Το παρόν κείμενο αποτελεί μετάφραση αποσπάσματος του άρθρου «Opinion, Delusion, Society» (1997) του Theodor W. Adorno σε μετάφραση του Henry W.Pickford και επιχειρεί να παρουσιάσει την ψευδαίσθηση του εθνικού αισθήματος. Τη μετάφραση από τα αγγλικά επιμελήθηκαν οι Becoming Minority.
«Σήμερα, η χαρακτηριστική μορφή της παράλογης αντίληψης είναι ο εθνικισμός. Με νέα επιδημικότητα μολύνει ολόκληρο τον κόσμο, σε μια ιστορική περίοδο όπου, εξαιτίας της κατάστασης των τεχνικών δυνάμεων παραγωγής (technical forces of production) και του δυνητικού ορισμού της γης ως ενιαίου πλανήτη -τουλάχιστον στις ανεπαρκώς ανεπτυγμένες χώρες- ο εθνικισμός έχει χάσει την ρεαλιστική του βάση και έχει γίνει η πλήρως ανεπτυγμένη ιδεολογία που ήταν πάντα.
Στην προσωπική ζωή, η έπαρση και οτιδήποτε σχετίζεται με αυτήν καθίσταται ύποπτο και αυτό επειδή αντίστοιχες εκφράσεις προδίδουν την έντονη υπεροχή του ναρκισσισμού.
Όσο περισσότερο ένα άτομο απορροφάται στον εαυτό του και όσο πιο προσηλωμένα επιδιώκει συγκεκριμένα συμφέροντα -συμφέροντα που αντικατοπτρίζονται σε αυτή τη ναρκισσιστική στάση η οποία με τη σειρά της ενισχύει την άκαμπτη δύναμη των συμφερόντων- τόσο πιο σχολαστικά αυτή η ίδια αρχή πρέπει να αποκρύπτεται και να διαστρεβλώνεται, έτσι ώστε, να πραγματώνεται το εθνικοσοσιαλιστικό σύνθημα, «η υπηρεσία πριν από τον εαυτό».
Ωστόσο, είναι ακριβώς αυτή η δύναμη του ταμπού στον ατομικό ναρκισσισμό:
Η καταπίεσή του, δίνει στον εθνικισμό την ολέθριά του δύναμη. Η ζωή του συλλογικού (the life of the collective) έχει διαφορετικούς βασικούς κανόνες από εκείνους που βρίσκουν εφαρμογή στις σχέσεις μεταξύ των ατόμων. Σε κάθε αγώνα ποδοσφαίρου, οι οπαδοί των τοπικών ομάδων, αψηφώντας τους κανόνες φιλοξενίας, αδιάντροπα επευφημούν την ομάδα τους· o Anatole France (François-Anatole Thibault 1844-1924: γάλλος ποιητής, δημοσιογράφος και μυθιστοριογράφος), σήμερα τόσο επιρρεπής στο να αντιμετωπίζεται en canaille -και όχι χωρίς κάποια δικαιολογία- παρατήρησε στο Penguin Island (1908) ότι καθενός η πατρίδα βρίσκεται πάνω από όλες τις άλλες ανά τον κόσμο.
Οι άνθρωποι θα χρειαστούν απλά να υιοθετήσουν τα πρότυπα της αστικής ιδιωτικής ζωής ώστε να τα ενστερνιστούν και να τα προάγουν σε επίπεδο κοινωνίας. Αλλά οι καλοπροαίρετες συστάσεις σε αυτό το πλαίσιο, παραβλέπουν το γεγονός ότι οποιαδήποτε μετάβαση τέτοιου είδους είναι αδύνατη κάτω από συνθήκες που επιβάλλουν τέτοιες στερήσεις στους ανθρώπους, απογοητεύουν αδιάκοπα τον ατομικό τους ναρκισσισμό και στην πραγματικότητα τους καταδικάζουν σε αυτή την απελπισία, καταδικασμένοι τελικά σε συλλογικό ναρκισσισμό.
Ως αποζημίωση, ο συλλογικός ναρκισσισμός, τους αποκαθιστά τότε μερικώς -ως άτομα- την αυτοεκτίμησή τους την οποία η ίδια η συλλογικότητα τους έχει στερήσει και που ελπίζουν να επανακτήσουν πλήρως μέσω της αυταπατώμενης ταυτοποίησής τους με αυτό.
Περισσότερο από κάθε άλλη παθολογική προκατάληψη, η πίστη στο έθνος είναι η στάση ως φριχτή τύχη:
Η υπόσταση της ομάδας στην οποία κάποιος τυχαίνει να ανήκει, ο τόπος στον οποίο κάποιος συμβαίνει να είναι, το απόλυτο καλό και ανωτερότητα. Αναπτύσσεται σε ένα ηθικό μέγιστο όπου η απεχθής σοφία που γεννήθηκε μέσα από καταστάσεις έκτακτης ανάγκης επιβάλει στα άτομα ότι «είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα».
Είναι εξίσου ιδεολογικό να διακρίνουμε το υγιές εθνικό αίσθημα από τον παθολογικό εθνικισμό, όσο είναι να πιστεύουμε στην κανονική αντίληψη σε αντίθεση με την παθολογική. Η δυναμική που οδηγεί από το υποτιθέμενο υγιές εθνικό συναίσθημα στην υπερτιμημένη υπερβολή του είναι ασταμάτητη, διότι η αναλήθειά του έχει τις ρίζες της στην πράξη του ατόμου να αυτό-προσδιορίζεται με τον παράλογο δεσμό της φύσης και της κοινωνίας στην οποία ευτυχώς βρίσκεται ο ίδιος.»
