Σαν σήμερα 3 Αυγούστου του 1492 ο Χριστόφορος Κολόμβος ξεκινά με τρία καράβια από το λιμάνι Πάλος ντε λα Φροντέρα της Ισπανίας, για το ταξίδι, που θα τον οδηγήσει στην ανακάλυψη της Αμερικής. Εφτασε εκεί στις 12 του Οκτώβρη, αλλά έμεινε με την εντύπωση ότι βρισκόταν στις Ανατολικές Ινδίες.
Ο Κολόμβος πήρε και τον τίτλο του αντιβασιλέα των περιοχών που θα ανακάλυπτε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του. Ο πρώτος σταθμός των θαλασσοπόρων ήταν τα Κανάρια Νησιά. Συνέχισαν προς τα δυτικά μέχρι που έφτασαν στις Μπαχάμες, τις οποίες ο Κολόμβος ονόμασε Σαν Σαλβαδόρ. Προχώρησε ακόμη δυτικότερα και ανακάλυψε την Κούβα και την Αϊτή (την ονόμασε Ισπανιόλα), στην οποία άφησε φρουρά και στη συνέχεια άνοιξε πανιά για την επιστροφή στην Ισπανία. Οι Ισπανοί τον υποδέχτηκαν ενθουσιασμένοι και οι βασιλείς τον τίμησαν με τον τίτλο του ναυάρχου και του αντιβασιλέα. Ο ίδιος πάντως είχε την εντύπωση ότι είχε φτάσει στις Ινδίες όπως σχεδίαζε.
Για το Νέο Κόσμο αναχώρησε για δεύτερη φορά με στόλο 17 πλοίων το 1493. Το δεύτερο ταξίδι του διήρκεσε τρία χρόνια και κατά τη διάρκειά του ανακάλυψε τα νησιά Ντομινίκ, Γουαδελούπη, Πόρτο Ρίκο, Τζαμάικα και μέρος της Κούβας. Οι ιθαγενείς όμως άρχισαν να δυσαρεστούνται από τους Ισπανούς και βρίσκονταν μεταξύ τους σε διαμάχες. Οι διαμάχες αυτές πολλαπλασιάστηκαν στο τρίτο ταξίδι του Κολόμβου. Στο ταξίδι αυτό ο Κολόμβος επισκέφθηκε τα νησιά Τρινιτάδ, Τομπάγκο και Γρανάδα και έφτασε μέχρι το Δέλτα του ποταμού Ορενόκου.
Ο Κολόμβος υπερασπίστηκε τους ιθαγενείς στη διαμάχη με τους Ισπανούς κατακτητές, πράγμα που προκάλεσε την αντικατάστασή του από τον Φραγκίσκο ντε Μπομπαντίλια. Επέστρεψε στην Ισπανία αλυσοδεμένος ως κρατούμενος. Τον απελευθέρωσε ο βασιλιάς, αλλά είχε χάσει πλέον την παλιά του φήμη.
Ο μεγάλος αυτός θαλασσοπόρος δεν κατάφερε να δώσει ούτε το όνομα του στην νέα ήπειρο και πέθανε φτωχός και περιφρονημένος.
Τη δόξα του την έκλεψε ένας Φλωρεντίνος έμπορος ονόματι Αμέρικο Βεσπούτσι.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1499 ο Αμέρικο Βεσπούτσι θα πατήσει και αυτός το πόδι του στη νέα Ήπειρο και θα καταλάβει ότι πρόκειται για μια αχαρτογράφητη γη.
Ταξίδεψε κατά μήκος των ακτών της Κεντρικής και Νότιας Αμερικής, καταγράφει νέους χάρτες και παρατηρεί την νέα ήπειρο. Με επιστολές του (μάλλον δύο) ενημερώνει για τις παρατηρήσεις του και, προς τέρψιν του αδηφάγου Ευρωπαίου του Μεσαίωνα καθώς και του Πορτογαλικού θρόνου που είχε χρηματοδοτήσει την επιχείρηση, επιδίδεται σε αναφορές με μείγμα λιγότερης αλήθειας και περισσότερο φαντασίας και εντυπωσιακών ψεμάτων. Οι αναφορές αυτές γρήγορα γίνονται ανάρπαστες και μεταφράζονται στα Λατινικά, στα Ισπανικά, στα Πορτογαλικά, στα Γαλλικά, στα Αγγλικά κ.α. Τα ασύστολα ψέματα δίνουν και παίρνουν και εστιάζονται στους ιθαγενείς τους οποίους τους παρουσιάζει ως κανίβαλους που τρώνε ανθρώπινο ωμό ή παστό ανθρώπινο κρέας και που ζουν εκατόν πενήντα χρόνια. Οι σεξουαλικοί υπαινιγμοί είναι διάσπαρτοι παντού και εξάπτουν την φαντασία των Ευρωπαίων. Η απήχηση είναι μεγάλη και σχεδόν όλη η Ευρώπη μιλά για τον Βεσπούτσι και την ήπειρο του λόγω του πανέξυπνου συνδυασμού περιπέτειας, μυστηρίου και πορνογραφίας.
Στις επιστολές που έστειλε στον Λαυρέντιο των Μεδίκων περιγράφει αυτό το νέο κόσμο:
«Ήταν λαοί παράξενοι, χωρίς θρησκεία, χωρίς νόμο, χωρίς ιδιοκτησία, χωρίς εμπόριο και χρήμα. Πολεμούσαν συνεχώς μεταξύ τους για να καταβροχθίσουν τους αιχμαλώτους. Γυναίκες και άνδρες κυκλοφορούσαν εντελώς γυμνοί και δεν ντρέπονταν καθόλου. Στις εκεχειρίες η μόνη τους απασχόληση ήταν η συνεχής και αχαλίνωτη σεξουαλική δραστηριότητα, που αγνοούσε το γάμο και τους δεσμούς συγγένειας».
«Τρώνε ο ένας τον άλλο, ο νικητής τρώει τους ηττημένους», έγραψε. «Ξέρω έναν άνθρωπο ο οποίος… είχε τη φήμη ότι έχουν καταναλώσει περισσότερα από 300 ανθρώπινα σώματα…». Οι γυναίκες ήταν έντονα επιθυμητές, «καμία ανάμεσά τους δεν είχε πλαδαρό στήθος», αλλά ήταν επίσης τέρατα και μάγισσες, που προκαλούσαν τους άνδρες με τον αισθησιασμό τους.
Οι συγκλονιστικές περιγραφές του Βεσπούτσι ενέπνευσαν μια πρώτη φανταστική συνάντησή του με μία γηγενή: ο εξερευνητής και η γυμνή, αισθησιακή και χλωμή γυναίκα κοιτάζονται. Η γυναίκα κατεβαίνει από μια αιώρα και τον πλησιάζει. Εν τω μεταξύ, σε ένα άλλο ύψωμα, μια άλλη γυναίκα ψήνει το κάτω μισό ενός ανθρώπινου σώματος σε μια φωτιά.
Έτσι αντιμετώπισε ο Αμέρικο Βεσπούτσι τους πρώτους κατοίκους της αμερικανικής ηπείρου, το 1499, επτά χρόνια μετά την ανακάλυψη του Κολόμβου.
ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΗΓΩΝ
- Ο Βεσπούτσι αναφέρεται στην «ανηθικότητα» των ιθαγενών της Αμερικής
Όλοι αυτοί κυκλοφορούν γυμνοί όπως ήρθαν στη γη, χωρίς να ντρέπονται καθόλου. Κι αν έπρεπε να σας διηγηθώ πόσο λίγο ντρέπονται, θα έπρεπε να αρχίσω να λέω απρέπειες, γι’ αυτό είναι καλύτερα να σιωπήσω.
Αμέρικο Βεσπούτσι, ‘Ο Νέος Κόσμος, Επιστολές προς τον Λαυρέντιο των Μεδίκων’, μτφρ. Δ. Δεληολάνης, εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1990, σελ. 29.
- Ο Βεσπούτσι περιγράφει τεχνικά το πρώτο ταξίδι του στην Αμερική
Περάσαμε μεγάλους κινδύνους κι ανακαλύψαμε απέραντη ασιατική γη και μεγάλο αριθμό νησιών, τα περισσότερα από τα οποία κατοικούνταν. Πολλές φορές υπολόγισα με τον διαβήτη πως ταξιδέψαμε για 5000 λεύγες, που είναι 20 χιλιάδες μίλια. Καταλήγοντας, περάσαμε 6 μοίρες και μισή από την γραμμή του ισημερινού κι ύστερα γυρίσαμε βορειότερα, τόσο που ο πολικός αστέρας ανέτειλε 35 μοίρες και μισή στον ορίζοντά μας.
Αμέρικο Βεσπούτσι, ‘Ο Νέος Κόσμος, Επιστολές προς τον Λαυρέντιο των Μεδίκων’, μτφρ. Δ. Δεληολάνης, εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1990, σελ. 34.
- Ο Βεσπούτσι κάνει απολογισμό του πρώτου ταξιδιού του στην Αμερική
Μόλις φτάσαμε (…) πουλήσαμε τους σκλάβους μας, από τους οποίους μας είχαν μείνει ζωντανοί 200. Οι υπόλοιποι από το σύνολο των 232 πέθαναν στον ωκεανό. Αφού αφαιρέσαμε τις ζημιές που είχαν υποστεί τα πλοία, μας έμειναν 500 δουκάτα που έπρεπε να μοιραστούν σε 55 μέρη κι ήταν λίγο το μερίδιο που έπεσε στον καθένα μας. Παρ’ όλα αυτά, ήμασταν ικανοποιημένοι που καταφέραμε να σώσουμε τις ζωές μας κι ευχαριστήσαμε τον Θεό που σε όλο το ταξίδι από τους 57 χριστιανούς άνδρες που ήμασταν, δεν πέθαναν παρά μόνο δύο που σκότωσαν οι Ινδοί.
Αμέρικο Βεσπούτσι, ‘Ο Νέος Κόσμος, Επιστολές προς τον Λαυρέντιο των Μεδίκων’, μτφρ. Δ. Δεληολάνης, εκδ. Στοχαστής, Αθήνα 1990, σελ. 35.
*Αρχικός τίτλος: Η ανακάλυψη της Αμερικής και οι “λάγνες” περιγραφές του Αμέρικο Βεσπούτσι
www.alfavita.gr
