Τι χρειάζεται ένας εργαζόμενος οδηγός δικύκλου;
Πριν προτρέξεις να απαντήσεις ‘µα φυσικά ένα δίκυκλο, γνώση της περιοχής, σβελτάδα κλπ, σκέψου. Αυτά είναι ιδιότητες που ζητούν τα αφεντικά. Τι όµως χρειαζόµαστε εµείς; Μα φυσικά ό,τι και κάθε εργαζόµενος: έναν οδηγό δικαιωµάτων. Στις 22 Απρίλη συµπληρώθηκαν έξι χρόνια µνηµονίου. Μια λέξη που αντηχεί διαφορετικά στα αυτιά του καθενός. Για κάποιους (τους εργοδότες µας λόγου χάρη), ήταν ευκαιρία. Για µας ήταν απλά µια συγκυρία.
Ήταν η συγκυρία που η εκµετάλλευση, λέξη της οποίας την σηµασία γνωρίσαµε από το πρώτο µεροκάµατο που κάναµε, απέκτησε µια αχαλίνωτη ορµή, ξέφυγε από κάθε όριο. Με πρόσχηµα την κρίση είδαµε την όρεξη των εργοδοτών µας για πλούτο να γίνεται όλο και πιο αχόρταγη,πατώντας όλο και πιο επιτακτικά, όλο και πιο σταθερά πάνω στα σκυµµένα µας κεφάλια. Τα φοροεπιδροµικά µέτρα των ντόπιων κυβερνήσεων και των υπερεθνικών οργάνων µιας αρπαχτικής ελίτ δεν τους ήταν αρκετά. Οι ψηφισµένοι νόµοι που αποσάρθρωναν µέρα τη µέρα και µήνα το µήνα κατακτήσεις και δικαιώµατα που κερδήθηκαν µε το αίµα των εργατικών αγώνων, δεν τους έφταναν. Εφάρµοσαν κι εξακολουθούν να εφαρµόζουν ένα παράλληλο άτυπο δικό τους µνηµόνιο που δεν τηρεί κανένα απολύτως πρόσχηµα. Ούτε αυτό της νοµιµότητας, που δεν είναι τίποτα άλλο παρά το µίνιµουµ. Δουλεύουµε πια για πενταροδεκάρες, εντελώς ή µερικώς ανασφάλιστοι. Κάνουµε κάθε δουλειά που χρειάζεται το µαγαζί πέρα από αυτή για την οποία προσληφθήκαµε (είµαστε διανοµείς αλλά πλένουµε, καθαρίζουµε, κουβαλάµε, πάµε τσιγάρα, κάνουµε τα ψώνια του µαγαζιού ή βγάζουµε τα σκουπίδια). Δεν µας σέβεται κανείς. Το τηλέφωνο χτυπάει όποτε το µαγαζί µας «έχει ανάγκη» λες κι εµείς δεν έχουµε ανάγκες για ανθρώπινες στιγµές ξεκούρασης και προσωπικού χρόνου µετά το πέρας του ωρα ρίου µας. Κι ενώ µας ζητάνε να είµαστε «ευέλικτοι», να κάνουµε δηλαδή τα πάντα αδιαµαρτύρητα, στην πραγµατικότητα εννοούν να είµαστε άκαµπτοι όπως το κούτσουρο που όσο κι αν το χτυπάς συνεχίζει να στέκεται ακούνητο µέχρι το επόµενο χτύπηµα. Έχει έρθει ο καιρός να κάνουµε κι εµείς την κρίση ευκαιρία, όχι όπως την εννοούν αυτοί αλλά όπως µπορούµε να την αντιληφθούµε εµείς. Ευκαιρία για να σηκώσουµε το κεφάλι και να αντικρύσουµε το µέλλον µας περήφανα, όχι φοβισµένα ούτε παθητικά.
Να αντεπιτεθούµε στη λεηλασία της ζωής µας, όπως την έχουν οργανώσει, ξεκινώντας µέσα από τους χώρους εργασίας µας. Να πάψουµε να δεχόµαστε το κάθε τι αδιαµαρτύρητα ή απλά µουρµουρίζοντας µεταξύ µας. Να µην περιµένουµε κάποιους σωτήρες να µπουν στα υπουργεία για να µας χαρίσουν αυτό που ποτέ δεν µας χάρισαν. Να δούµε στο συνάδελφο δίπλα µας ένα σύµµαχο κι όχι έναν ανταγωνιστή. Με οργάνωση σε σωµατεία βάσης, µε αλληλεγγύη και συσπείρωση ενάντια σε κάθε αυθαιρεσία των εργοδοτών µας, µε καταγγελίες στις επιθεωρήσεις εργασίας, µε απεργίες, µε εργατικές διεκδικήσεις, µε µια συνολικά ανυποχώρητη στάση αξιοπρέπειας. Έχει έρθει ο καιρός να θυµηθούµε επιτέλους τα δικαιώµατα µας, να αγωνιστούµε για αυτά και να τα εµπλουτίσουµε µε περισσότερα. Αυτός είναι και ο στόχος αυτής εδώ της στήλης. Να γίνει ένας οδηγός δικαιωμάτων.
Μισθοί και επιδόματα στα χρόνια του Μνημονίου
Οι αμοιβές μπορούν να καθορίζονται πλέον και χωρίς τη συμφωνία των εργαζομένων, οι συμβάσεις από συλλογικές έχουν γίνει πια ατομικές, ή επιχειρησιακές, και σπάνια υπογράφονται συμβάσεις που καλύπτουν ενιαία έναν κλάδο εργασίας. Μέσα στο σκηνικό αυτό, οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι ενημερωμένοι περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ώστε να ξέρουν τι μπορούν να διεκδικήσουν, τι δικαιούνται, πότε δεν δικαιολογούνται μειωμένες αποδοχές αλλά και τι επιδόματα πρέπει να παίρνουν ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση και την εργασιακή εμπειρία που διαθέτουν.
Tα 10 πράγματα που πρέπει να ξέρουν οι εργαζόμενοι για το μισθό τους (5νθήμερο, 8ωρο) είναι:
ΒΑΣΙΚΟΣ ΜΙΣΘΟΣ:
Ο βασικός μισθός της Εθνικής Σύμβασης Εργασίας για νεοπροσλαμβανόμενο υπάλληλο άνω των 25 ετών, χωρίς προϋπηρεσία και χωρίς ειδικότητα, για 5νθήμερη, οκτάωρη εργασία, είναι τα 586,08 ευρώ μικτά και 644,68 ευρώ αν είναι παντρεμένος, οπότε δικαιούται προσαύξηση 10%, ή 58,6 ευρώ με επίδομα γάμου. ΚΡΑΤΗΣΕΙΣ: Τα καθαρά είναι αυτά που προκύπτουν μετά τις ασφαλιστικές κρατήσεις, που είναι για τους περισσότερους 15,5%, ήτοι 6,67% για κύρια ασφάλιση, 3% για επικουρική, 1,83% για ΟΑΕΔ (ανεργία) 2,55% για ασθένεια, 1,35% για εργατική εστία (κοινωνικός τουρισμός), 0,10% για λογαριασμό κατάρτισης (ΛΑΕΚ). Για τα βαρέα επιπλέον κράτηση 2,20%. Οι κρατήσεις γίνονται στο βασικό μισθό και όχι στα επιδόματα. Δηλαδή ο παντρεμένος με 644,6 ευρώ, έχει ασφαλιστικές κρατήσεις στα 586,08 ευρώ, οπότε οι καθαρές προ φόρου αποδοχές του διαμορφώνονται ως εξής: 586,08Χ15,5%= 90,84 ευρώ. Οπότε 586,08-90,84=495,25 ευρώ. Σε αυτό το ποσό προστίθεται το επίδομα γάμου 10% που υπολογίζεται όμως στις μικτές αποδοχές των 586,08 ευρώ (58,6 ευρώ). Οπότε το σύνολο των καθαρών αποδοχών είναι 495,25 ευρώ+ 58,6 ευρώ= 553,84 ευρώ.
ΚΑΤΩ ΑΠΟ 25 ΕΤΩΝ:
Για τους κάτω των 25 ετών ο μισθός είναι 510,95 ευρώ/μήνα. Και μετά τις ασφαλιστικές εισφορές είναι 431,75 ευρώ (510,95 Χ 15,5%=79,19 ευρώ και επομένως 510,95-79,19=432,75 ευρώ).
ΤΡΙΕΤΙΕΣ:
Οσοι αμείβονται με τα 586,08 ευρώ/μήνα δικαιούνται επίδομα 10% για κάθε κλεισμένη τριετία. Δηλαδή τα 586,08 θα πάρουν την πρώτη τριετία (10%) όταν συμπληρωθούν 3 έτη από την πρόσληψη. Στα 6 συμπληρωμένα έτη θα πάρουν άλλο ένα 5% και στα 9 έτη ακόμη 5%. Υπάλληλος με 10 χρόνια προϋπηρεσίας που προσλαμβάνεται σε άλλον εργοδότη δικαιούται 586,08 με προσαύξηση 30% για τις τρείς τριετίες που έχει συμπληρώσει, άρα 761,90 ευρώ. ΜΕΧΡΙ ΤΟ 2012: Το επίδομα τριετιών έχει παγώσει από τις 14/2/2012. Αυτό σημαίνει ότι για όσους είχαν μέχρι τότε συμπληρωμένες τρείς τριετίες (9 χρόνια) σταματάνε εκεί και για την εργασία ή τα χρόνια προϋπηρεσίας που «γράφουν» από 14/2/2012 και μετά, δεν θα έχουν προσαύξηση 10% επί του βασικού τους μισθού. Δηλαδή υπάλληλος με 9 χρόνια ως το Φεβρουάριο του 2012 και σήμερα με 12 χρόνια, δικαιούται επίδομα για τα 9 χρόνια και όχι για τα άλλα 3.
ΝΕΟΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΙ:
Για τους νεοπροσλαμβανόμενους από 14/2/2012 και μετά, δεν χορηγούνται επιδόματα προϋπηρεσίας. ΠΑΛΙΕΣ ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ: Για τους μισθωτούς που είχαν κλαδική σύμβαση (π.χ. λογιστές, τραπεζοϋπάλληλοι, κ.λπ) και η σύμβαση αυτή έληξε αλλά δεν ανανεώθηκε, καταβάλλονται πλέον μόνον 4 επιδόματα: Επίδομα τέκνων (5% για κάθε παιδί). Επίδομα προϋπηρεσίας (ανάλογα με το κλιμάκιο που είχαν βάσει ετών εργασίας). Επίδομα σπουδών (5% για κάθε έτος σπουδών με ανώτατο το 25% για ΤΕΙ, ΑΕΙ, ΚΑΤΕΕ, ή 18% για πτυχίο ΑΕΙ και 13% για ΤΕΙ, ανάλογα με το τι ίσχυε σε κάθε κλαδική σύμβαση) Ανθυγιεινό επίδομα που είναι ανάλογα με την ειδικότητα. Στο Δημόσιο το επίδομα καταβάλλεται σε τρείς κατηγορίες με 150 ευρώ το μήνα, για όσους ανήκουν στην πρώτη κατηγορία, 70 ευρώ για τις ειδικότητες της δεύτερης και 35 ευρώ για τις ειδικότητες της τρίτης κατηγορίας. Στον ιδιωτικό τομέα, το ανθυγιεινό πάει ως ποσοστό επί του μισθού (5%, 10%, 12%). ΜΟΝΟΜΕΡΗΣ ΜΕΙΩΣΗ ΜΙΣΘΟΥ: Ο μισθός μπορεί να μειωθεί και χωρίς τη συμφωνία του εργαζόμενου, στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) όταν ο εργοδότης επικαλείται μείωση τζίρου με στοιχεία τα οποία προσκομίζει στην Επιθεώρηση Εργασίας και αφού προηγουμένως ενημέρωσε το προσωπικό του. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί –αφού δεν υπήρξε συμφωνία στο προσωπικό- να επιβάλλει μείωση μισθών με εκ περιτροπής εργασία για διάστημα ως 6 μήνες. β) όταν υπάρχει κλαδική σύμβαση που έχει λήξει και δεν έχει ανανεωθεί. Σε αυτή την περίπτωση οι εργαζόμενοι που είχαν κλαδική σύμβαση και είναι στον ίδιο εργοδότη, ή προσλαμβάνονται σε άλλον εργοδότη, χάνουν αυτομάτως τα επιδόματα που προέβλεπε η παλιά τους σύμβαση και δικαιούνται μόνον 4 (σπουδών, παιδιών, προϋπηρεσίας, ανθυγιεινό). Ενώ ο βασικός τους μισθός μπορεί να καθορίζεται στα όρια της Εθνικής Σύμβασης (586,08 ευρώ) ακόμη και αν ο βασικός της κλαδικής τους σύμβασης ήταν υψηλότερος.
ΥΠΕΡΩΡΙΕΣ:
Οι εργαζόμενοι δικαιούνται αποζημίωση για υπερωριακή εργασία, για νυχτερινή απασχόληση και για εργασία Κυριακής ή Αργίας. Η νομοθεσία προβλέπει προσαύξηση 75% στο ωρομίσθιο για εργασία Κυριακής ή Αργίας, προσαύξηση 25% για νυχτερινή εργασία, προσαύξηση 20% για τις υπερωρίες από τις 40 ως τις 43 ώρες την εβδομάδα, 40% για την υπερωρία από τις 43η ως την 45η ώρα και 80% για τις λεγόμενες «παράνομες» υπερωρίες, δηλαδή πέραν της 46ης ώρας.
ΑΤΟΜΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ:
Με ατομική σύμβαση εργασίας, ο μισθός είναι ελεύθερα διαπραγματεύσιμος. Ο εργαζόμενος μπορεί να συμφωνήσει ότι θέλει με τον εργοδότη. Δεν υπάρχουν περιορισμοί. Το ελάχιστο ποσό όμως δεν μπορεί να είναι κάτω από τα 586,08 ευρώ για τους άνω των 25 ετών και κάτω των 510,95 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών. Ενας εργαζόμενος με 15 χρόνια δηλαδή που έπαιρνε 2.000 ευρώ με παλιά σύμβαση, μπορεί με ατομική σύμβαση να πέσει μέχρι τα 586,08 ευρώ στο βασικό μισθό και από εκεί και πάνω να πάρει μόνον την προϋπηρεσία, αν την αναγνωρίσει ο νέος εργοδότης. Στις άδειες όμως η προϋπηρεσία αναγνωρίζεται υποχρεωτικά και με ατομική σύμβαση.
Πηγή: Συνέλευση Βάσης Εργαζομένων Οδηγών Δικύκλου
Απόσπασμα κείμενου από εφημερίδα “Στο Ρελαντί”/ Δεκέμβριος 2016 / Τεύχος 27 : http://sveod.gr/files/2016/11/reladi_27.pdf
