Συνέντευξη στον Παναγιώτη Σπυρόπουλο
Ο επαναλαμβανόμενος και εκκωφαντικός ήχος από το πετάλι της ραπτομηχανής, μπομπίνες με κλωστές και πετονιές, στοίβες από ρούχα, μεζούρες και φαρδιοί πάγκοι, ένα ραδιοφωνάκι να μουρμουράει και κάμποσα άλλα συνθέτουν εν μέρη το σκηνικό στο εργαστήριο φασόν της Ράνιας Κ. και της μητέρας της. Η Ράνια Κ., πάντα φιλόξενη, δυναμική κι ανήσυχη, μίλησε στο #IforInterview για όσα την και μας αφορούν. Αυτό που μας έμεινε ήταν ότι οι λεγόμενοι «άνθρωποι της διπλανής πόρτας» έχουν κάτι περισσότερο και άξιο λόγου να πουν. Αληθινές κουβέντες που τσακίζουν κόκαλα!
Ράνια σ’ ευχαριστούμε που δέχτηκες να παραχωρήσεις συνέντευξη στο #IFI και θα θέλαμε να μας πεις λίγα λόγια για ‘σένα, για το επάγγελμά σου και για το πώς ανταπεξέρχεσαι στις γενικότερες συνθήκες αυτού του παραλογισμού που βιώνουμε όλοι μας.
Ευχαριστώ πολύ το IFI, που δίνει βήμα σε «απλούς» ανθρώπους με κάποια συνηθισμένη ιδιότητα σαν κι εμένα, για να ακουστεί -ή καλύτερα να διαβαστεί-, αυτό που βιώνουμε. Πράγματι πρόκειται για έναν παραλογισμό υποχρεώσεων, σ’ ένα σύστημα που ανταμείβει το άδικο και τιμωρεί τον απλό και καθημερινό αγώνα. Είμαι μοδίστρα και δουλεύω φασόν ρούχα σ’ ένα εργαστήριο που συντηρώ με τη μητέρα μου τα τελευταία 25 χρόνια. Κοντεύω τα 45. Η αλήθεια είναι ότι δεν ανταπεξέρχομαι, η δουλειά δε φτάνει να καλύψει όλες τις υποχρεώσεις. Και το φαΐ να κόψουμε ή τον καφέ, πάλι θα χρωστάμε.
Δηλαδή; Τι περιλαμβάνουν τα έξοδα για την επιβίωση της μικρής αυτής επιχείρησης; Σε ποια ανταπεξέρχεστε και ποια έχετε αφήσει πίσω;
Τα κυριότερα είναι το Ενοίκιο, ο ΦΠΑ, ο Φόρος εισοδήματος, η ΔΕΗ, το ΤΕΒΕ, οι πρώτες ύλες (κλωστές κ.λπ.) και η συντήρηση των μηχανών. Φροντίζουμε να είμαστε συνεπείς όσο μπορούμε στο ενοίκιο και στους συντηρητές των μηχανημάτων μας, αλλά αυτό που έχει μείνει πολύ, μα π’αρα πολύ πίσω είναι η ασφάλειά μας, οι υποχρεώσεις δηλαδή, το ΤΕΒΕ -τον ΟΑΕ όπως τον λένε τώρα.
Μου λες επομένως ότι εργάζεστε ανασφάλιστες;
Κοίτα, η μάνα μου είναι στη σύνταξη κι εμένα μου είναι δύσκολο να δίνω με συνέπεια τα 900 ευρώ το δίμηνο στο ΤΕΒΕ, επομένως είμαι ανασφάλιστη εδώ και δύο χρόνια. Αν κάνετε τον υπολογισμό θα δείτε και τι ποσό έχει μαζευτεί σ’ αυτή την υπέρογκη δαπάνη. Σ’ αυτή την κατάσταση βρίσκονται όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες γνωρίζω. Για μια μικροεπέμβαση που χρειάστηκε να κάνω, πήγα σε διακανονισμό και μαζέψαμε συγγενείς και φίλοι χρήματα για να καλύψουμε το ταμείο. Σε γενικές γραμμές φοβόμαστε μην τυχόν αρρωστήσουμε. Όπως σου ξαναλέω, αυτή είναι η κατάσταση στο ελεύθερο επάγγελμα την τελευταία δεκαετία περίπου, όχι μόνο τα χρόνια του μνημονίου. Η κρίση ξεκίνησε στο εμπόριο περί το 2008.
Συγκεκριμένα για τη δική σας δουλειά, ποιοι παράγοντες την έπληξαν την τελευταία δεκαετία;
Κατ’ αρχήν το κλείσιμο πολλών βιοτεχνιών που έραβαν ρούχα, τόσο για την ελληνική αγορά, αλλά και για το εξωτερικό, λόγω της εισροής ετοίμων ενδυμάτων από χώρες με πολύ χαμηλότερο κόστος όπως η Κίνα, η Τουρκία κτλ. Οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν είχαν κίνητρα να ράβουν ρούχα, αφού πλέον τους ήταν πιο οικονομικό να τα εισάγουν.
Σε δεύτερη μοίρα, τεράστιο ρόλο έπαιξαν και η εισροή εργατικού δυναμικού από τρίτες χώρες, που απασχολήθηκαν «μαύρα» και κάτω από απάνθρωπες συνθήκες, όμως μείωσαν κατά πολύ το κόστος των εταιριών, παρόλο που από την πλευρά μας μειώσαμε κατά πολύ τις χρεώσεις μας.
Και τέλος, η μεταφορά ελληνικών (όχι πια) επιχειρήσεων σε γειτονικές χώρες με ευνοϊκότερο φορολογικό καθεστώς και χαμηλότερα εργατικά κόστη, όπως Βουλγαρία κ.λπ.
Η ποιότητα της δουλειά σας, σας δίνει κάποιο πλεονέκτημα;
Όσοι κρατήσαμε τις επιχειρήσεις μας, με νύχια και με δόντια, σε αυτόν τον κλάδο έχουμε ως πλεονέκτημα την ποιότητα. Για αυτό μας εμπιστεύονται ακόμα και κάποιοι προμηθευτές. Όμως αυτό δεν αρκεί. Υπήρχαν εποχές που απασχολούσαμε άλλες δύο κοπέλες στο εργαστήριο μας λόγω φόρτου εργασίας. Ράβαμε από παιδικά ρούχα μέχρι παραδοσιακές στολές και επίσημα ενδύματα από γνωστές φίρμες. Τότε είχαμε και “το χαρτί” να διαπραγματευτούμε την τιμή που θα χρεώναμε, πλέον το πάνω χέρι το έχει ο προμηθευτής και ορίζει αυτός τους κανόνες.
Γιατί το παλεύετε ακόμα; Αγαπάτε αυτή τη δουλειά; Τι σας προσφέρει;
Από τη μία γιατί δεν έχουμε άλλες επιλογές. Πρέπει με κάποιο τρόπο να τα βγάλουμε πέρα. Αυτό ξέρουμε να κάνουμε, έτσι παλεύουμε. Όσο για το αν αγαπάμε αυτό που κάνουμε, πίστεψέ μας, το αγαπάμε πολύ. Μπορεί να μην κουβαλάμε το τίτλο κάποιου επαγγέλματος με κύρος ή αναγνώριση, αλλά έχουμε και εμείς την ψευδαίσθηση όταν ολοκληρώνεται ένα ρούχο, ότι κάτι όμορφο, κάτι καλό έχουμε προσφέρει. Η χαρά της δημιουργίας, που λέμε. Σ’ εμάς ισχύει και ας δουλεύουμε κάτω από συνθήκες φάμπρικας. Περισσότερο από όλα βέβαια, μας μένουν οι στιγμές εδώ μέσα, στο εργαστήριό μας, η συναναστροφή με τον κόσμο και τη γειτονιά που μεγαλώνουμε και γερνάμε.
Ράνια μιας και μαρτύρησες την ηλικία σου, χωρίς ίχνος κομπλεξ κ.λπ. Μεγάλωσες σε μια εποχή που το να περάσει κάποιος στο πανεπιστήμιο ήταν αυτοσκοπός για τους νέους και τις οικογένειές τους. Επιδίωξες να σπουδάσεις κάτι;
Επειδή η συνέντευξη αυτή δε γίνεται τυχαία, με ξέρεις και σε ξέρω, και χαίρομαι που θυμάσαι κι εγώ δε ξέρω πόσο καιρό πριν, ότι σου ανέφερα ότι πέρασα στο Καποδιστριακό και στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών. Το λεγόμενο Πολιτικό της Νομικής. Αλλά εγκατέλειψα, λόγω απρόσμενων καταστάσεων στο δεύτερο έτος των σπουδών μου.
Θες να μας πεις για αυτή την περίοδο της ζωής σου;
Ναι και βέβαια θα σου πω. Έχασα τον πατέρα μου από καρκίνο και έπρεπε να βοηθήσω στο σπίτι κι ασχολήθηκα με την επιχείρηση της μαμάς πιο πολύ, μιας και από κοριτσάκι έπαιζα εδώ με τις κουβαρίστρες και τις μπομπίνες. Δεν έκανα καμία προσπάθεια έκτοτε να ολοκληρώσω τις σπουδές μου, ποτέ δεν το θέλησα, ποτέ δεν το μετάνιωσα που τις εγκατέλειψα. Έχω τα βιβλία σε μια άκρη στη βιβλιοθήκη του σπιτιού μου, έτσι για να μην ξεχνώ ότι υπήρξα και φοιτήτρια.
Ξέρεις κάτι; Μου αρέσει αρκετά που μου παίρνετε συνέντευξη και ασχολείστε με ενδιαφέρον για τη ζωή μου. Δεν είναι ότι νιώθω κι εγώ σταρ, όπως αυτοί που καλεί το βράδυ ο Κωστόπουλος, αλλά διότι δημιουργείται μια αλληλεπίδραση εξομολογητικού χαρακτήρα. Είναι πολύ ωραίο και ανθρώπινο αυτό. Τέτοιου τύπου κουβέντες δίνουν αξία στη ζωή μας.
Η ουσία δεν είναι να κάνουμε μια συνέντευξη για “τη συνέντευξη”, απλά για να κερδίσουμε κάτι από όλο αυτό. Θέλουμε να μοιραστούμε ζητήματα εργασιακά με τον υπόλοιπο κόσμο που βιώνει δύσκολες καταστάσεις. Δεν επιδιώκουμε να γίνουμε νέοι «Σταύροι Θεοδωράκηδες», ίσα-ίσα είμαστε κι εμείς εργαζόμενοι ή άνεργοι και βράζουμε στο ίδιο καζάνι. Γνωρίζω επίσης ότι δραστηριοποιήθηκες και πολιτικά, τώρα που βρίσκεσαι, «κινείσαι» σε κάποιο χώρο τον τελευταίο καιρό;
Καλά γνωρίζεις, εξάλλου οι πλατείες μας έφεραν κοντά. Επαναδραστηριοποιήθηκα πολιτικά το Μάη του 2010, αλλά από το ’14 κι έπειτα η κατάσταση άρχιζε μεθοδευμένα να χειραγωγείται από το «σύστημα» και απλός κόσμος όπως εμείς δεν είχαμε μέσο και τρόπο έκφρασης ή αντίστασης. Οι λίγοι λειτούργησαν μεθοδευμένα εναντίον των πολλών και οδήγησαν τον κόσμο σε μια κατάρρευση και μια απογοήτευση.
Πλέον δε δραστηριοποιούμαι δυστυχώς κάπου πολιτικά, αισθάνομαι ότι έχουμε πέσει σε πολιτικό τέλμα κι αδιέξοδο κι εξοργίζομαι από την παθητικότητα. Ψάχνομαι όμως, δε θα τα παρατήσω.
Τα ΜΜΕ επεδίωξαν τα τελευταία χρόνια να παρουσιάσουν ότι υπάρχει και μια άλλη Ελλάδα, πέραν από την κοινωνία της κρίσης, ότι ακόμα υπάρχουν επαγγέλματα που «ανθούν» λόγω αυτής όπως π.χ. το επάγγελμα του τσαγκάρη, επειδή ο κόσμος δεν αγοράζει παπούτσια ή το επάγγελμα της μοδίστρας, επειδή ο κόσμος δεν αγοράζει ρούχα και επιδιορθώνει τα παλιά. Πόσο απέχουν αυτά τα «ρεπορτάζ» από την πραγματικότητα;
Εκατοντάδες μίλια!!! Ρεπορτάζ τέτοιου είδους είναι κατασκευασμένα, ώστε να διχάζουν τον κόσμο, να του δημιουργούν υποσυνείδητα αμφιβολίες κι ανασφάλειες ότι κάτι δεν κάνει καλά, ενώ κάποιοι άλλοι μέσα στην κρίση είδαν ευκαιρίες και τα καταφέρνουν. Ελάχιστες μοδίστρες βγάζουν κάτι αξιοπρεπές από τις επιδιορθώσεις ρούχων, μη σου πω καμία. Βάλε ενοίκια, φόρους, ΤΕΒΕ, λογαριασμούς και πες μου τι μένει. Οι διορισμένοι αυτοί παπαγάλοι των ειδήσεων το μόνο που κάνουν είναι να δημιουργούν εντυπώσεις και να στρεβλώνουν την πραγματικότητα.
Αυτό με την κρίση και τις ευκαιρίες είναι ένα τεράστιο παραμύθι που δυστυχώς κι αυτό το τρώμε αμάσητο. Μόνο τα λαμόγια έβγαλαν και συνεχίζουν να βγάζουν πολλά λεφτά, οι πραγματικά έξυπνοι έφυγαν από αυτόν τον τόπο, οι υπόλοιποι, νομίζω ότι φυτοζωούμε, να σαν αυτή τη γλαστρούλα που βλέπεις μέσα από το φωταγωγό.
Πρέπει να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας! Πάει και τελείωσε! Πιστεύω ότι καλύτερα θα τα καταφέρει ένα δάσκαλος, μια ράφτρα ή ένας ξεναγός, από τους ανεπάγγελτους “γραβατωμένους” ή “μη γραβατωμένους” που μας κυβερνούν ή σκοπεύουν να μας κυβερνήσουν.
Έχεις σκεφτεί την περίπτωση να κλείσεις την επιχείρησή σου;
Ναι. Αλλά και να προσπαθήσεις να κλείσεις την επιχείρησή σου σήμερα, η γραφειοκρατεία που θ’ αντιμετωπίσεις είναι απίστευτη. Κι αν υποθέσουμε ότι κάνω παύση λειτουργίας, θα κάνω τι; Πώς θα συντηρηθώ; Με την ψευτο-σύνταξη της μάνας μου; Εξ’ άλλου αν υπάρχουν οφειλές σε εφορία και ΙΚΑ οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν μπορούν να πάρουν επίδομα ανεργίας! Βρείτε μου έναν ελεύθερο επαγγελματία ή αυτοαπασχολούμενο που έκλεισε την επιχείρησή του και δεν είχε χρέη τουλάχιστον ως προς τα ταμεία.
Εξ’άλλου αγαπάω αυτή τη δουλειά και κάνω τα πάντα όλα αυτά τα χρόνια για να την κρατήσω. Να κλείσω το εργαστήριο και να κάνω τι; Να δουλέψω «μαύρα» για 2 ευρώ την ώρα στο περίπτερο της γειτονιάς (γιατί αυτό είναι το καθεστώς) ή θα πάω για ντελίβερι με το ποδήλατο;
Την περίπτωση του εξωτερικού την έχεις σκεφτεί;
Ναι. Υπήρχε μια πρόταση να πάω στη Μελβούρνη σε κάποιο γνωστό μου να εργαστώ σ’ εστιατόριο, αλλά η γραφειοκρατία μου στοίχισε περισσότερο και τελικά η υπόθεση δεν ευδοκίμησε. Γενικά πρέπει να έχεις κάποια πρόταση ή κάτι για να πας έξω και σίγουρα χρόνια μπροστά σου. Αλλά δεν είναι άδικο να σε ξεριζώνουν από τον τόπο που μεγάλωσες; Κι εμείς, και οι πρόσφυγες, μια εμπόλεμη κατάσταση αντιμετωπίζουμε. Η διαφορά είναι ότι εδώ, τα τανκς φοράνε κουστούμια και λέγονται τράπεζες, τρόικες, θεσμοί κ.λπ. Εδώ το αίμα στάζει σιγά-σιγά, με το σταγονόμετρο. Δεν ξέρω τι είναι πιο επώδυνο τελικά. Να σε βομβαρδίζουν αεροπλάνα ή να ψυχορραγείς κάθε μέρα για το μεροκάματο χωρίς ελπίδα;
Βλέπεις κάτι στον ορίζοντα, μια ακτίδα φωτός;
Προς το παρόν όχι. Δε βλέπω κάτι, έστω ενθαρρυντικό. Το μόνο που γαληνεύει τη μέρα μου είναι το κελάηδισμα του Λούη (σ.σ. το καναρίνι της Ράνιας) και η συντροφιά 2-3 καλών φίλων ώστε να ξεχνιόμαστε ο ένας με τον άλλο.
Ράνια, θα θέλαμε να σ’ ευχαριστήσουμε που άνοιξες την πόρτα του εργαστηρίου σου και μας υποδέχτηκες. Το επιμύθιο δικό σου.
Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ! Να ξέρετε ότι αν αυτές οι συνεντεύξεις είναι μια αφορμή να συναντιόμαστε, να βρισκόμαστε ή να γνωριζόμαστε, τότε έχουν πετύχει το σκοπό τους. Αν βάζουν και λίγο προβληματισμό παραπάνω, μας κάνουν λίγο περισσότερο ανθρώπους.
Cover photo: 
All rights reserved by netamir
