Μιλήσαμε με ένα δικηγόρο για τα δικαιώματα του ελεύθερου κατασκηνωτή.
UPDATE (4 Aπριλίου 2017): Ερώτηση προς τους υπουργούς Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Σταύρο Κοντονή και Πάνο Σκουρλέτη κατέθεσαν 38 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ για το ελεύθερο κάμπινγκ. Συγκεκριμένα, ζητούν, τη νομιμοποίηση του ελεύθερου κάμπινγκ, σημειώνοντας πως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του (άμεση αλληλεπίδραση με το φυσικό περιβάλλον, αυτοοργάνωση, συμβίωση) ανταποκρίνονται στις σωματικές, ψυχικές και πνευματικές ανάγκες πολλών ατόμων, που αδυνατούν να τις καλύψουν με την καθολική απαγόρευσή του, γεγονός που μεταφράζεται σε «στέρηση του συνταγματικού δικαιώματος ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους». Σύμφωνα με του βουλευτές μάλιστα «αδιαμφισβήτητα οι κατασκηνωτές στηρίζουν την τοπική οικονομία και τις μικρές επιχειρήσεις (παντοπωλεία, χώροι εστίασης, χώροι διασκέδασης και ψυχαγωγίας κ.ά.) συμβάλλοντας στην περαιτέρω ανάπτυξή τους».
Πριν ο ΣΥΡΙΖΑ αποφασίσει να σκεφτεί να καταργήσει τους νόμους κατά του ελεύθερου κάμπινγκ, το VICE είχε αναζητήσει τους τρόπους να γλιτώσεις. Σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν τηρήσει και αυτή την υπόσχεση του, ίσως να φανούν χρήσιμοι.
«Παιδιά, μάθαμε ότι θα σκάσουν μπάτσοι». Αυτή η ατάκα άρχισε να διαδίδεται ένα βράδυ –άγνωστο πώς– στην παραλία που την είχαμε στήσει πέρυσι το καλοκαίρι. Σε χρόνο μηδέν 20 σκηνές είχαν μείνει κενές, με όλους μας να έχουμε πάρει τα sleeping bags και να τα έχουμε βάλει κάτω από τα αστέρια στη σειρά λίγο πιο πάνω από εκεί που σκάει το κύμα. Οι ιδεολόγοι άρχισαν να λένε πώς θα την πούμε στην αστυνομία, κάποιοι φοβισμένοι ξέστησαν τη σκηνή, ενώ η πλειονότητα ήμασταν τόσο μεθυσμένοι που το μόνο που κάναμε ήταν να παρατήσουμε μέσα τα πράγματα, να πάρουμε το πορτοφόλι και το κινητό μας και να κοιμηθούμε στα βότσαλα. Οι θεωρίες για το τι κυρώσεις θα έχουμε έδιναν κι έπαιρναν, με κανέναν να μην μπορεί ακριβώς να πει τι ισχύει και τι είναι μύθος γύρω από τα δικαιώματά μας ως ελεύθερων κατασκηνωτών.
Έχεις αναρωτηθεί ποτέ αν Αγαπούν Πράγματι Όσοι Κάνουν Ελεύθερο Κάμπινγκ τη Φύση;
Επικοινώνησα λοιπόν με τον δικηγόρο Αλέξανδρο Σουβατζή προκειμένου να μάθουμε τι μπορείς να κάνεις αν σκάσει η αστυνομία στην καβάτζα σου. Για την ιστορία, σε εμάς η αστυνομία δεν ήρθε ποτέ. Απλώς μείναμε όλο το βράδυ να περιμένουμε, συσφίξαμε τις σχέσεις μας και την επομένη ξυπνήσαμε όλοι με κάτι γιγάντιες καντήλες από τα κουνούπια που μας είχαν κατασπαράξει όλη τη νύχτα.
VICE: Είναι παράνομο το ελεύθερο κάμπινγκ στην Ελλάδα;
Αλέξανδρος Σουβατζής: Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, το ελεύθερο κάμπινγκ (ή η στάθμευση τροχόσπιτων) είναι κατ’ αρχήν παράνομο σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δημόσιων δασών και «εν γένει κοινόχρηστους χώρους», διώκεται αυτεπάγγελτα ως πταίσμα (μέχρι το 2012 συνιστούσε πλημμέλημα) και προβλέπεται η δυνατότητα σύλληψης και τήρησης της αυτόφωρης διαδικασίας. Ωστόσο, έχει γίνει ενίοτε δεκτό από μεμονωμένα δικαστήρια ότι για να στοιχειοθετηθεί το αδίκημα θα πρέπει στον χώρο να υπάρχει εμφανής επιγραφή απαγόρευσης από τον ΕΟΤ. Επίσης, είθισται να γίνεται δεκτό ότι το αδίκημα δεν καταλογίζεται (ελλείψει δόλου) όταν η οικεία δημοτική αρχή επιτρέπει το ελεύθερο κάμπινγκ στον συγκεκριμένο χώρο.
Τι πρέπει να γνωρίζει ένας κατασκηνωτής αν θέλει να κάνει ελεύθερο κάμπινγκ;
Πέρα από τις διατάξεις περί απαγόρευσης του ελεύθερου κάμπινγκ, θα πρέπει κυρίως να έχει κατά νου την απόλυτη προστασία του πέριξ της σκηνής περιβάλλοντος με την αποφυγή παρουσίας σκουπιδιών, ρυπογόνων και κάθε άλλου είδους ουσιών, θορύβου και ακτινοβολίας (λ.χ. έντονα φώτα), καθώς αυτά συνιστούν επιπλέον παραβάσεις.
Τι μπορείς να κάνεις αν έρθει η αστυνομία; Μπορούν να σε συλλάβουν;
Όταν έρθει η αστυνομία μπορεί να ζητηθεί να γνωστοποιηθεί ποια είναι η παράβαση, από πού προκύπτει η απαγόρευση κατασκήνωσης, από πού προέρχεται η καταγγελία ή καταμήνυση της παράβασης. Αυτά όμως στην πραγματικότητα δεν αναιρούν το δικαίωμα της αστυνομίας να προβεί σε συλλήψεις, καθώς, σύμφωνα με τη διατύπωση του νόμου, το αδίκημα διώκεται αυτεπάγγελτα σε βαθμό πταίσματος. Αυτό σημαίνει ότι ο συλληφθείς οδηγείται στο οικείο αστυνομικό τμήμα, όπου βεβαιώνεται η ταυτότητά του και αφήνεται ελεύθερος. Ωστόσο, εφόσον εκείνη την ώρα συνεδριάζει πταισματοδικείο, μπορεί να οδηγηθεί σε αυτό με την αυτόφωρη διαδικασία.
Αν σε βρουν εκτός σκηνής ποια είναι η διαδικασία; Μπορούν να κατασχέσουν τη σκηνή με τα πράγματά σου;
Η σκηνή μπορεί να κατασχεθεί, όχι όμως τα προσωπικά αντικείμενα του κατασκηνωτή. Στην πράξη δίνεται η δυνατότητα στον κατασκηνωτή να μαζέψει τη σκηνή άμεσα, ακόμα και όταν συλλαμβάνεται και εφόσον είναι συνεργάσιμος. Αν κάποιος βρεθεί εκτός σκηνής, μπορεί μεν να ισχυριστεί ότι βρέθηκε εκεί απλώς για μπάνιο ή για βόλτα, ωστόσο αφενός μπορεί να μη γίνει πιστευτός και τελικά να συλληφθεί και αφετέρου η σκηνή του και τα προσωπικά του αντικείμενα θα αντιμετωπιστούν ως «αδέσποτα» πράγματα και είτε θα κατασχεθούν είτε θα πεταχτούν.
Αυτό που είναι πραγματικά ενδιαφέρον είναι το να βρίσκεται κάποιος εντός της σκηνής του. Σε τέτοια περίπτωση, αυτή αντιμετωπίζεται ως κατοικία (οικιακό άσυλο) και δεν επιτρέπεται να εισέλθει σ’ αυτήν το αστυνομικό όργανο, παρά μόνο με σχετικό ένταλμα έρευνας ή με τη συνοδεία δικαστικού λειτουργού (εισαγγελέα ή πταισματοδίκη), πράγμα που στην πράξη ποτέ δεν γίνεται, παρά μόνο όταν υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες για κατοχή όπλων ή ναρκωτικών.
Τα τεντάκια (μισή σκηνή που δεν κλείνει) είναι επίσης παράνομα; Η αιώρα;
Τα τεντάκια θα κριθούν προφανώς από την «οικοσκευή» που τα συνοδεύει. Αν λ.χ. στο τεντάκι υπάρχουν πετσέτες, ποτήρια καφέ και μια τσάντα θάλασσας, θα θεωρηθεί ότι απλώς αποτελεί προσωρινό σκίαστρο λουομένου. Αν, όμως, υπάρχει στρώμα ύπνου και αντικείμενα που παραπέμπουν στο κάμπινγκ (π.χ. ρούχα, σκεπάσματα ή sleeping bag, φώτα νυκτός, σκεύη μαγειρέματος κ.ά.), είναι πολύ πιθανό να εκληφθεί ως σκηνή. Η αιώρα από μόνη της δεν θεωρείται παράνομη κατασκήνωση, μπορεί όμως να θεωρηθεί μέρος της, όταν π.χ. βρίσκεται στον ίδιο χώρο με κάποια σκηνή.
Αν τελικά σε πιάσουν υπάρχει πρόστιμο;
Ως προς το πρόστιμο ισχύουν τα εξής: 1) Από το πταισματοδικείο, εφόσον κάποιος κηρυχθεί ένοχος, επιβάλλεται είτε κράτηση έως έξι μήνες (εξαγοράσιμη) είτε (ποινικό) πρόστιμο έως 3000€. 2) Πολλά άρθρα αναπαράγουν ότι επιβάλλεται και διοικητικό πρόστιμο 300€, ωστόσο αυτό δεν ισχύει, καθώς το άρθρο 12 του νόμου 2160/1993, που προέβλεπε κάτι τέτοιο, έχει καταργηθεί ήδη από το 1994. Επομένως, το μόνο πρόστιμο που μπορεί να επιβληθεί είναι το ποινικό και όχι το διοικητικό.
Πηγή: Vice
