Διάβασε το part ΙΙ εδώ
Συνέχισε να ανανεώνεις τις στρατηγικές και τις τακτικές σου
Για να ανακεφαλαιώνουμε:
Από τα πρώτα χρόνια της βιομηχανικής επανάστασης, οι άνθρωποι εκδήλωσαν μορφές αντίστασης βασισμένης στους κοινούς τους ρόλους μέσα στην διαδικασία της παραγωγής, οργανώνοντας συνδικάτα στους χώρους δουλειάς και σφυρηλατώντας ανατρεπτικές σχέσεις στις γειτονιές τους.
Μετά τους συμβιβασμούς και την άνοδο των μισθών των εργατών των αρχών του 20ου αιώνα, το μέτωπο της αντίστασης μετατοπίστηκε στο πεδίο της κατανάλωσης, καθώς η αλλοτρίωση και η αποξένωση που προξενούσε η μαζική παραγωγή επέφερε μαζικές αναταραχές στην κοινωνία. Καθώς οι καταναλωτικές αγορές διαφοροποιήθηκαν μέσω της ποικιλίας, οι κοινωνίες αυτές παρήγαγαν όλο και πιο εξειδικευμένες υποκουλτούρες.
Σήμερα είμαστε διασπασμένοι χωρικά, κοινωνικά και πολιτισμικά, είμαστε όμως περισσότερο από ποτέ διασυνδεδεμένοι.
Όποια και αν ήταν τα πλεονεκτήματα των παλαιότερων μορφών αγώνα, αυτοί έχουν φτάσει πλέον στα όρια τους. Αν και είναι ακόμα χρήσιμοι, είναι σίγουρο ότι δεν μπορούν να παράγουν κάτι καινούργιο. Δεν μπορούμε να αξιολογήσουμε τις νέες μορφές αγώνα με τα κριτήρια των παλαιών μορφών αλλά πρέπει να κρίνουμε τις νέες μορφές σύμφωνα με την ικανότητα τους να πραγματώνουν τις νέες ευκαιρίες.
Για παράδειγμα:
Στα τέλη του 20ου αιώνα, αναδείχθηκε ένα διεθνές κίνημα γύρω από τις διαδηλώσεις ενάντια στις συνόδους εμπορικών οργανισμών όπως το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αυτό που αναγορεύθηκε ως το «κίνημα της αντι-παγκοσμιοποίησης» από σοφολογιότατους απρόθυμους να μιλήσουν για «αντικαπιταλισμό», κατάφερε να μπλοκάρει ένα κύμα νέων καπιταλιστικών μεταρρυθμίσεων.
Διάφορες κριτικές από το ίδιο το αντικαπιταλιστικό στρατόπεδο ισχυρίστηκαν ότι αυτό το κίνημα που ακολουθούσε τις διάφορες συνόδους από χώρα σε χώρα απέτυχε να προκαλέσει μακροχρόνιους τοπικούς αγώνες και αυτό ήταν αλήθεια. Όμως σε μια εποχή κοσμοπολιτισμού και προσωρινότητας, οι διεθνείς κινητοποιήσεις εκμεταλλεύτηκαν αυτό που ούτως ή άλλως συνέβαινε ενώ οι τοπικοί αγώνες έπρεπε να παλέψουν ενάντια στο ρεύμα της εποχής τους.
Με αυτό τον τρόπο οι διαδηλώσεις στις διεθνείς συναντήσεις κατάφεραν αυτό που ήταν αδύνατο πλέον για τα συνδικάτα, να εμποδίσουν τις επιχειρήσεις από το να επιβάλλουν ακόμα χειρότερες συνθήκες για τους εργαζομένους.
Το ίδιο αντιστοιχεί και για τις κριτικές που ισχυρίζονται ότι οι υποκουλτούρες απευθύνονται σε ένα περιορισμένο κομμάτι της κοινωνίας και με αυτό τον τρόπο αποκλείουν την αντίσταση σε στενές κοινωνικές ομάδες. Αν και είναι φανερό πως ένας τέτοιος ισχυρισμός είναι αληθείς, αυτό δεν μας απαντά γιατί τέτοιες προσπάθειες είναι τόσο επιτυχημένες τα τελευταία χρόνια, εν αντιθέσει με άλλες πρακτικές οργάνωσης.
Συγκεκριμένα, τα αντικαπιταλιστικά συνδικάτα βάσης ίσως καταφέρνουν να παίζουν ακόμα ένα σημαντικό ρόλο αντίστασης αλλά πρέπει να αναλύσουμε διεξοδικά τους λόγους για τους οποίους πολλοί άνθρωποι φτάνουν σε αυτά με προέλευση τις υποκουλτούρες στις οποίες ανήκουν και όχι την οργάνωση στους ίδιους τους εργασιακούς τους χώρους.
Αναλύοντας αυτό το φαινόμενο θα έπρεπε να κατευθύνουμε ανάλογα και τις στρατηγικές οργάνωσης. Το ζήτημα δεν είναι να επιστρέψουμε στις δυνάμεις των παλιών τακτικών αλλά να υπερβούμε τις αδυναμίες των καινούργιων.
Στις Η.Π.Α. και την Ευρώπη φαίνεται ότι, ούτε η παραγωγή αλλά ούτε και η κατανάλωση μπορούν πλέον να δημιουργήσουν κοινωνικά σώματα ικανά να αντιληφθούν τους εαυτούς τους έξω από τα πλαίσια του καπιταλισμού. Εν αντιθέσει, και οι δύο αυτές κοινωνικές σχέσεις σχεδιάζονται και οργανώνονται έτσι ώστε να μην σχηματίζουν καν κάποιας μορφής κοινωνικό σώμα με συνοχή.
Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό. Εάν θέλουμε να καταργήσουμε τον καπιταλισμό, ίσως πρέπει να αποδεσμευθούμε εντελώς από τους ρόλους που παίζουμε μέσα σε αυτόν και να μην αντιλαμβανόμαστε πλέον σύμφωνα με αυτούς τους εαυτούς μας.
Όμως με ποιόν άλλον τρόπο μπορούν να συναντηθούν και να ενωθούν οι άνθρωποι έτσι ώστε να αντισταθούν; Μοιάζει πως η επόμενη φάση των αγώνων θα επικεντρωθούν γύρω από το πεδίο της πληροφορίας. Όπως το βιομηχανικό σύστημα και ο χώρος του εργοστασίου παρήγαγε μαζικά μια ολόκληρη κοινωνική δομή συνάμα με τα μαζικά παραγόμενα υλικά αγαθά, έτσι και οι νέες κοινωνικές σχηματοποιήσεις παράγονται από τον τρόπο που ενημερωνόμαστε και πληροφορούμαστε.
Τώρα που το μεγαλύτερο κομμάτι της ανθρώπινης φυλής είναι άσχετο με την παραγωγή των περισσοτέρων πραγμάτων, το κύριο πράγμα που μας κρατά συνδεδεμένους με την υπάρχουσα κυρίαρχη τάξη πραγμάτων είναι ο τρόπος που αυτή δομεί τις αλληλοσυσχετίσεις μας και την αίσθηση που έχουμε για το τι είναι και τι δεν είναι εφικτό.
Τα νέα «συμμετοχικά» media κρατούν απασχολημένο έναν πλεονάζοντα και περιττό πλέον πληθυσμό καθώς οι άνθρωποι αυτοί ανταγωνίζονται απεγνωσμένα μεταξύ τους για λίγη προσοχή μέσα στο καπιταλιστικό σύστημα. Αυτή η διαδικασία ελέγχει με ιδιαίτερη λεπτότητα όλα όσα μπορούμε να φανταστούμε. Το να πολεμήσουμε μέσα στο πεδίο της πληροφορίας δεν σημαίνει μόνο να μπλοκάρουμε συγκεκριμένες ιστοσελίδες, όπως έκανε το αποκεντρωμένο δίκτυο των Anonymous σαν απάντηση στο κλείσιμο του Wikileaks.
Αυτό το πεδίο επεκτείνετε πολύ πιο πέρα από το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα σε όλων των ειδών τις δομές μέσω των οποίων οι άνθρωποι από κοινού κατασκευάζουν τις αντιλήψεις τους για την πραγματικότητα.
Οι γλώσσες και τα συστήματα μέσω των οποίων η ανθρωπότητα προσδίδει νοήματα και χαρακτηριστικά στην πραγματικότητα βρίσκονται στην εποχή μας σε διακύβευμα.
Πρέπει να δημιουργήσουμε νέες συνδέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, νέα κοινωνικά δίκτυα μέσω των οποίων θα ρέει η πληροφορία και οι άνθρωποι θα ανταποκρίνονται στον κόσμο που βρίσκεται γύρω τους. Όσο περισσότερο αυτά τα δίκτυα εκτείνονται εκτός διαδικτύου, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουμε να τα διατηρήσουμε υπό τον έλεγχο μας.
Αυτό ίσως να μοιάζει σαν ένας αγώνας οπισθοχώρησης. Ο καπιταλισμός έχει ήδη κατακτήσει όλο τον πλανήτη και εμείς πολεμάμε από τα τελευταία οχυρά που μας έχουν μείνει: τους νοητικούς μας χώρους και τις κοινωνικές μας σχέσεις.
Όμως, μέσα από κάθε αγώνα αμφισβητείται το σύνολο του καπιταλιστικού συστήματος. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία, τώρα που οι νέες μορφές αυτοοργάνωσης διαδικτυώνονται σχεδόν στιγμιαία. Υπό αυτή την λογική, σπίθες αντίστασης μπορούν να υπερβούν τα όρια του ακτιβισμού ενώ υποκουλτούρες να γίνουν καταλύτες για ολόκληρες εξεγέρσεις.
Καθώς ολοκληρωνόταν αυτό το κείμενο, εξεγέρσεις ξέσπασαν στην Τυνησία, την Αίγυπτο και άλλα μέρη της Μέσης Ανατολής. Μια νέα γενιά αποδυναμωμένη, ξεριζωμένη και όμως συνδεδεμένη μέσω της χρήσης των νέων τεχνολογιών προξένησε ένα κύμα εξεγέρσεων χωρίς κεντρική ηγεσία. Αυτό το κύμα ξεκίνησε στο κοινωνικό περιθώριο, η υπόλοιπη κοινωνία όμως το πλαισίωσε γρήγορα, μόλις αντιλήφθηκε ότι είχε έστω και τις ελάχιστες νικηφόρες πιθανότητες.
Σαν απάντηση, η Αιγυπτιακή κυβέρνηση έκοψε τις συνδέσεις του διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να εξαγριωθεί ακόμα περισσότερο. Αυτή η εξέγερση δεν πήρε ακόμα αντικαπιταλιστική μορφή, όμως μας προσφέρει ένα παράδειγμα για το τί ίσως συνεπάγεται μια αντικαπιταλιστική επανάσταση και πόσο κεντρικής σημασίας θα είναι για οποιαδήποτε μεγάλη εξέγερση στο μέλλον οι τεχνολογίες επικοινωνιών και τα κοινωνικά δίκτυα.
Στο μέλλον, κατά πάσα πιθανότητα θα δούμε κυβερνήσεις να προσπαθούν να διαμορφώσουν με τέτοιο τρόπο την αρχιτεκτονική των επικοινωνιών ώστε δεν θα είναι πλέον απαραίτητο να μπλοκάρουν το διαδίκτυο. Επιχειρηματικοί όμιλοι όπως η Google θα κατευθύνουν με αδιόρατες κινήσεις την ροή της προσοχής προς συγκεκριμένες πλευρές προωθώντας συγκεκριμένες μορφές διαμαρτυρίας και εξαφανίζοντας κάποιες άλλες.
Το κατά πόσο μπορούμε να διατηρήσουμε κανάλια ανοιχτά για την ελεύθερη επικοινωνία θα καθορίσει τις προοπτικές απελευθέρωσης.
Πολέμησε από τη θέση σου
Όποια και αν είναι η θέση σου στην πυραμίδα – είτε είσαι μαθητής λυκείου, εποχιακός υπάλληλος ή πλήρως ασφαλισμένος εργάτης, δικηγόρος, άνεργος, φοιτητής ή άστεγος – μπορείς να πολεμήσεις από εκεί ακριβώς που βρίσκεσαι. Είναι σίγουρο ότι θα είσαι πολύ πιο αποτελεσματικός να αντιμετωπίσεις όλα όσα σε προσβάλλουν προσωπικά εκεί που τα βιώνεις άμεσα στο πεδίο που γνωρίζεις καλύτερα.
Απ’ την στιγμή που οι ζωές μας στο σύνολο τους έχουν αποικιστεί από τον καπιταλισμό, πρέπει να πάρουμε τους ρόλους που μας επιβλήθηκαν σαν το σημείο εκκίνησης της αντίστασης μας. Είναι εύκολο να περιορίσουμε την αντίσταση στον ελεύθερο χρόνο μας, να γίνει κάτι συμπληρωματικό – μια συνέλευση χωμένη στις ώρες μετά το τέλος της εργάσιμης μέρας, ένα τσιρότο για τις πληγές της καθημερινότητας. Αυτό ανταποκρίνεται με την τάση να πολεμάμε για λόγους πολλές φορές άσχετους με την καθημερινή μας ζωή.
Το πλεονέκτημα του συνδικαλιστικού μοντέλου είναι ότι παίρνει το καθεστώς που επιβάλλεται καθημερινά στους εργάτες και το μετατρέπει σε ένα χώρο οργάνωσης και αντιπαράθεσης. Εάν όμως ένα συμβιβασμένο συνδικάτο στον χώρο εργασίας σου δεν ικανοποιεί τις προθέσεις σου, τότε μάλλον θα πρέπει να πειραματιστείς με άλλους τρόπους: μια ομάδα αυτοάμυνας, μια σπείρα ληστών ή μια μυστική κοινότητα για την επαναστατική συνειδητοποίηση.
Ο καπιταλισμός δεν είναι κάτι που συμβαίνει μόνο στους χώρους δουλειάς- μπορούμε να κάνουμε άπειρες πράξεις αντίστασης όπως να υπερασπιστούμε τους γείτονες μας που αντιμετωπίζουν εξώσεις, να καταλάβουμε τα άδεια σπίτια, να ξεζουμίσουμε τους δανειστές μας μέχρι να χρεοκοπήσουν.
Οι συλλογικές μορφές αντίστασης είναι πιο δύσκολες στα πεδία της κατανάλωσης από ότι στα πεδία της παραγωγής και όμως είναι πιθανές: πάρε χώρους και χρησιμοποίησε τους για δημόσια ελεύθερα αυτοργανωμένα γεγονότα, πήγαινε ομαδικά σε μια πανάκριβη συναυλία, θέατρο ή σινεμά και επέβαλλε την είσοδο χωρίς εισιτήριο για όλους ή σε ένα μεγάλο σουπερ-μάρκετ και αρνηθείτε όλοι μαζί να πληρώσετε στην έξοδο.
Όσο περισσότερο οι ζωές μας θα βασίζονται στην αντίσταση και όχι στην υπακοή τόσο πιο άφοβοι θα γινόμαστε καθώς αγωνιζόμαστε.
Ο ρόλος του αποκλεισμένου
Ένας άλλος ρόλος που θα πρέπει να αρνηθούμε είναι αυτός του αποκλεισμένου. Δεν είναι απαραίτητο να εργάζεσαι στα μέσα παραγωγής για να είσαι ο αρμόδιος να τα μπλοκάρεις, με τον ίδιο τρόπο που δεν είναι απαραίτητο να κατοικείς σε έναν εμπορικό δρόμο για να είσαι ο αρμόδιος να τον λεηλατήσεις.
Καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι οδηγούνται στο περιθώριο, ο ρόλος που οι περιθωριοποιημένοι έχουν να παίξουν στην αντίσταση γίνεται όλο και πιο κεντρικής σημασίας.
Όπως λένε σε όλα τα ομαδικά αθλήματα: «παίξε από την θέση σου». Προώθησε πόρους, επινοήσεις και πληροφορίες σε όσους μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν ακόμα πιο επιδραστικά από εσένα. Όταν οι άνθρωποι παίρνουν «στα σοβαρά» τον αγώνα τους ενάντια στον καπιταλισμό τείνουν να απομακρύνονται από τις θέσεις που είχαν στην προηγούμενη ζωή τους μέσα σε αυτόν – παραιτούνται από δουλειές, παρατάνε το σχολείο, παύουν να συμμετάσχουν σε διάφορες διαδικασίες και συνήθως αρέσκονται περισσότερο να της αρνούνται, να τις διακόπτουν ή άλλες να τις εμποδίζουν να συμβούν.
Αυτό βολεύει μια χαρά τους καπιταλιστές – καθώς μια από τις λειτουργίες όλου αυτού του «πλεονάζοντος και άχρηστου» πληθυσμού είναι να συμπεριλαμβάνει όλους όσους θα προξενούσαν προβλήματα… εάν μπορούσαν να κάνουν κάτι τέτοιο. Είναι πολύ καλύτερα να γίνουμε επιθετικοί, προσβλητικοί, πραγματικά δυσάρεστοι…
Μην παραιτείσαι από την δουλειά σου, περίμενε μέχρι τα αφεντικά να εκφράσουν την αδυναμία τους και τότε πέρνα σε απεργία καλώντας τους πάντες να συμμετάσχουνε σε αυτήν.
Μην παρατάς το σχολείο σου για να πάρεις μέρος σε κάποιο αφηρημένο πολιτικό αγώνα – οργάνωσε την κατάληψη του σχολείου σου, μετέτρεψε τις επιθυμίες σου σε ζωντανά αντι-ιεραρχικά μαθήματα αυτομόρφωσης, φτιάξε μια αντικαθεστωτική ομάδα μέσα στην σχολή σου.
Όταν σε απολύσουν ή σε αποβάλλουν τότε θα είσαι έτοιμος να κάνεις το επόμενο βήμα στην ζωή σου, όποιο και αν αποφασίσεις να είναι αυτό.
Στον καπιταλισμό δεν υπάρχει ηθικό βαρόμετρο. Δεν είναι σε τίποτα πιο ηθικό το να βρίσκεσαι χαμηλότερα στην πυραμίδα. Το να έχεις ήσυχη την συνείδηση σου δεν μας ωφελεί σε τίποτα πραγματικά. Για αυτό τον λόγο – άσε τους άλλους να παίζουν από την θέση τους και μην χάνεις την δύναμη σου κατακρίνοντας τους.
Ακόμα και οι δικηγόροι και οι διδάκτορες πανεπιστημίου μπορούν να παίξουν κάποιο ρόλο στην αντίσταση, εάν μπορούν να υπερνικήσουν τους φόβους τους. Δεν κερδίζουμε τίποτα από ηθικολόγους που κοκορεύονται. Το ζήτημα δεν είναι να είσαι σωστός αλλά να είσαι επικίνδυνος.
Όταν χωριζόμαστε σε αντίπαλες και ανταγωνιστικές φράξιες σώζουμε τους καπιταλιστές από τον κόπο που είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν για να μας διαιρέσουν και να μας διασπάσουν. Κάθε θέση στην καπιταλιστική πυραμίδα είναι ένας συμβιβασμός- επέλεξε όμως προσεχτικά ποιος θα είναι ο δικός σου συμβιβασμός.
Η θέση που καταλαμβάνεις στην πυραμίδα θα καθορίσει τα βιώματα σου, τις εμπειρίες σου, την ταυτότητα σου και αναπόφευκτα θα διαμορφώσει τα ενδιαφέροντα σου. Ο τρόπος που αποκτάς τα «προς το ζην» θα σχηματοποιήσει τις αξίες σου και την αντίληψη σου για την «φύση του ανθρώπου».
Εάν για παράδειγμα, ξαφνικά βρισκόσουν σε μια υψηλόβαθμη θέση ενός αριστερού κόμματος ή μιας καλά χρηματοδοτούμενης Μη-Κυβερνητικής Οργάνωσης, είναι φυσικό σταδιακά να έχανες την επαφή σου με τους υπόλοιπους ανθρώπους που βρίσκονται σε λιγότερο προνομιακές θέσεις και έτσι απλά θα έχανες την πίστη σου σε αυτούς – πιστεύοντας πως όλοι οι άλλοι «δεν έχουν ιδέα για το πώς γίνονται τα πράγματα».
Πολέμησε στο πλάι με όλους όσους έχουν τις καλύτερες προθέσεις στην καρδιά τους, αλλά μην σκέφτεσαι την αντίσταση σαν κάτι που κάνεις στην θέση τους ή εκ μέρους τους.
Ξέχασε την πιθανότητα να εντοπίσεις απόλυτα την «πιο επαναστατική κοινωνική τάξη» ή να βρεις κάποιους σε χειρότερη θέση από εσένα για να γίνεις «σύμμαχος» τους. Εάν δεν αισθάνεσαι τους αγώνες των άλλων σαν δικούς σου αγώνες τότε μάλλον θα είσαι ασταθής σύμμαχος τους.
Η καλύτερη βοήθεια που μπορείς να προσφέρεις σε όλους τους άλλους είναι να γίνεις μια απειλή για τις δομές εξουσίας, δείχνοντας ότι ο καθένας στην πυραμίδα έχει κίνητρα και συμφέρον να αγωνιστεί και να αρνηθεί τα προνόμια του!… Για αυτό φυσικά δεν πρέπει να παίρνεις τα προνόμια σου ως δεδομένα….
Άλλωστε το να αρνηθείς τον ρόλο σου σημαίνει να αρνηθείς τα προνόμια σου…
Για παράδειγμα οι «λευκοί / νόμιμοι» διαδηλωτές δεν γίνονται ποτέ πραγματικά απειλητικοί για τις λειτουργίες του καπιταλισμού παρά μόνο όταν φέρνουν την αστυνομία στο σημείο να τους χειριστεί όπως τους «μετανάστες / τους μαύρους / τους λαθραίους / τους παραβάτες του νόμου».
Όμως είναι σίγουρο ότι εσύ ο ίδιος θα είσαι πολύ πιο επιδραστικός κάνοντας αυτούς που είναι σαν εσένα να εξεγερθούν παρά όντας ένα στρατιωτάκι στον αγώνα κάποιων άλλων, άσχετων με την ζωή σου. Ό,τι είναι αυτό που σε έκανε να ξεπεράσεις τα όρια σου, κάνε τα πάντα ώστε να βοηθήσει και τους άλλους που είναι σαν εσένα να φτάσουν στο ίδιο σημείο.
Το νόημα σε όλα αυτά δεν είναι να πάρουμε μια μικρή εκδίκηση ή να αποκτήσουμε πλεονεκτήματα που δεν θα είχαμε με άλλο τρόπο στα πλαίσια της οικονομίας. Πάνω από όλα, το νόημα είναι να δημιουργήσουμε σχέσεις, διασυνδέσεις, να επεκτείνουμε τους δεσμούς μας και τις ικανότητες μας.
Ξεκίνα με λίγους φίλους, με όσους ανθρώπους εμπιστεύεσαι. Συνήθισε στην ιδέα να συναντιέσαι με άλλους έχοντας ένα κοινό σχέδιο που θα καταφέρνετε να το φέρνετε εις πέρας. Μάθε τον εαυτό σου να αντιδρά σε όσα τον εξοργίζουν ή τον θλίβουν. Μάθε να είσαι ανυπάκουος.
Καθώς θα συναντάς στον δρόμο σου και άλλους ανθρώπους που πράττουν με τον ίδιο τρόπο θα δημιουργούνται δίκτυα με τα οποία θα μπορείτε μαζί να περάσετε σε δράση. Από την στιγμή που κάποιοι άνθρωποι δουν ότι κάτι άλλο είναι πραγματικά εφικτό, ξαφνικά αρχίζουν να παίρνουν αποφάσεις από άλλη οπτική γωνία και οι κινήσεις τους αλλάζουν περιεχόμενο.
Σε περιόδους κοινωνικής και πολιτικής αναστάτωσης μπορούμε να θέτουμε παραδείγματα για το τι σημαίνει και πως μοιάζει να αντιστέκεσαι, όταν τα πράγματα θερμαίνονται τότε όλα αυτά αναφλέγονται!…
Συνεχίζεται…
CRIMETHINC- Ex Workers Collective www.crimethinc.com
Μετάφραση/ επιμέλεια: Τάσος Σαγρής / ΚΕΝΟ ΔΙΚΤΥΟ http://voidnetwork.gr
[…] CrimethInc – διάβασε το part ΙΙΙ ΕΔΩ […]