fbpx

Όσα μάθαμε ψάχνοντας για εργασία

Το πανηγύρι των αφεντικών

στo Χαρτοφύλακας

Θέλω να λαμβάνω τα νέα άρθρα του IforINTERVIEW με e-mail.

Στείλε μας την ιστορία σου

Το πανηγύρι των αφεντικών 1.

Σε χτεσινό της ρεπορτάζ η “εφημερίδα των συντακτών” παρουσιάζει έναν (μάλλον χοντρικό) υπολογισμό σύμφωνα με τον οποίο η “εισφοροκλοπή” στην Ελλάδα είναι 10 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Δεν υπάρχει αναφορά στην πηγή των στοιχείων, οπότε δεν υιοθετούμε το συμπέρασμα ανεπιφύλακτα. Μπορεί να είναι κάτι λιγότερο, μπορεί να είναι και περισσότερο. Ωστόσο αποτελεί μια αρκετά εύλογη προσέγγιση, αν λάβει κανείς υπ’όψη του πως τα επίσημα στοιχεία “εισφοροκλοπής” απ’ το ικα, που αφορούν “τυπικές” σχέσεις μισθωτής εργασίας υπολογίζονται στα 5 δισ. Το ρεπορτάζ συμπεριλαμβάνει στις τεχνικές των αφεντικών, και σωστά συμπεριλαμβάνει και τις “παράλληλες” μορφές εκμετάλλευσης της εργασίας, δηλαδή τα “μπλοκάκια”, τις “φτηνές ειδικότητες”, κ.α. Δεν περιλαμβάνει, απ’ την άλλη, “φρούτα” που είναι παλιά μεν αλλά έχουν αρχίσει να επεκτείνονται συστηματικά, όπως η πληρωμή με “κουπόνια” αντί για χρήμα…
Συνήθως αυτή η “εισφοροκλοπή” αντιμετωπίζεται μονομερώς, σαν “απώλεια εσόδων απ’ τα ασφαλιστικά ταμεία”· μια μάλλον ουδέτερη διατύπωση. Είναι και αυτό. Όχι μόνο αυτό. Είναι καθαρή υπεξαίρεση υπέρ των αφεντικών. Για τις τσέπες τους.

Κι εδώ αρχίζει να ξεδιπλώνεται το πανηγύρι σε όλο του το εύρος και βάθος. Αν οι τυπικά νόμιμες εισφορές για την μισθωτή εργασία (εργοδότη και εργαζόμενου) είναι, περίπου, 25% επί του (μικτού) μισθού, τότε τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ κλεμμένες εισφορές τον χρόνο αντιστοιχούν σε 40 δισεκατομμύρια “μισθολογικού κόστους”. Το οποίο δεν έχει μειωθεί μονομερώς απ’ τα αφεντικά μόνο κατά τα 10 δισ. των κλεμένων εισφορών, αλλά αρκετά περισσότερο μέσω κατά βούληση αμοιβών, κλεμμένων υπερωριών, κλπ κλπ. Με χοντρικό (αν και όχι αυθαίρετο) δικό μας υπολογισμό, τα 10 δισ. των κλεμένων εισφορών συμπληρώνονται με άλλα 5, 8 ή και 10 δισ. κλεμμένων μισθών και μεροκάματων. Κι αυτά σε σχέση με “όσα προβλέπει ο νόμος” (δηλαδή τα γνωστά ψίχουλα) και όχι την πραγματικότητα των σύγχρονων εργατικών αναγκών.
Σε κάθε περίπτωση τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ τον χρόνο περιγράφουν με αδρές γραμμές το μέγεθος της εκβιαστικής (εκ μέρους των αφεντικών) “εκτός νόμου” εργασίας + το μέγεθος της εξίσου εκβιαστικής αξιοποίησης “εναλλακτικών” (και πάντα φτηνότερων) μορφών εργασίας. Τα 40 δισ. τον χρόνο είναι ένα πρώτο μέγεθος καθαρής, βίαιης εκμετάλλευσης της εργασίας· ή, ειπωμένο αλλιώς, συνθηκών άγριας συσσώρευσης.
Εάν το “μετρημένο” ελληνικό αεπ για το 2016 υπολογίζεται σε περίπου 175 δισ. ευρώ, αυτά τα 40 αντιστοιχούν σε ένα ποσοστό 22,8%. Μιλάμε πάντα για “μισθολογικό κόστος” με όρους άγριας (δηλαδή είτε “εκτός νόμου” είτε με ιδιοτελή “αξιοποίηση του νόμου) συσσώρευσης.

Το πανηγύρι των αφεντικών 2.

Όμως η εργασία, σε κάθε μορφή της, παράγει υπεραξία. Έτσι δεν είναι;

Αν το μισθολογικό κόστος σε οποιαδήποτε δουλειά (αδιάφορο αν πληρώνεται “εντός” ή “εκτός νόμου”) είναι Χ πόση άραγε είναι η υπεραξία που καρπώνεται ο εργοδότης; Είναι, επίσης, Χ; Είναι 2Χ; 3Χ; Δεν ξέρουμε, και προφανώς αυτό το μέγεθος διαφοροποιείται από δουλειά σε δουλειά. (Δεν μιλάμε για το “ποσοστό κέρδους”, γιατί αυτό καθορίζεται από διάφορους παράγοντες). Αυθαίρετα (το αναγνωρίζουμε) και με συμβιβαστική μετριοπάθεια θα πούμε ότι είναι επίσης Χ (σα να λέμε: αναλογία εργατικού κόστους προς αποσπώμενη υπεραξία 1:1) – αν και το εργασιακό κόστος είναι πάντα μικρό ποσοστό του “συνολικού κόστους” σε οποιαδήποτε επιχείρηση, μικρή ή μεγάλη· του συνολικού κόστους το οποίο υπερκαλύπτει η κλοπή της υπεραξίας έτσι ώστε να αποφέρει (η εκμετάλλευση της εργασίας) καθαρό κέρδος.
Συνεπώς άλλα 40 δισεκατομύρια ευρώ τον χρόνο είναι η (θεωρούμε μετριοπαθής) κλοπή της υπεραξίας που αντιστοιχεί στα 40 δισ. “μισθολογικού κόστους” όπως το προσδιορίσαμε νωρίτερα. Ή άλλο ένα 22,8% του “λευκού” αεπ.

Το εγκληματικό κεφάλαιο.

Σ’ όλα αυτά δεν έχει υπολογιστεί κάτι που ίσως είναι αδύνατο να μετρηθεί: το καθαρά εγκληματικό κεφάλαιο στην ελλάδα και ο δικός του “κύκλος εργασιών”. Δεν αναφερόμαστε σε μορφές καπιταλιστικής αξιοποίησης που με την ισχύουσα νομοθεσία θα μπορούσαν (και υποτίθεται: θα έπρεπε) να είναι “εντός νόμου” ή/και να πληρώνουν για την (όντως) μισθωτή εργασία με τα “νόμιμα” ψίχουλα. Αλλά για τις μορφές που θεωρούνται επίσημα εγκληματικές. “Προστασίες”, ναρκεμπόρια, κλπ κλπ.
Πόσο θα μπορούσε να είναι το χρηματικό του μέγεθος; 10 δισ.; 20; 30; Παραπάνω; Προς το παρόν δεν μπορούμε να απαντήσουμε. Όμως αν με τα δύο νούμερα εκτός καθαρά εγκληματικού κεφάλαιου είχαμε φτάσει σ’ ένα (μετριοπαθές) 45,5% του “λευκού” αεπ, η προσθήκη και του εγκληματικού κεφάλαιου σημαίνει ότι το σύνολο περνάει το 50%. Κατα πολύ.

Ο χαρακτήρας του ελληνικού καπιταλισμού.

Γιατί κάνουμε αυτούς τους υπολογισμούς που θα μπορούσαν να θεωρηθούν έως και ακροβασίες;
Έχουμε υποστηρίξει στις σελίδες του Sarajevo, ήδη απ’ το 2011 – 2012, ότι οι επίσημες μετρήσεις του «ακαθάριστου εθνικού προϊόντος» (που, υποχρεωτικά, καταγράφουν μόνο τις επίσημες, άρα «εντός νόμου» οικονομικές δοσοληψίες) είναι λαθεμένες. Αντίστοιχα λαθεμένα θεωρούμε τα γενικά συμπεράσματα που προκύπτουν, περί «ύφεσης» ή «ανάπτυξης».
Κατά την εργατική μας άποψη αυτό που έχει συμβεί κυρίως με τον ελληνικό καπιταλισμό, μετά το 2010, είναι η επιτάχυνση του περάσματος μεγάλων τμημάτων του απ’ την «λευκή» (και καταγράψιμη στις επίσημες μετρήσεις) περιοχή, στη «μαύρη» (και μη καταγράψιμη). Για να το πούμε διαφορετικά: αυτό που έχει συμβεί και συνεχίζει να συμβαίνει είναι η αύξηση του «μαύρου αεπ» σε βάρος του «λευκού». Μία (επιπλέον των πιο πανω) μορφή είναι το αυξανόμενο πέρασμα διάφορων «ελεύθερων επαγγελματιών» όχι εν μέρει (όπως συνέβαινε ως τώρα…) αλλά συνολικά στην «μαύρη οικονομία»…
Οι επίσημες καθεστωτικές στατιστικές επιμένουν ότι αυτό που οι ειδικοί τους ονομάζουν «μαύρη οικονομία» είναι μόνιμα στην ελλάδα κάτω από 25% του αεπ (αυτό το ίδιο νούμερο μοστράρουν εδώ και δεκαετίες…) και μάλιστα υποστηρίζουν ότι λόγω κρίσης έχει μειωθεί! Είτε κάνουν σοβαρό λάθος, είτε λένε ψέματα. Ακόμα και πιο στοιχειώδεις εμπειρικές καθημερινές παρατηρήσεις, αν τις πάρει κανείς στα σοβαρά και όχι ανεκδοτολογικά, δείχνουν το αντίθετο.
Αυτή, τώρα, η εντατική μετατόπιση απ’ την «λευκή» στη «μαύρη» καπιταλιστική διαχείριση / αξιοποίηση, είναι πολύ περισσότερα από την τυπική επέκταση του «εκτός νόμου» σε βάρος του «εντός νόμου». Πρώτον, επειδή το «εκτός νόμου» έχει πλέον τέτοιο μέγεθος και τέτοια ισχύ ώστε καθορίζει τον «νόμο», όχι μόνο σαν γράμμα αλλά και σαν πράξη. Δεύτερον, και κυριότερο, επειδή αφορά την εντατικοποίηση της άγριας εκμετάλλευσης της εργασίας, άμεσα ή έμμεσα.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό είναι το φυσιολογικό αποτέλεσμα (ακόμα και ο στόχος) των διάφορων εκδοχών «απορρύθμισης» και «αποσυμβασιοποίησης» που είναι το ευαγγέλιο του νεοφιλελευθερισμού. Αυτό είναι σωστό, αλλά μόνο εν μέρει. Γιατί οι διάφορες μορφές νεοφιλελεύθερων απορρυθμίσεων δουλεύουν ανάλογα με το υπόστρωμα των «ρυθμίσεων» ή «μη ρυθμίσεων» που προϋπήρχαν. Για παράδειγμα, η μαύρη δουλειά ήταν ήδη εκτεταμένη στον ελληνικό καπιταλισμό απ’ τις αρχές της δεκαετίας του ’90. Πρώτα σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών / μεταναστριών, και ύστερα, απ’ το δεύτερο μισό της δεκαετίας, (και) σε όλο και περισσότερους / ες ντόπιους μισθωτούς, αρχικά στα χαμηλά της εργασιακής ιεραρχίας.
Συνεπώς, στην ελληνική περίπτωση, δεν ζούμε (για παράδειγμα) τον γερμανικό ορντοφιλελευθερισμό (που έχει και διατηρεί εκτεταμένες – σε σχέση με το παρελθόν – περιοχές «μαύρης», «εκτός νόμου» ή «θεσμισμένης» υποτίμησης της εργασίας) αλλά έναν made in greece αναρχο-φιλελευθερισμό του κεφάλαιου που εκτραχύνει τις ανεπίσημες απορρυθμίσεις που είχαν επιβάλει στην πράξη τα ντόπια αφεντικά ήδη απ’ τα ‘90s. Αυτή είναι η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ διαχείριση της κρίσης α λα ελληνικά. Και ΔΕΝ την έφεραν απ’ έξω κάποιοι καταραμένοι δανειστές. Την οργανώνουν και την επιβάλλουν τα εκατοντάδες χιλιάδες μικρά και μεσαία ντόπια αφεντικά, που ταυτόχρονα μισούν τους γερμανούς…
Τι σημαίνουν αυτά από πολιτική άποψη, για την τάξη μας; Γι αυτά… μια άλλη φορά…

 

Πηγή: www.sarajevomag.gr

Art Cover: Greece/Galaxidi by George Tatakis

© I for Interview team

Σε περίπτωση που επιλέξατε να αναδημοσιεύσετε κάποιο κείμενό μας στο δικό σας site, σας ευχαριστούμε ιδιαίτερα εκ των προτέρων για την προτίμηση! Ωστόσο,  να σας υπενθυμίσουμε το πόσο ευχάριστο και δίκαιο είναι να ακολουθούνται οι δεοντολογικοί κανόνες που ορίζουν τη σωστή και λειτουργική αναφορά στην αρχική  πηγή ( δλδ. αναγραφή πλήρους ονόματος του site μας και ενεργό link που ανακατευθύνει στο πρωτότυπο άρθρο). Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζετε τον κόπο και τη δουλειά μας και σας ευχαριστούμε διπλά!

Leave a Reply

Your email address will not be published.

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Φρέσκα άρθρα στο Χαρτοφύλακας

Στην Κορυφή