπορεί να συντονίσει τις ενέργειες των τοπικών δικτύων.
Δεν έχουμε ακόμα καθορίσει πλήρως την τελική μορφή του υπερδικτύου και αυτό είναι κάτι που με ενθουσιάζει ακόμη περισσότερο σχετικά με το υπό ανάπτυξη project. Έχουμε ιδέες όπως πχ. την ενσωμάτωση οπτικοποίησης των συνομιλιών σε έναν εικονικό 3d χώρο ή και ακόμα πιο εξελιγμένους τρόπους απεικόνισης. Επί της ουσίας δημιουργούνται δυνατότητες για το εργατικό κίνημα που δεν έχουν προηγούμενο και αυτό μας τροφοδοτεί με ακόμη περισσότερη ενέργεια για να εξελίξουμε την εφαρμογή.
Στα σχέδια μας είναι να δώσουμε επιπλέον τη δυνατότητα στα υπερδίκτυα να ενωθούν και να σχηματιτίσουν ένα ultra-δίκτυο (ultra-node) ακολουθώντας την ίδια δομή και τη λογική των εκλεγμένων αντιπροσώπων που εφαρμόζεται ανάμεσα στα τοπικά δίκτυα και τα υπερδίκτυα. Πχ. Τα δύο υπερδίκτυα των McDonald’s Εδιμβούργου και Γλασκόβης μπορούν να σχηματίσουν ένα ultra-δίκτο που θα αποτελεί τα McDonald’s Σκωτίας, το οποίο θα εξακολουθεί να ελέγχεται από τους ίδιους τους εργαζόμενους αφού οι αντιπρόσωποι των τοπικών δικτύων θα εξακολουθούν να διατηρούν τους ρόλους τους και να συντονίζουν τα υπο-δίκτυα, επιτυγχάνοντας με αυτόν τον τρόπο την ελαχιστοποίηση της ιεραρχικής δομής που συναντάται συχνά σε σωματεία.
Η μελλοντική πορεία του Wobbly
Έχουμε θέσει ως στόχο να καθιερώσουμε το Wobbly ως το προτιμώμενο εργαλείο οργάνωσης των επισφαλών εργαζομένων όπως πχ. των οδηγών και διανομέων του Uber και του Deliveroo. Πρακτικά μας απομένει να δημιουργήσουμε κάποια έξτρα χαρακτηριστικά που θα επιτρέπουν την ανώνυμη επικοινωνία ανάμεσα στα διάφορα γκρουπ και κάποιες επιλογές για την ασφάλεια δεδομένων και την ρύθμιση των βαθμίδων ορατότητας της πληροφορίας πχ. τα γκρουπ να εμφανίζονται σε αναζητήσεις μέσα στο app ή να απαιτείται σκανάρισμα QR κώδικα από τη συσκευή τηλεφώνου ενός εγγεγραμένου συντρόφου για την εμφάνιση τους. Αρχικά βέβαια πρέπει να συγκεντρώσουμε αρκετούς χρήστες ώστε να περάσουμε σε ένα δοκιμαστικό πλέον στάδιο όλων των φιλόδοξων τροποποιήσεων/ιδεών που θέλουμε να θέσουμε σε εφαρμογή. Το καλό του να χτίζεις μία εφαρμογή στοχευμένη προς τους χρήστες είναι ότι μπορούν οι προγραμματιστές να δημιουργήσουν τις σωστές συνδέσεις ανάμεσα στο εργαλείο και τους χρήστες του. Πώς θα μπορούσε αντίστοιχα ένα μικρο παρακλάδι συνδικάτου, των 10 ατόμων, να επικοινωνήσει πχ. με το WhatApp και να πει “Θέλουμε κωδικοποιήση χρωμάτων στα μηνύματά μας ανάλογα με το θέμα”; Το Wobbly όμως δημιουργείται συνενωτικά και έτσι όλα θα είναι εφικτά.
[…]
Σε τι φάση βρίσκεται το Wobbly αυτή τη στιγμή;
Το πρωτότυπο μας είναι ετοιμο. Έχουμε φτιάξει μία Προοδετική Εφαρμογή Ιστοσελίδας (PWA: Progressive Web App) η οποία εμπεριέχει αρκετές νέες τεχνολογίες και γι’ αυτό έχουμε συμπεριλάβει και αρκετά εγχειρίδια για τους διάφορους developers που έρχονται να συμμετάσχουν στο project. Αυτή τη στιγμή, οι μη-προγραμματιστές του project είμαστε μόνο δύο άτομα και ουσιαστικά συντονίζουμε όλες τις συναντήσεις και τις παράπλευρες δουλειές που προκύπτουν. Προσωπικά κοινοποιώ το project, επικοινωνώ με ανθρώπους που θέλουν να συνεισφέρουν, έρχομαι σε επαφή με συνδικάτα όπως το IWGB και το GWU για να τους ενημερώσω για την ύπαρξη του Wobbly και να μάθω τις δικές τους προτεραιότητες.
Με τη συγγραφη κώδικα έχουν ασχοληθεί ως τώρα τρία άτομα και υπάρχουν πέντε ακόμα που θα συνεχίσουν τη δουλειά για το στήσιμο της εφαρμογής. Είναι σίγουρο ότι θα χρειαστούμε άμεσα άτομα, μέσα στο επόμενο δίμηνο, που θα λειτουργήσουν συντονιστικά ανάμεσα στους διάφορους προγραμματιστές, θα αναλάβουν την αλληλεπίδραση με τους χρήστες -αφού πρώτα βρουν τους πρώτους χρήστες- και θα βοηθήσουν στην προώθηση και διάδοση της εφαρμογής. Θα χρειαζτεί συλλογική προσπάθεια για να οικοδομηθεί αυτό το project μέχρι τέλους και ακόμα και ένα share σε αυτό το άρθρο να ξέρετε πως εκτιμάται ιδιαιτέρως από όλους εμάς της ομάδας του Wobbly.
Εάν σε ενδιαφέρει το Wobbly, μπορείς να τσατάρεις εδώ με τον @KingMob, στο επίσημο κανάλι καλωσορίσματός μας. Ή αν θες στείλε μου ένα pm στο twitter ή στείλε μου ένα email στο john.software.evans(at)gmail.com. Η πρόοδος του project στη διάθεση σου στο GitHub.
