Eurovision | Οι πολιτικές ενέργειες σε έναν “απολιτίκ” διαγωνισμό

Φιλοξενούμενος αρθρογράφος, στο πληκτρολόγιο του #IFI

ο Παναγιώτης Πετρόπουλος

Όταν το ημερολόγιο έδειχνε 24 Μαΐου 1956, στο Λουγκάνο της Ελβετίας, ένα ραδιοφωνικό γεγονός γεννιόταν.

Ο Ευρωπαϊκός Διαγωνισμός Τραγουδιού, γνωστός σε όλους μας ως Eurovision.

Από τον τότε πρώτο Διαγωνισμό που συμμετείχαν μόνο επτά χώρες αλλά με δύο τραγούδια η κάθε μία, έχουν αλλάξει πολλά, μα πάρα πολλά!

Φέτος, με αφορμή τις έντονες προτροπές για μποϊκοτάρισμα του διαγωνισμού λόγω της διεξαγωγής του στο Τελ Αβίβ του Ισραήλ, με πολλές και ποικίλες αντιδράσεις από καλλιτέχνες παγκοσμίως κάνουμε μία αναδρομή στο πολιτικό τραγούδι της Eurovision.

Η EBU, δεν έχει πάψει ποτέ να επισημαίνει πως ο διαγωνισμός είναι τραγουδιού και να απορρίπτει οποιαδήποτε πολιτική ενέργεια.

Ωστόσο στην μακρόχρονη, 64χρονη για την ακρίβεια ιστορία της διοργάνωσης, πέρα από τις φετινές αντιδράσεις, της συμμετοχής της Ισλανδίας και της Madonna, δεν είναι λίγες οι φορές που ο διαγωνισμός έγινε τόπος πολιτικής δήλωσης, διαμαρτυρίας ακόμα και δράσης!

1964

Πρώτος διαγωνισμός που σημειώθηκε πολιτική διαμαρτυρία ήταν ο 9ος που έγινε στην Κοπεγχάγη της Δανίας.

Μετά την συμμετοχή της Ισπανίας, άγνωστος ανέβηκε στην σκηνή με πανό καταδικάζοντας τα δικτατορικά καθεστώτα του Φράνκο και του Σαλαζάρ.

Δυστυχώς δεν υπάρχει κανένα μαγνητοσκοπημένο τηλεοπτικό ντοκουμέντο, παρά μόνο ηχητικό από αυτόν τον διαγωνισμό καθώς και μόνο μία φωτογραφία.

1974

Το τραγούδι της Πορτογαλίας “Es Depois Do Adeus” λίγες μέρες μετά την διεξαγωγή 19ου διαγωνισμού στο Μπράιτον του Η.Β., χρησιμοποιήθηκε μαζί με ένα άλλο τραγούδι, το “randola, Vila Morena” από το Πορτογαλικό Ραδιόφωνο ως σύνθημα για να ξεκινήσει η Επανάσταση των Γαρυφάλλων.

Με απόλυτα συνωμοτικό τρόπο και κάτω από την μύτη της δικτατορίας Καετάνο, την νύχτα μεταξύ της 24ης και 25ης Απριλίου όλοι οι Πορτογάλοι περίμεναν να ακούσουν αυτά τα δύο τραγούδια για να ξεχυθούν στους δρόμους και να ξεκινήσει η επανάσταση.

Η επόμενη μέρα θα έβρισκε την Πορτογαλία ελεύθερη!

Η Ιταλία συμμετέχει με το τραγούδι “Si“, όμως οι Ιταλοί τηλεθεατές ποτέ δεν είδαν τον διαγωνισμό στις οθόνες τους!

Ο λόγος; Ήταν προεκλογική περίοδος για ένα δημοψήφισμα που θα διεξαγόταν τις επόμενες μέρες στην γειτονική μας χώρα με θέμα το διαζύγιο κι η Rai αρνήθηκε να μεταδώσει τον διαγωνισμό επειδή πίστευε ότι θα επηρεαζόταν η κοινή γνώμη.

Si στα ιταλικά σημαίνει Ναι!

Η Ελλάδα δίνει το άριστα της (δεν υπήρχαν τότε δωδεκάρια) στο Βέλγιο και στο τραγούδι “Fleur De Liberté” (Λουλούδι της Ελευθερίας) και εντός των τειχών θεωρήθηκε ότι ήταν μήνυμα κατά της δικτατορίας που έτσι κι αλλιώς ψυχορραγούσε.

1976

Στον 21ο διαγωνισμό που διεξήχθη στην Χάγη της Ολλανδίας ακούγεται για πρώτη φορά ένα τραγούδι διαμαρτυρίας.

Με προτροπή του Μάνου Χατζιδάκι (τότε διευθυντή της Ελληνικής Ραδιοφωνίας) η Μαρίζα Κωχ μαζί με τον Μιχάλη Φωτιαδή γράφουν το τραγούδι «Παναγιά μου, Παναγιά μου», ένα τραγούδι για την τραγωδία της Κύπρου.

Η Τουρκία εκείνη την χρονιά αποχώρησε από τον διαγωνισμό λόγω αυτού του τραγουδιού.

Η Μαρίζα Κωχ υπογράφει υπεύθυνη δήλωση ότι με δική της ευθύνη ανεβαίνει στην σκηνή της Eurovision.

Οι διοργανωτές δεν εγγυόταν την ασφάλεια της ύστερα από τις έντονες διαμαρτυρίες τούρκων μεταναστών. Υπήρχαν ακόμα και μη επιβεβαιωμένες φήμες για την ύπαρξη ελεύθερου σκοπευτή.

1978

Ο 23ος διαγωνισμός που έγινε στο Παρίσι μεταδόθηκε και στην Ιορδανία.

Κατά τη διάρκεια της ισραηλινής συμμετοχής, ο Ιορδανικός ραδιοτηλεοπτικός οργανισμός JRTV ανέστειλε την εκπομπή και έδειξε φωτογραφίες από λουλούδια.

Όταν έγινε φανερό δε κατά τα τελευταία στάδια της ψηφοφορίας ότι το Ισραήλ θα κέρδιζε, η JRTV σταμάτησε απότομα τη μετάδοση.

Στη συνέχεια, τα μέσα ενημέρωσης της Ιορδανίας αρνήθηκαν να αναγνωρίσουν το γεγονός ότι το Ισραήλ είχε κερδίσει και ανακοίνωσε ότι ο νικητής ήταν το δεύτερο σε ψήφους Βέλγιο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ούτε το Ισραήλ μετέδωσε ζωντανά την νίκη, καθώς ο IBA δεν αγόρασε αρκετό χρόνο για την ζωντανή μετάδοση. Η νίκη μεταδόθηκε την επόμενη μέρα.

1990

Ο 35ος διαγωνισμός της Eurovision που έγινε στο Ζάγκρεμπ της τότε Γιουγκοσλαβίας ήταν ο πρώτος μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου.

Δύο τραγούδια ήταν εμπνευσμένα από αυτό. Η συμμετοχή της Αυστρίας με το τραγούδι “Keine Mauern mehr” (Όχι πια τείχη) και η συμμετοχή της Νορβηγίας “Brandenburger Tor” (Πύργος του Βραδεμβούργου).

Κέρδισε το τραγούδι της Ιταλίας “Insieme 1992” (Μαζί 1992) που είχε αναφορά στην επικείμενη εμπορική ένωση της Ευρώπης το 1992.

To Βέλγιο συμμετείχε με το τραγούδι “Macédomienne“.

Ο Philippe Lafontaine αφηγείται τον έρωτα του για μία Μακεδονίτισσα, όχι Ελληνίδα, αλλά μία κάτοικο της τωρινής Βόρειας Μακεδονίας.

Ουσιαστικά ο τίτλος είναι ένα λογοπαίγνιο που βγαίνει από το Macédoine (Μακεδονία) και το mienne (δική μου).

Το θέμα ήταν πολύ ευαίσθητο για τους Έλληνες και η Δάφνη Μπόκοτα επέλεξε να μην αναφέρει καθόλου τον τίτλο στην εκφώνηση της για το τραγούδι του Βελγίου.

2005

Στον 50ο διαγωνισμό της Eurovision που διεξάγεται στο Κίεβο, η Ουκρανία στην έδρα της, συμμετέχει με το τραγούδι των Greenjolly “Razom nas bahato” (Μαζί είμαστε πολλοί).

Εμπνευσμένο από την πορτοκαλί επανάσταση που είχε σαρώσει την χώρα λίγους μήνες πριν την διεξαγωγή του διαγωνισμού!

Την ίδια χρονιά είχε ανακοινωθεί ότι ο Λίβανος πρόκειται να συμμετέχει λόγω της επετείου των 50 χρόνων της Eurovision.

Επειδή όμως ο Λίβανος δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ ως κράτος και επομένως δεν θα μετέδιδε οτιδήποτε είχε σχέση με αυτή τη χώρα, αναγκάστηκε να αποσυρθεί πληρώνοντας πρόστιμο.

2007

Η Ουκρανία συμμετέχει στον 52ο διαγωνισμό στο Ελσίνκι με το τραγούδι “Dancing Lasha Tumbai“, όμως αυτός δεν ήταν ο αρχικός τίτλος!

Το τραγούδι λεγόταν “Dancing Russia Goodbye” (Χορεύοντας Ρωσία Αντίο) και λόγω της σαφής πολιτικής αναφοράς η Ebu ανάγκασε να την Ουκρανία να αλλάξει τον τίτλο.

Ωστόσο κατά πολλούς αλλά και για μένα η Verka Serduchka δεν είπε παντού “Lasha Tumbai” αλλά κάποιες φορές “Russia Goodbye”.

2009

Το Ισραήλ εκπροσωπείται στον 54ο διαφωνισμό της Eurovision στην Μόσχα από μία ισραηλινή και μία αραβοϊσραηλινή τραγουδίστρια.

Η Noa & Mira Awad θα πουν το τραγούδι “There Must Be Another Way” (θα πρέπει να υπάρχει άλλος τρόπος). Το τραγούδι ήταν στα αγγλικά, στα εβραϊκά και στα αραβικά.

Την Γεωργία θα εκπροσωπούσαν οι Stephane & 3G λέγοντας το “We don’t wanna put in”.

Η Ρωσία θεώρησε ότι το τραγούδι προσβάλει τον Πρόεδρο της και αντέδρασε έντονα με αποτέλεσμα η Ebu να ακυρώσει την συμμετοχή της Γεωργίας.

Να σημειωθεί ότι το 2008 είχε προηγηθεί η εισβολή της Ρωσίας στην Νότια Οσετία.

2016

Ο 61ος διαγωνισμός της Eurovision έγινε στο Μάλμε της Σουηδίας.

Νίκησε για δεύτερη φορά στην ιστορία του διαγωνισμού η Ουκρανία με την Τζαμάλα και το τραγούδι “1944”.

Το τραγούδι ήταν ουσιαστικά ένα μοιρολόι που αφορούσε τον βίαιο εκτοπισμό των Τατάρων από την Κριμαία στο Ουζμπεκιστάν που πραγματοποίησε ο Στάλιν το 1944, λόγω της συνεργασίας των Τατάρων με τους Ναζί.

Υπάρχει σαφέστατη πολιτική αναφορά που εδώ η Ebu όχι μόνο τήρησε σιγή ιχθύος παρ όλες τις διαμαρτυρίες, αποδέχτηκε με δάφνες την νικήτρια χώρα!

2018

63ος διαγωνισμός της Eurovision στην Πορτογαλία κι ενώ η SuRie τραγουδά για το Η.Β. το “Storm“, άγνωστος εισβολέας της αρπάζει το μικρόφωνο φωνάζοντας «Μοντέρνοι Ναζί των ΜΜΕ του Η.Β., απαιτούμε ελευθερία. Ο πόλεμος δεν είναι ειρήνη».

Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι πολλές αραβικές χώρες είναι μέλη της Ebu και μεταδίδουν το πρόγραμμα της Eurovision, το οποίο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές.

Λόγω όμως της συμμετοχής του Ισραήλ στο διαγωνισμό, πολλά αραβικά κράτη όπως η Τυνησία, το Μαρόκο κι ο Λίβανος που είναι επιλέξιμα για συμμετοχή δεν το κάνουν.

Κλείνοντας θέλω να ευχαριστήσω ιδιαιτέρως τον eurofan Μιχάλη Νόνη για τις πολύτιμες πληροφορίες που μου έδωσε, είναι ουσιαστικά ο συναρθρογράφος μου σε αυτό το μικρό πόνημα.

Παναγιώτης Πετρόπουλος

© I for Interview team

Σε περίπτωση που επιλέξατε να αναδημοσιεύσετε κάποιο κείμενό μας στο δικό σας site, σας ευχαριστούμε ιδιαίτερα εκ των προτέρων για την προτίμηση! Ωστόσο,  να σας υπενθυμίσουμε το πόσο ευχάριστο και δίκαιο είναι να ακολουθούνται οι δεοντολογικοί κανόνες που ορίζουν τη σωστή και λειτουργική αναφορά στην αρχική  πηγή ( δλδ. αναγραφή πλήρους ονόματος του site μας και ενεργό link που ανακατευθύνει στο πρωτότυπο άρθρο). Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζετε τον κόπο και τη δουλειά μας και σας ευχαριστούμε διπλά!