Για το #IFI | Αμάντα Πατσοπούλου
Is it my fault?
Η έκθεση “Is it my fault?”, που πραγματοποιήθηκε στο Centre Communautaire Maritime της περιοχής Molenbeek στις Βρυξέλλες, αποσκοπούσε στην αφύπνιση και στην προώθηση της ευαισθητοποίησης γύρω από τη σεξουαλική βία και την πράξη του βιασμού.
Η έκθεση καταρρίπτει τον αιώνιο μύθο που θέλει να αποδίδεται ελαφρυντικό στους βιαστές λόγω «προκλητικής» ένδυσης των γυναικών – θυμάτων.
Δεν προκαλούν τα ρούχα έναν βιασμό.
Συχνά, οι γυναίκες κατηγορούνται ως «ηθικοί αυτουργοί» μιας σεξουαλικής παρενόχλησης, με την κατηγορία περί «υπερβολικά φιλικής διάθεσης» ή ακόμα πιο συχνά, κρίνονται εξίσου ένοχες με τον θύτη, εξαιτίας του – αποπλανητικού ρουχισμού τους.
Εδώ βέβαια να σημειωθεί και το ερώτημα:
Πότε ένα γυναικείο ρούχο θεωρείται αποπλανητικό/προκλητικό και πότε όχι; Μπορεί να υπάρξει αντικειμενικότητα σε αυτό; Γιατί αν θεωρήσουμε πως είναι αντικειμενικά εύκολο να οριστεί η «προκλητικότητα», τότε θα πρέπει να είναι και αντικειμενικά εύκολο να οριστεί και το «τι» ή «πώς» προκαλείται η σεξουαλική επιθυμία σε ένα άτομο.
Γιατί να είναι προκλητική μία κοντή φούστα και όχι ένα φαρδύ παντελόνι;
Γιατί… έχει περαστεί ως δεδομένο πως η σεξουαλική επιθυμία -πλειοψηφικά- θα προκύψει από τη θέα δύο ακάλυπτων μηρών και όχι -ας πούμε- από τη θέα των γυναικείων αστραγάλων ή απλά από την κίνηση των μαλλιών με τον αέρα καθώς βαδίζει στο πεζοδρόμιο. Όλα αυτά είναι αβάσιμες θεωρίες, χτισμένες από μία πατριαρχική κοινωνία ανθρώπων, που ψάχνει εδώ και αιώνες ευτελείς τρόπους να διατηρήσει το αλάθητο και τη σοφία των ανδρών. Και αν κάνουμε την παραδοχή πως πλειοψηφικά οι άνδρες ερεθίζονται με κάποια συγκεκριμένα ρούχα ή σημεία του γυναικείου σώματος, τότε θα έπρεπε να είναι όλοι αυτοί οι άνδρες επίδοξοι βιαστές;
Disclaimer: Όχι, δεν είναι απαραίτητο ο βιαστής να έχει αρσενικό φύλο. Ναι, υπάρχουν και γυναίκες βιαστές. Αλλά για να μείνουμε στην ουσία, το μήνυμα δηλαδή που προσπαθεί να περάσει η έκθεση, ας μην αναλωθούμε σε αναφορές των ελάχιστων εξαιρέσεων.
Είθισται, τα θύματα σεξουαλικής βίας ή βιασμού να ερωτόνται λεπτομερώς -από τις αρχές, τα ΜΜΕ, τους οικείους –για το τι ακριβώς φορούσαν την ώρα του συμβάντος και έτσι, άμεσα να αμφισβητείται η ιδιότητα του θύματος και να προσάπτονται μερικώς ευθύνες, στις ίδιες τις επιτιθέμενες.
Αν λοιπόν τα προκλητικά ρούχα ήταν το πρόβλημα, τότε ΔΕ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ να είχαμε καμία υποθέση βιασμού βιασμών βρέφους ή υπερηλίκα. Σωστά; Ή μήπως τα βρέφη και οι γιαγιάδες δελέασαν τους βιαστές τους με το ντύσιμό τους;
Για να απορριφθεί αυτή η λανθασμένη προσέγγιση ως προς την σεξουαλική κακοποίηση και η νοοτροπία του “victim-blaming”, η εν λόγω έκθεση φιλοξενεί αληθινά ρούχα θυμάτων βιασμού, για να δοθεί επιτέλους έμφαση στο γεγονός ότι η ενδυματολογική επιλογή ενός ατόμου δεν ευθύνεται για την όποια επικείμενη επίθεση.
Ανάμεσα στα ρούχα που εκτίθονται, τα οποία παραχωρήθηκαν στην έκθεση από τον οργανισμό CAW East Brabant, περιλαμβάνονται πυζάμες, φόρμες, ακόμη και ένα παιδικό T-shirt με στάμπα “My Little Pony” με την ελπίδα να αποδειχθεί έτσι ότι «το ντύσιμο ενός ατόμου δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως ελαφρυντική περίσταση ή πρόσκληση ως προς τον βιαστή» όπως παραθέτει και η Independent.
Η Lieshbeth Kennes (σύμβουλος του οργανισμου CAW) αναφέρει σε ομιλία της στο ραδιόφωνο (VRT1 Radio) πως: «Μία βόλτα στην έκθεση σε κάνει να αντιληφθείς πως πρόκειται για ρούχα καθημερινά, που ο καθένας/καθεμία θα φορούσε».
Για το #IFI
Αμάντα Πατσοπούλου
Πηγές:
This exhibition has put up clothes worn by rape victims to prove it wasn’t ‘their fault’
RAPE VICTIMS’ CLOTHING DISPLAYED TO PROVE CLOTHING CHOICE DOESN’T CAUSE RAPE
Rape survivors’ clothing on display
