Παγκόσμιες Ιστορικές Απεργίες | Μέρος Α’

Ένα γεγονός είναι αδιαμφισβήτητο για τον εργάτη. Αν δεν παλέψει ο ίδιος γι’ αυτά που δικαιούται, κανείς δε θα το κάνει γι’ αυτόν.

Και ποιο είναι το μεγαλύτερο όπλο του εργαζόμενου; Η Απεργία. Είναι το μεγαλύτερο μέσο άσκησης πίεσης κατά των εργοδοτών, καθώς και κατά του κράτους, αφού μία απεργία μπορεί να ασκήσει τεράστια πολιτική πίεση. Η πρώτη καταγεγραμμένη απεργία χρονολογείται περίπου 3.500 χρόνια πριν, την εποχή της δυναστείας του Φαραώ Ραμσή Γ’ στην Αίγυπτο, όταν οι εργάτες της βασιλικής νεκρόπολης οργάνωσαν την πρώτη εργατική εξέγερση στην ιστορία. Μέχρι και σήμερα ο πάπυρος στον οποίο καταγράφηκαν με λεπτομέρειες τα γεγονότα, σώζεται και φυλάσσεται στο Τορίνο.

«Όταν οι εργαζόμενοι κάνουν απεργία, οι μεγάλες εταιρείες δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη δύναμή τους, η οποία ξαφνικά εξαφανίζεται. Είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε τη δύναμη του λαού, που μοιάζει να μην έχει δύναμη, αλλά όταν οι άνθρωποι οργανωθούν, ξαφνικά αποκτούν δύναμη και τότε αρχίζουν να συμβαίνουν πράγματα».

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ | ZINN HOWARD

17ος αιώνας

Ο 17ος αιώνας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ο αιώνας της απολυταρχίας. Ο αιώνας που η Ευρώπη επηρεάζει το παγκόσμιο κλίμα, με φορείς πολιτισμού και πρώτοι τη τάξει τις αυλές, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τη μεσαία τάξη. Η απόλυτη μοναρχία ως κυρίαρχο πολίτευμα συγκεντρώνει τις εξουσίες με κύριο εκπρόσωπο της τη Γαλλία του Λουδοβίκου. Παρότι η εργατική τάξη δεν είναι τόσο οργανωμένη και συμπαγής, μέσα στην πρώτη εικοσαετία του αιώνα καταγράφεται μία μεγάλη απεργία.

1619 – Απεργούν οι Πολωνοί τεχνίτες

Η απεργία των Πολωνών τεχνιτών έλαβε χώρα το Jamestown της Βιρτζίνια και είναι η πρώτη απεργία στην ιστορία της Βόρειας Αμερικής. Οι Πολωνοί τεχνίτες είχαν μεταφερθεί εκεί από τον αποικιακό ηγέτη Τζον Σμιθ για να φτιάχνουν γυάλινα σκεύη, πίσσα και ποτάσα. Στις 30 Ιουνίου του 1619 οι Πολωνοί τεχνίτες κατεβαίνουν σε απεργία ζητώντας δικαίωμα ψήφου στις αποικιακές εκλογές. Η σημασία της εργασίας τους ήταν τέτοια, που οι τεχνίτες κέρδισαν, αναγκάζοντας τους ηγέτες να τους δώσουν πλήρη εκλογικά δικαιώματα.

18ος αιώνας

Κανένα άλλο γεγονός δεν υπήρξε πιο σημαντικό από τη Γαλλική Επανάσταση κι αυτές οι δυο λέξεις θα μπορούσαν να είναι η περιγραφή του αιώνα. Ο λαός διακυρρήσει τα δικαιώματα του ανθρώπου και του πολίτη, ενάντια στην πολυτελή ζωή βασιλιάδων και ευγενών, φέρνωντας την πρώτη Δημοκρατία.
Με σύνθημα «Ελευθερία – Ισότητα – Αδερφότητα» καταργείται η απολυταρχία και γκρεμίζεται το φεουδαρχικό σύστημα.
Δύο (από τις πολλές) μεγάλες απεργίες καταγράφονται τον αιώνα αυτό, κατά την περίοδο που έχει ήδη ξεκινήσει η βιομηχανική επανάσταση στην Αγγλία, το 1760, πριν ακόμα από τη Γαλλική Επανάσταση, με κορύφωση στις αρχές του 19ου αιώνα. Ο 18ο αιώνας, μας διδάσκει ίσως περισσότερο από κάθε άλλον, πόσα μπορούμε να κερδίσουμε με τον συλλογικό αγώνα.

1766 – Η απεργία των ανθρακωρύχων

Το Real del Monte ήταν μια πόλη που ευημερούσε από την εξόρυξη υπό την σκέπη του ισπανικού στέμματος και βρίσκεται στο ανατολικό-κεντρικό Μεξικό. Τα ορυχεία ελέγχονταν από τον Pedro Romero de Terreros έως και την ανεξαρτησία του Μεξικού το 1821. Το 1766 η απεργία των ανθρακωρύχων εναντίον των μισθολογικών και εργασιακών πρακτικών του Terreros, θεωρείται η πρώτη μεγάλη απεργία της Βόρειας Αμερικής, καθώς δεν έγινε απλά διακοπή των εργασιών, αλλά στην ουσία ήταν μια τεράστια προσπάθεια να επαναδιαπραγματευτούν οι συμβάσεις και οι συνθήκες εργασίας.

1787 – Η απεργία των υφαντών του Calton

Η απεργία του Calton θεωρείται η πρώτη μεγάλη βιομηχανική διαμάχη στην ιστορία της Σκωτίας, όταν τα στρατεύματα πυροβόλησαν διαδηλωτές, σκοτώνοντας έξι από αυτούς. Η απεργία συνέβαλε στο να δημιουργηθεί ένα εργατικό κίνημα το οποίο πέτυχε θεμελιώδεις αλλαγές μεταξύ των εργαζομένων και των εργοδοτών. Το καλοκαίρι του 1787, και αφού η βιομηχανοποίηση επέφερε σημαντική πτώση στους μισθούς τους, οι υφαντές ξεκίνησαν διαμαρτυρία. Οι απεργοί έκοψαν τους ιστούς και τους αργαλειούς των υφαντών και έβαλαν φωτιά στις αποθήκες, με αποτέλεσμα να καούν τρεις εργάτες. Στάλθηκε ομάδα αστυνομικών οι οποίοι απομακρύνθηκαν από τους ίδιους τους διαδηλωτές. Περαιτέρω διαμάχες καταστάλθηκαν από τα στρατεύματα σχετικά γρήγορα. Το 1788, ο φερόμενος ως επικεφαλής της απεργίας James Granger, συνελήφθη. Καταδικάστηκε ως «δημιουργός παράνομων συνδυασμών» σε δημόσιο μαστίγωμα και εξορία για επτά χρόνια. Όταν επέστρεψε πήρε μέρος στην απεργία του 1811.

19ος αιώνας

Βιομηχανική Επανάσταση. Η ουσία ενός ολόκληρου αιώνα.
Νέες τεχνικές, νέες ανακαλύψεις, πολλές μετακινήσεις, η απόλυτη μοναρχία και οι επαναστάσεις χρωματίζουν τον αιώνα των μεγάλων αλλαγών. Στο πρώτο μισό του αιώνα ο κόσμος εκβιομηχανίζεται, οι άνθρωποι παράγουν περισσότερα αγαθά και φέρνουν αλλαγές στην εργασία, τις μεταφορές και στη συγκοινωνία. Οι πόλεις μεγαλώνουν και οι άνθρωποι μετακινούνται μέσα και γύρω από αυτές, δημιουργώντας το στρώμα των εργατών. Η νέα αυτή κοινωνική ομάδα δουλεύει στα εργοστάσια, ζει φτωχικά και έχει ως μόνο εισόδημα το μεροκάματο. Μετά το 1820 δημιουργούνται οι πρώτες εργατικές οργανώσεις στη Μεγάλη Βρετανία και στη συνέχεια έχουμε τα πρώτα εργατικά συνδικάτα για κάθε επάγγελμα ξεχωριστά. Έτσι, έχουμε και τις διεκδικήσεις και τις πρώτες απεργίες.

1835 – Απεργία εργατών των εργοστασίων

Η απεργία του 1835 έλαβε χώρα στο Paterson του New Jersey, με συμμετοχή περισσότερων από 2.000 εργατών από τα 20 εργοστάσια της πόλης. Οι απεργοί, πολλά παιδιά Ιρλανδικής καταγωγής, απαιτούσαν μείωση των ωρών εργασίας σε 11 ανά ημέρα. Οι εργοδότες αρνήθηκαν να διαπραγματευτούν με τους εργάτες και κατάφεραν να σπάσουν την απεργία παρότι οι εργαζόμενοι του Paterson είχαν την υποστήριξη και άλλων εργατών από τις γύρω πόλεις. Οι εργοδότες υποσχέθηκαν μείωση των εργατικών ωρών σε 12 ώρες τις καθημερινές και 9 το Σάββατο. Με τη λήξη της απεργίας οι ηγέτες των απεργών τέθηκαν σε μαύρη λίστα από τους εργοδότες και αποκλείστηκαν από οποιαδήποτε εργασία στην πόλη. Παρά το γεγονός ότι η απεργία έσπασε, ιστορικά έχει μεγάλη σημασία αυτή η μείωση των ωρών.

1842 – Γενική Βρετανική απεργία

Τον Ιούλιο του 1842 μία ομάδα ανθρακωρύχων αρνήθηκε να δουλέψει με αίτημα την αλλαγή των μεροκάματων. Αυτό ήταν η αρχή για να εξαπλωθεί η απεργία στη βιομηχανική καρδιά της Βρετανίας και στις 9 Αυγούστου οι απεργοί συσπειρώθηκαν στο Μάντσεστερ. Κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων, παρότι το κράτος δεν είχε τόσες δυνάμεις ώστε να καταπνίξει όλη εκείνη την οργή, δεν ήταν λίγοι αυτοί που έπεσαν νεκροί από τα πυρά των αστυνομικών. Παρότι η κυβέρνηση κατάφερε να συλλάβει τους πρωτεργάτες της επανάστασης, δεν κατάφερε να καταπνίξει το εργατικό δίκαιο και μέχρι το Σεπτέμβριο παρέμειναν στο δρόμο πάνω από 500.000 εργάτες. Περίπου 1.500 διαδηλωτές μηνύθηκαν, ανάμεσά τους και 50 συνδικαλιστές.

1889 – Λονδίνο, απεργία λιμενεργατών

Η απεργία ξεκίνησε στις 14 Αυγούστου και κατέληξε με νίκη για τους 100.000 απεργούς, δημιουργώντας ισχυρές συνδικαλιστικές οργανώσεις μεταξύ των Λονδρέζων λιμενεργατών και θεωρείται ορόσημο στην ανάπτυξη του βρετανικού εργατικού κινήματος. Η απεργία αυτή βοήθησε ώστε να δοθεί η δέουσα προσοχή στο πρόβλημα της φτώχιας της βικτοριανής Βρετανίας και το κίνημα αυτό των λιμενεργατών έλαβε ιδιαίτερη συμπάθεια.
Η απεργία ξεκίνησε ως διαμάχη για το μπόνους χρημάτων που έπαιρναν οι εργάτες κατά τη διάρκεια των εκφορτώσεων, το οποίο μπόνους είχε μειώσει ο John Lowther για να προσελκύει πλοία στις δικές του αποβάθρες.

Ο G. R. Birt, γενικός διευθυντής στις αποβάθρες του Millwall έδωσε στοιχεία για τη φυσική κατάσταση των εργαζομένων σε μια κοινοβουλευτική επιτροπή:

«Οι φτωχοί σύντροφοι είναι ρακένδυτοι, σπανίως με μπότες στα πόδια τους, σε μια άθλια κατάσταση… Είναι άνθρωποι που ήρθαν να δουλέψουν στις αποβάθρες μας χωρίς φαγητό στο στομάχι τους[…] Η πείνα δεν θα τους επιτρέψει να συνεχίσουν[…]».

1893 – Βελγική γενική απεργία

Από τα τέλη του 19ου αιώνα έως και τις αρχές του 20ου, οι Βέλγοι εργάτες κατέβηκαν σε 20 απεργιακές κινητοποιήσεις, διεκδικώντας όχι μόνο αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση στη βουλή, αλλά και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Στη γενική απεργία του 1892, οι εργάτες κατάφεραν να εξασφαλίσουν καθολικό δικαίωμα ψήφου στους άντρες καθώς το τεράστιο κύμα των απεργών, περίπου 300.000, δεν άφηνε και πολλά περιθώρια διαπραγμάτευσης.
Η γενική απεργία κλήθηκε το βράδυ της 11ης Απριλίου και σύμφωνα με τον Βέλγο ιστορικό Henri Pirenne, η απεργία κλήθηκε μόνο υπό την πίεση των ανθρακωρύχων του Borinage και κατά τη διάρκεια της εξάπλωσής της σκοτώθηκαν από 13 έως 20 εργάτες. Η πίεση της απεργίας ήταν τέτοια που η νίκη ήταν αναπόφευκτη. Το Κοινοβούλιο απηύθυνε τις σοσιαλιστικές απαιτήσεις και εισήγαγε τις μεταρρυθμίσεις των εκλογικών δικαιωμάτων.

1894 – Απεργία στο εργοστάσιο της Πούλμαν

Οι εργάτες της Pullman Palace Car Company άφησαν τα κατσαβίδια τους και κατέβηκαν σε απεργία ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις περικοπές των μισθών και τα εξαντλητικά ωράρια εργασίας. Έλαβαν άμεση υποστήριξη από τους εργάτες των σιδηροδρόμων οι οποίοι αρνήθηκαν να λειτουργήσουν τις αμαξοστοιχίες που έβγαιναν από το εργοστάσιο της Πούλμαν κι έτσι σύντομα βρέθηκαν στους δρόμους πάνω από 250.000 εργάτες της βιομηχανίας.
Από τις 11 Μαΐου μέχρι και τις 6 Ιουλίου, οι εργάτες συσπειρώθηκαν σε ένα μαζικό κίνημα το οποίο θα έληγε άδοξα όταν παρατάχθηκαν τα ομοσπονδιακά στρατεύματα του Σικάγο. Η γενικευμένη όμως λαϊκή κατακραυγή κατάφερε κάποιες μεταρρυθμίσεις.
Η απεργία επηρέασε εκατοντάδες πόλεις σε όλη τη χώρα και υπήρξε σημαντική καμπή για το αμερικανικό εργατικό δίκαιο. Ανέστρεψε την Αμερικανική Ένωση Σιδηροδρόμων εναντίον της Πούλμαν και η απεργία καθώς και το μποϋκοτάζ έκλεισαν μεγάλος μέρος της κυκλοφορίας και των εμπορευμάτων. Ένα ακόμα αίτιο της απεργίας ήταν η έλλειψη δημοκρατίας στην πόλη Pullman και η πολιτική της η οποία συμπεριελάμβανε έναν άκαμπτο πατερναλιστικό έλεγχο των εργαζομένων και του φυσικού αερίου και την άρνηση της εταιρείας να μπορέσουν οι εργάτες να αγοράσουν δικά τους σπίτια.

«Όταν η αδικία γίνεται «νόμος και τάξη», τότε οι πολίτες πρέπει να αντιδρούν με τη μέθοδο της πολιτικής ανυπακοής και την άμεση δράση. Η ανυπακοή να εκφραστεί με ποικίλους τρόπους: μαζικές διαδηλώσεις, απεργίες, σαμποτάζ κάθε είδους (από προϊόντα έως επιβράδυνση των ρυθμών εργασίας), άρνηση συνεργασίας και καμπάνιες μεγάλης έκτασης για να κερδηθεί η συμπαράσταση του κόσμου. Η άμεση δράση δε χλευάζει και δεν υποτιμά τα κεκτημένα δικαιώματα ούτε σνομπάρει τις όποιες ελευθερίες. Απλά συνειδητοποιεί τα όριά τους και προχωράει».
Χ. Ζιν

Γράφει η V for Vallia

Πήγες:

1. T. C. W. Blanning – Ιστορία της σύγχρονης Ευρώπης / THE OXFORD ILLUSTRATED HISTORY OF MODERN EUROPE
2. ZINN HOWARD – Από την ιστορία στην πράξη / Η ΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΩΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
3. http://listverse.com/2011/11/17/top-10-famous-strikes-in-recent-history/
4. http://museduc.gr/docs/Istoria/C/065-084_C_GYM_KEF_04.pdf
5. https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_strikes

© I for Interview team

Σε περίπτωση που επιλέξατε να αναδημοσιεύσετε κάποιο κείμενό μας στο δικό σας site, σας ευχαριστούμε ιδιαίτερα εκ των προτέρων για την προτίμηση! Ωστόσο,  να σας υπενθυμίσουμε το πόσο ευχάριστο και δίκαιο είναι να ακολουθούνται οι δεοντολογικοί κανόνες που ορίζουν τη σωστή και λειτουργική αναφορά στην αρχική  πηγή ( δλδ. αναγραφή πλήρους ονόματος του site μας και ενεργό link που ανακατευθύνει στο πρωτότυπο άρθρο). Με τον τρόπο αυτό αναγνωρίζετε τον κόπο και τη δουλειά μας και σας ευχαριστούμε διπλά!