Η αποτροπή χρεοκοπίας της Πόρσε λίγο μετά την ίδρυσή της έγινε εφικτή μόνο χάρη σε αναθέσεις των ναζί υποστηρίζει το νέο βιβλίο «Πόρσε: από γραφείο σχεδιασμού σε παγκόσμια εταιρία». Ήταν τελικά ναζί ο Φέρντιναντ Πόρσε;
H συνάντηση με τον Αδόλφο Χίτλερ τον Μάιο του 1933 ήταν σημείο καμπής για τον Φέρντιναντ Πόρσε. Η Πόρσε, που είχε ιδρυθεί δύο χρόνια νωρίτερα, βρίσκονταν αντιμέτωπη με την χρεοκοπία. Ο ιδρυτής της Πόρσε διεκδίκησε επιχορηγήσεις, τις οποίες ο Χίτλερ σχεδίαζε να διαθέσει αποκλειστικά στην Daimler-Benz. Όμως ο γερμανός μηχανολόγος κατάφερε να πείσει τον Φύρερ και έτσι ένα μεγάλο μέρος της κρατικής βοήθειας διοχετεύθηκε τελικά σε ένα πρόγραμμα σχεδιασμού αγωνιστικών αυτοκινήτων, στο οποίο συμμετείχε η Πόρσε. Δεν αποκλείεται με τις επιχορηγήσεις να αποτράπηκε τελικά η χρεοκοπία της γερμανικής εταιρίας.
Ο Φέρντιναντ Πόρσε είχε ωστόσο και μετέπειτα σημαντικά οφέλη από το ναζιστικό καθεστώς, όπως δείχνει ένα νέο βιβλίο με τίτλο: «Πόρσε: από γραφείο σχεδιασμού σε διεθνή εταιρία». Το έργο του γνωστού ιστορικού Βόλφγραμ Πιτά και των συνεργατών του Νιλς Χάβεμαν και Γιούτα Μπράουν, αποτελεί την πρώτη επιστημονική έρευνα για τα πρώτα βήματα του Πόρσε και του «εναγκαλισμού» του με τους ναζί. Για τους συγγραφείς του βιβλίου δεν χωρά αμφιβολία ότι την περίοδο των ναζί ο κύκλος εργασιών της Πόρσε εκτοξεύθηκε.
Ήταν όμως ναζί ο Φέρντιναντ Πόρσε; Οι συγγραφείς εκτιμούν ότι η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Από το 1937 ο Πόρσε ήταν μέλος του ναζιστικού κόμματος, δεν έλεγε όχι όταν το ναζιστικό κόμμα του απένειμε διακρίσεις και δεν αντέδρασε όταν ο Χίτλερ τον αποκάλεσε διάνυα. Από την άλλη πλευρά η επιστημονική ομάδα καταλήγει ότι η Πόρσε, μολονότι απασχολούσε καταναγκαστικά εργάτες, δεν τους συμπεριφέρονταν τόσο απάνθρωπα όσες άλλες γερμανικές εταιρίες. Για τον ιστορικό Βόλφγραμ Πιτά ο Φέρντιναντ Πόρσε υπήρξε «απολιτικός τεχνοκράτης, σαφέστατα κερδοσκόπος και κερδισμένος των χαλαρών σχέσεων με τους ναζί».
Από στρατιωτικά οχήματα μέχρι τον «σκαραβαίο»
Ο ιδρυτής της Πόρσε δεν άφηνε καμία ευκαιρία να πηγαίνει χαμένη. Όποτε το ναζιστικό καθεστώς ζητούσε κάτι, ανταποκρίνονταν, είτε αφορούσε τρακτέρ, είτε πλεούμενα οχήματα, είτε τανκς ή άλλα στρατιωτικά οχήματα. Η μεγαλύτερη ανάθεση των ναζί αφορούσε ωστόσο ένα «λαϊκό αυτοκίνητο» (Volkswagen), τον προκάτοχο του μετέπειτα διάσημου σκαραβαίου. Η ιδέα του Χίτλερ ήταν ένα όχημα για τις μάζες, το οποίο λόγω του πολέμου δεν έγινε ποτέ πράξη. Αποτέλεσε ωστόσο τη βάση για ένα ανθεκτικό αερόψυκτο στρατιωτικό όχημα, από το οποίο κατασκευάστηκαν μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου σχεδόν 50.000 κομμάτια.
Το καινούργιο βιβλίο σκιαγραφεί τη ζωή ενός συνοδοιπόρου, ο οποίος αν και δεν ήταν ενεργό μέλος του κόμματος, αντιμετώπιζε με ψυχρότητα ανθρώπους που θα μπορούσαν να τον φέρουν σε αντιπαράθεση με τους ναζί. Οι συγγραφείς αναφέρονται σε δύο επιστολές του 1943 με παραλήπτη τον Φέρντιναντ Πόρσε από πρώην συνάδελφο, ο οποίος ως Εβραίος κινδύνευε με εγκλεισμό σε στρατόπεδο συγκέντρωσης. Όμως ο ιδρυτής της Πόρσε επέλεξε να μην εμπλακεί, αν και θα μπορούσε να βοηθήσει, σημειώνει η ομάδα των γερμανών επιστημόνων. Ας σημειωθεί ότι λίγο αργότερα ο πρώην συνάδελφος έχανε τη ζωή του σε ένα από τα στρατόπεδα εξόντωσης των ναζί. Ο ίδιος ο Πόρσε πέθανε το 1951 όταν ξεκινούσε η κατασκευή του θρυλικού σκαραβαίου, που μεσουράνησε σε παγκόσμιο επίπεδο μέχρι και τις αρχές της δεκαετίες του 1970.
Deutsche Welle / Βόλφ φον Ντέβιτς (dpa)/ Στέφανος Γεωργακόπουλος
Πηγή: Ατέχνως
