Αυτό το άρθρο δείχνει τις ανισότητες μεταξύ των δύο φύλων όσο αφορά τις αμοιβές τους οι οποίες ποικίλουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μεταξύ των ομάδων των εργαζομένων.
Η μη διαμορφωμένη διαφορά της αμοιβής μεταξύ των δύο φύλων αποτελεί έναν σημαντικό δείκτη ο οποίος χρησιμοποιείται από την Ευρωπαϊκή στρατηγική για την απασχόληση για να παρακολουθήσει την ανισορροπία των μισθών μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ορίζεται ως η διαφορά μεταξύ των μέσων ακαθάριστων ωριαίων αποδοχών ανδρών και γυναικών η οποία εκφράζεται ως το ποσοστό του μέσου ακαθάριστου ωραίου εισοδήματος των ανδρών.
Κύρια στατιστικά ευρήματα
Τα επίπεδα αμοιβής μεταξύ των δύο φύλων
Το χάσμα της αμοιβής μεταξύ των δύο φύλων ποικίλει σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε.
Για την οικονομία στο σύνολό της, το 2015, τα ακαθάριστα ωριαία κέρδη των γυναικών ήταν κατά μέσο όρο 16,3% χαμηλότερα από εκείνα των ανδρών εντός της Ε.Ε. και 16,8% εντός της ζώνης του ευρώ. Σε όλα τα κράτη μέλη, το χάσμα της αμοιβής μεταξύ των δύο φύλων κυμαίνεται κατά 21 ποσοστιαίες μονάδες, με μία έκταση από το 5,5% στην Ιταλία και το Λουξεμβούργο έως το 26,9% στην Εσθονία (Σχήμα 1).
Υπάρχουν διάφοροι λόγοι για την ύπαρξη του μεγέθους του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των δύο φύλων και μπορεί να διαφέρουν έντονα μεταξύ των κρατών μελών, για παράδειγμα λόγω των ειδών των θέσεων εργασίας που κατέχουν οι γυναίκες, λόγω της συνέπειας της διακοπής της εργασίας ή της μερικής απασχόλησης λόγω τεκνοποίησης, λόγω των αποφάσεων υπέρ της οικογενειακής ζωής κ.λ.π. Επιπλέον, το ποσοστό και τα χαρακτηριστικά των γυναικών που εργάζονται διαφέρουν σημαντικά μεταξύ των χωρών, ιδίως λόγω των θεσμών και των στάσεων που διέπουν την ισορροπία μεταξύ ιδιωτικής και επαγγελματικής ζωής, κάτι που επηρεάζει την σταδιοδρομία και επομένως και την αμοιβή των γυναικών.
Προφίλ εργασίας (μερική απασχόληση έναντι πλήρους απασχόλησης)
Το χάσμα της αμοιβής μπορεί επίσης να αναλυθεί υπό το πρίσμα της μερικής ή πλήρους απασχόλησης. Ωστόσο, η πληροφορίες σε αυτό το επίπεδο δεν είναι διαθέσιμες για όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε. (Σχήμα 2). Το 2015, το χάσμα των αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων κυμαινόταν από -1,1% στη Γερμανία, έως 27,7% στην Πορτογαλία. Το αρνητικό μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων, σημαίνει πως κατά μέσο όρο τα ακαθάριστα ωριαία κέρδη των γυναικών είναι υψηλότερα από εκείνα των ανδρών. Για τους εργαζόμενους πλήρους απασχόλησης, το χάσμα των αμοιβών επίσης ποικίλει ευρέως μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. και κυμαίνεται από -0,4% στην Ιταλία έως 20,1% στη Λετονία.
Ανάλογα την ηλικία
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων είναι γενικά πολύ χαμηλότερο για τους νέους εργαζόμενους
Το χάσμα των αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων είναι γενικά χαμηλότερο όσο αφορά τους νεοεισερχόμενους στον εργασιακό χώρο και τείνει να διευρύνεται ανάλογα την ηλικία. Ωστόσο, αυτές οι διαφορές στις διάφορες ομάδες ηλικιών μπορούν να έχουν διαφορετικά μοτίβα ανά χώρα. Το χάσμα της αμοιβής ενδέχεται να αυξάνεται ανάλογα με την ηλικία ως αποτέλεσμα της διακοπής της σταδιοδρομίας των γυναικών κατά τη διάρκεια της επαγγελματικής τους ζωής, ιδίως στις μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες οι οποίες δεν μπορούν να επωφεληθούν από συγκεκριμένα μέτρα ισότητας τα οποία δεν υπήρχαν κατά την έναρξη της εργασίας τους.
Ανάλογα την οικονομική δραστηριότητα
Το μισθολογικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων είναι υψηλότερο στις χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες απ’ ότι στο σύνολο της επιχειρηματικής οικονομίας.
Μετά την ανάλυση του μισθολογικού χάσματος σε όλο το επίπεδο της οικονομίας (εκτός από τη δημόσια διοίκηση, την άμυνα και την υποχρεωτική θητεία) μία ανάλυση στους διάφορους τομείς της οικονομίας αποκαλύπτει επίσης ενδιαφέροντα μοτίβα (Πίνακας 2).
Σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., εκτός από την Ισπανία, το μισθολογικό χάσμα στις χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές δραστηριότητες είναι υψηλότερο απ’ ότι στο σύνολο της επιχειρηματικής οικονομίας. Το 2015, το χάσμα αυτό κυμαινόταν από 18,1% στην Ισπανία έως 40,9% στην Τσεχική Δημοκρατία. Στο σύνολο της επιχειρηματικής οικονομίας το υψηλότερο μισθολογικό χάσμα καταγράφηκε στην Εσθονία (26,9%) και το χαμηλότερο στη Ρουμανία (6,4%).
Είναι επίσης ενδιαφέρον να σημειώσουμε τους οικονομικούς τομείς στους οποίους ένας σημαντικός αριθμός των κρατών μελών παρουσίασε αρνητικά κενά μεταξύ των δύο φύλων. Δέκα μέλη κράτη καταγράφουν αρνητικό χάσμα μεταξύ των δύο φύλων τόσο σε δραστηριότητες παροχής ύδατος, αποχέτευσης, διαχείρισης και αποκατάστασης αποβλήτων, όσο και στον κατασκευαστικό κλάδο.
Μισθολογικό χάσμα και οικονομικός έλεγχος
Το 2015, στην πλειοψηφία των κρατών μελών της Ε.Ε. (για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία) καταγράφηκε υψηλότερο μισθολογικό χάσμα (σε απόλυτες τιμές) στον ιδιωτικό τομέα απ’ ότι στο δημόσιο. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι στο δημόσιο τομέα, στις περισσότερες χώρες, οι εργαζόμενοι προστατεύονται από συλλογικές συμβάσεις μισθοδοσίας και παρόμοιες συμβάσεις που καθορίζουν την αμοιβή. Το μισθολογικό χάσμα κυμαίνεται στον ιδιωτικό τομέα από 6,0% στη Ρουμανία έως 24,6% στη Γερμανία και στο δημόσιο τομέα από -6,8% στην Κύπρο έως 22,5% στη Βουλγαρία.
Πηγές δεδομένων και διαθεσιμότητα
Από το έτος αναφοράς 2006 έως και σήμερα, η νέα μη διορθωμένη μισθολογική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων βασίζεται στη μεθοδολογία της έρευνας για τη διάρθρωση των αποδοχών, σύμφωνα με τον κανονισμό No 530/1999. Η διάρθρωση των αποδοχών διεξάγεται με τετραετή περιοδικότητα. Τα τελευταία διαθέσιμα έτη αναφοράς είναι από το 2010 έως το 2014. Η Eurostat υπολογίζει την διαφορά των αμοιβών με βάση αυτά τα έτη. Για τα ενδιάμεσα έτη (2011-2013) οι χώρες παρέχουν στη Eurostat εκτιμήσεις για τη μισθολογική διαφορά των δύο φύλων συγκριτικά με τα αποτελέσματα της έρευνας που αφορά τη διάρθρωση των αποδοχών.
Η μισθολογική διαφορά μεταξύ των δύο φύλων σε μη διορθωμένη μορφή αντιπροσωπεύει τη διαφορά μεταξύ των μέσων ακαθάριστων ωριαίων αποδοχών των αντρών και γυναικών εργαζομένων ως ποσοστού των μέσων ακαθάριστων ωριαίων αποδοχών των αντρών.
Ο δείκτης έχει οριστεί ως μη διορθωμένος (π.χ. δεν προσαρμόζεται ανάλογα με τα μεμονωμένα χαρακτηριστικά που μπορούν να εξηγήσουν μέρος της διαφοράς των αποδοχών) διότι θα πρέπει να δώσει μια συνολική εικόνα των ανισοτήτων μεταξύ των δύο φύλων όσο αφορά την αμοιβή. Το μισθολογικό χάσμα είναι η συνέπεια διαφόρων ανισοτήτων (διαρθρωτικών διαφορών) στην αγορά εργασίας όπως το διαφορετικό είδος εργασίας, οι διαφορές του θεσμικού μηχανισμού και τα συστήματα καθορισμού των μισθών. Κατά συνέπεια, το μισθολογικό χάσμα συνδέεται με πολλούς νομικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς παράγοντες, οι οποίοι ξεπερνούν κατά πολύ το ενιαία ζήτημα της ίσης αμοιβής για ίδια εργασία.
Ενώ το μέγεθος της μη διορθωμένης μισθολογικής διαφοράς μεταξύ των δύο φύλων δίνει σίγουρα μία ένδειξη για την κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην αγορά εργασίας, έχει γενικά νόημα να ληφθούν υπόψη και άλλοι δείκτες της αγοράς εργασίας, προκειμένου να αποκτηθεί μία πληρέστερη εικόνα των πιθανών λόγων που δικαιολογούν τη διαφορά στις αμοιβές σε συγκεκριμένα κράτη μέλη.
Εν κατακλείδι
Το χάσμα της διαφοράς των αμοιβών μεταξύ των δύο φύλων αποτελεί επίσης βασικό δείκτη στο πλαίσιο της στρατηγικής δέσμευσης που αφορά την ανισότητα των φύλων για την περίοδο 2016-2019 για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο πρόγραμμα εργασίας της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της να συνεχίσει τις εργασίες της για την προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών. Ένας από τους θεματικούς τομείς προτεραιότητας είναι η μείωση του μισθολογικού χάσματος, των κενών σε μισθοδοσία και συνταξιοδότηση και συνεπώς της καταπολέμησης της φτώχειας μεταξύ των γυναικών.
Πηγή: http://ec.europa.eu
Ελεύθερη μετάφραση: V for Vallia
[…] Όπως είχαμε αναφέρει παλαιότερα στο IfI, για το 2015, τα ακαθάριστα ωριαία κέρδη των γυναικών ήταν κατά μέσο όρο 16.3% χαμηλότερα από εκείνα των ανδρών εντός της Ε.Ε. και 16.8% εντός της ζώνης του ευρώ. Σε όλα τα κράτη μέλη το χάσμα της αμοιβής μεταξύ των δύο φύλων κυμαίνεται κατά 21 ποσοστιαίες μονάδες, με μία έκταση από το 5.5% στην Ιταλία και το Λουξεμβούργο έως το 26.9% στην Εσθονία. […]