fbpx

Όσα μάθαμε ψάχνοντας για εργασία

Ο άνθρωπος | Είναι λύκος για τον άνθρωπο

στo Mind Opener

Θέλω να λαμβάνω τα νέα άρθρα του IforINTERVIEW με e-mail.

Στείλε μας την ιστορία σου

«Homo homini lupus est (ο άνθρωπος είναι λύκος για τον άνθρωπο)»
Αρχαία ρωμαϊκή παροιμία

Σε μια πρόσφατη ομιλία του, ο περιβόητος πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Πέτερ Όρμπαν έκανε γνωστή την πεποίθηση του ότι δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα σε έναν φιλελεύθερο κι έναν κομμουνιστή. Για εκείνον οι φιλελεύθεροι δεν είναι παρά μασκαρεμένοι «κομμουνιστές με πτυχίο».

Αλλά τι γίνεται με τη διαφορά ανάμεσα σε έναν φιλελεύθερο κι έναν ακροδεξιό;

Αν οι κομμουνιστές είναι φιλελεύθεροι με πτυχία, οι ακροδεξιοί είναι φιλελεύθεροι που βαρέθηκαν να παριστάνουν τους «δημοκράτες».

Η σύγκριση βέβαια είναι εξαρχής αδόκιμη, εφόσον εκείνο που ξεχωρίζει τους κομμουνιστές από τους φιλελεύθερους είναι μια ποιοτική διαφορά αναφορικά με τον τρόπο που οφείλουν να είναι οργανωμένες οι κοινωνικές σχέσεις, αντίληψη η οποία περιλαμβάνει κατ’ ανάγκη και τη σφαίρα της οικονομίας.

Ο κομμουνισμός αναφέρεται πρωτίστως στις επιβεβλημένες ριζικές αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην παραγωγική διαδικασία, αλλά και στους τομείς της διανομής και της κατανάλωσης, σαν αφετηρία για τη δημιουργία της αυτόνομης μορφής κοινωνικής οργάνωσης που οραματίζεται.

Από την άλλη, ακροδεξιοί και φιλελεύθεροι είναι αμφότεροι φανατικοί οπαδοί του καπιταλισμού. Πιστεύουν στην ατομική ιδιοκτησία, στο σύστημα της οικονομίας της αγοράς, στην ανισότητα σαν τη φυσική κατάσταση του ανθρώπου, στην πρωτοκαθεδρία του Κράτους ως μοναδικού εγγυητή των κοινωνικών σχέσεων.

Ακόμη περισσότερο πιστεύουν από κοινού στον θεσμό της αγοράς σαν τον προνομιακό χώρο όπου σχηματοποιούνται οι κοινωνικές ιεραρχίες κι εκδηλώνονται οι διαφορές στην κατανομή που υπάρχει ανάμεσα στους ανθρώπους σε δεξιότητες και φυσικά χαρίσματα.

Η «πετυχημένη» δραστηριότητα μέσα στο θεσμικό πλαίσιο του συστήματος της οικονομίας της αγοράς αποτυπώνει με τρόπο που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί στα σωρευτικά αποτελέσματα της την φυσική ανισότητα των ανθρώπων. Δείχνει ποιος διαθέτει την ποιότητα για να αξιοποιήσει τα μέσα για ατομικη ανέλιξη που παρέχει η αγορά και ποιος, αντιθετα, υπολείπεται στα αναγκαία προσόντα.

Το πιο σημαντικό ωστόσο είναι ότι καθιερώνει μια «φυσική» αριστοκρατία, μια άτυπη ιεραρχία των «καλύτερων», επιτρέποντας στους «ικανούς» να συγκεντρώσουν αρκετή οικονομική ισχύ και να την κατοχυρώσουν θεσμικά μέσω των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας, ώστε να μπορούν να καθορίζουν μονομερώς και χωρίς καμία εξουσιοδότηση τις ζωές των υπολοίπων.

Των ανώνυμων μαζών που είναι υποχρεωμένες να δουλεύουν για αυτούς. Αυτό είναι και το βαθύτερο νόημα της αντίληψης της «αριστείας» που δεν σταματούν να επικαλούνται με θρησκευτική ευλάβεια οι νεοφιλελεύθερες κυβερνήσεις.

Μια έννοια ωστόσο που είναι κενή περιεχομένου στον βαθμό που, ως γενική αρχή διακυβέρνησης, η «αριστεία» προϋποθέτει πρώτα απ’ όλα την ισότητα των συνθηκών και των ευκαιριών.

Διαφορετικά, το μόνο που κάνει η ψευτο-αριστεία είναι να παγιώνει την προϋπάρχουσα ταξική δομή της κοινωνίας, τις κοινωνικές ιεραρχίες που αναπαράγονται εξαιτίας της άνισης κατανομής του πλούτου και της δύναμης.

Εξάλλου, αν η υπέρτερη ικανότητα θα πρέπει να αναγνωρίζεται και να επιβραβεύεται με την απόδοση τιμών και την απονομή κρατικών αξιωμάτων, είναι μάλλον προφανές ποια πρέπει να είναι η μοίρα εκείνων που απέδειξαν περίτρανα την ατομική τους ανεπάρκεια μην μπορώντας να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις της καθημερινής πάλης για επιβίωση, που αποτελεί το κατεξοχήν χαρακτηριστικό της ζωής στον καπιταλισμό.

Αν στην προσωπική επιτυχία ταιριάζει η ανταμοιβή, σίγουρα η ατομική αποτυχία οφείλει να επιφέρει μια κάποιου είδους τιμωρία.

Η θεσμική έκφραση αυτής της μισανθρωπικής, ακροδεξιάς κοσμοθεωρίας δεν είναι παρά η τάση του νεοφιλελεύθερου Κράτους να αποσύρει σταδιακά τη χρηματοδότηση του από τομείς όπως η δημόσια ασφάλιση, η υγεία και η παιδεία, που έχουν να κάνουν με την θεσμοποιημένη κοινωνική αλληλεγγύη.

Να μην αναγνωρίζει καμία υποχρέωση και κανένα ηθικό καθήκον κρατικής μέριμνας απέναντι σε εκείνους που συνετρίβησαν στις μυλόπετρες της κοινωνικής πάλης και εξορίστηκαν στις παρυφές της κοινωνίας από τη διαδικασία οικονομικής «φυσικής επιλογής» του καπιταλισμού.

Σε αυτό το σημείο, ο καλογυαλισμένος, εργαλειακός ορθολογισμός του νεοφιλελεύθερου διανοούμενου συναντά την μεσαιωνική και σκοταδιστική νοοτροπία του παραδοσιακού φασίστα.

Ο θεσμοποιημένος κοινωνικός κανιβαλισμός, με την μορφή της ανεμπόδιστης κυριαρχίας του ισχυρότερου πάνω στον αδύναμο, είναι το στοιχείο που τους ενώνει, μαζί με την επιμονή στην αναγκαιότητα της παγίωσης και του σεβασμού μιας αυστηρής κοινωνικής ιεραρχίας, η οποία αναπαράγεται κι επικυρώνεται μέσα σε έναν ατελείωτο κοινωνικό πόλεμο όλων εναντίον όλων.

Κι αν ανάμεσα στον έμφυτο κοσμοπολιτισμό του νεοφιλελεύθερου και στον οπισθοδρομικό, φιλοπόλεμο επαρχιωτισμό του φασίστα υπάρχει μια λογική αντίφαση, η αντίθεση αυτή παύει να υφίσταται σε μια ιστορική συγκυρία όπου ο καπιταλισμός παράγει πλούτο μόνο για μια διαρκώς φθίνουσα μερίδα του πληθυσμού.

Σε αυτή την περίπτωση, ο υγιής «εθνικός κορμός» των νομιμοφρόνων πολιτών ολοένα και συρρικνώνεται.

Κάνουν δυναμικά την επανεμφάνιση τους μορφές άτυπου ταξικού ρατσισμού που λειτουργούν έτσι ώστε να θέσουν εκτός του ηγεμονικού φαντασιακού τις ομάδες των πάσης φύσεως δυσαρεστημένων, φτωχών, απροσάρμοστων, περιθωριακών και αναλώσιμων, προετοιμάζοντας έτσι το έδαφος για την πολύ πραγματική υλική καταστολή, ή ακόμα και τη φυσική εξόντωση τους.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τον πολεμικό ιδεολογικό λόγο που εκφέρει ο ακροδεξιός εθνικισμός του Μπολσονάρο στη Βραζιλία.

Ιδού ένας πολιτικός ο οποίος ισχυρίζεται ότι μιλάει στο όνομα μιας ολόκληρης χώρας, αλλά τελικά καταλήγει να υποδεικνύει σαν εχθρό οποιαδήποτε κοινωνική ομάδα πλήττεται από το ακραία νεοφιλελεύθερο οικονομικό πρόγραμμα του και δεν φέρει τα κοινωνικά και ταξικά χαρακτηριστικά της λευκής, πλούσιας εγχώριας και διεθνούς ελίτ που στηρίζει την αμφιλεγόμενη διακυβέρνηση του.

Αν ο κλασικός φιλελευθερισμός υπήρξε ένα πολιτικό κίνημα που προσπάθησε να συνδέσει ιστορικά το καπιταλιστικό σύστημα με μια υποτυπώδη «δημοκρατία» για τους ολίγους και τους προνομιούχους, ο σύγχρονος νεοφιλελευθερισμός είναι ένα κυρίως οικονομικό δόγμα που δεν διαπνέεται από τέτοιες πολιτικές ανησυχίες.

Αποβάλλει χωρίς δεύτερη σκέψη τα μαζικά χαρακτηριστικά της αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας», τα οποία κληρονόμησε από την προηγούμενη φάση της νεωτερικότητας, και υιοθετεί το αυταρχικό μοντέλο της κινεζικής διοίκησης, του καπιταλισμού με σιδηρά πυγμή.

Τι άλλο είναι άλλωστε οι «ισχυροί άνδρες» Τραμπ, Πούτιν, Όρμπαν, κλπ. αν όχι θλιβερές απομιμήσεις του κινεζικού γίγαντα που φαίνεται να τους τρομάζει και να τους σαγηνεύει την ίδια στιγμή με τη δύναμη του.

 

Πηγή: alerta.gr  

© I for Interview team

Σε περίπτωση που επιλέξατε να αναδημοσιεύσετε κάποιο κείμενό μας στο δικό σας site, σας ευχαριστούμε ιδιαίτερα εκ των προτέρων για την προτίμηση! Ωστόσο,  να σας υπενθυμίσουμε το πόσο ευχάριστο και δίκαιο είναι να ακολουθούνται οι δεοντολογικοί κανόνες που ορίζουν τη σωστή και λειτουργική αναφορά στην αρχική  πηγή ( δλδ. αναγραφή πλήρους ονόματος του site μας και ενεργό link που ανακατευθύνει στο πρωτότυπο άρθρο). Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζετε τον κόπο και τη δουλειά μας και σας ευχαριστούμε διπλά!

Leave a Reply

Your email address will not be published.

*

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.

Φρέσκα άρθρα στο Mind Opener

Στην Κορυφή